Genomineerde Controller of the year 2005: Ernst Jan van Rooijen, Versatel

Ook strategisch meedenken
Van Rooijen was niet de standaardstudent die na zijn studie bedrijfseconomie als vanzelfsprekend voor accountancy koos. ‘Ik wilde aan het stuur zitten, een bijdrage leveren aan de business‘, aldus de finance director. ‘Het liefst in een dynamische omgeving.’ Die dynamiek vond hij in de telecombranche waar hij inmiddels al tien jaar in vertoeft. Eerst bij Ericsson voor de afdeling New Telecom Operators waar hij verantwoordelijk was voor het financiële beheer van klanten, zoals toen nog Libertel, Ben en Dutchtone, die op dat moment nieuwe mobiele netwerken opbouwden.

Later ging hij aan de slag als finance manager voor de Benelux bij FaciliCom International, een handelaar in internationaal telefoonverkeer. Vijf jaar geleden trad hij aan bij Versatel. ‘De snelheid van handelen ligt hier hoog en in dergelijke omgevingen kan ik de meeste toegevoegde waarde leveren.’

Die toegevoegde waarde ligt volgens hem niet alleen in het neerzetten van één geïntegreerde AO/IC, maar ook in het strategische meedenken met het topmanagement, onder wie CFO Mark Lazar. ‘De basis is daarbij de financiële administratie. Die moet goed op orde zijn om, bijvoorbeeld via gedegen forecasts, naar voren te kunnen kijken.’

Flexibiliteit
Een goede financiële basis betekent in de visie van Van Rooijen ook flexibiliteit. Het is als het ware een financiële blokkendoos van waaruit vele financiële aspecten van een bedrijf benaderd kunnen worden. Geen vraag is te vreemd om van antwoord te kunnen voorzien.

Belangrijk voor Versatel dat niet alleen continue in de schijnwerpers van beurswatchers, analisten en journalisten staat, maar ook nieuwe markten betreedt zoals media. Daarin moet het bedrijf – ook op financieel vlak – ervaring op doen. ‘Beleggers en analisten vragen van ons niet alleen dat we clear financial guidance afgeven, maar ook dat we daar cijfers aanhangen waaraan we ons vervolgens committeren.’

Verschuiving
Daarnaast de nieuwe markten. Versatel begon ooit met telefonie, maar is inmiddels opgeschoven naar ict-dienstverlening en zelfs televisie en media. Denk bij dat laatste aan de televisierechten van de eredivisie die het bedrijf voor drie jaar in handen heeft. Dergelijke nieuwe markten vragen om andere inschattingen.

Hoeveel is een bepaalde technologie waard? Wanneer hebben we een investering in deze technologie terugverdiend? ‘Om dat soort vragen en die van beleggers te kunnen beantwoorden, moet je op basis van het verleden, ervaringen van anderen en wat er aan financiën in de pijplijn zit, kunnen vooruitkijken. Het fundament, de financial control, is en blijft daarvoor essentieel. Zonder dat geen blik in de toekomst.’

Verscheidenheid
Vijf jaar geleden trof Van Rooijen een verscheidenheid aan bv’s aan die hun eigen administraties hadden. Die evolueerden onder zijn leiding in de loop van de jaren tot één administratieve organisatie van ongeveer dertig financieel specialisten. Eén unit, gevestigd in het hoofdkantoor van Versatel in Amsterdam. Eén favoriet project kan Van Rooijen naar eigen zeggen niet noemen. ‘Eigenlijk is Versatel tot nu toe voor mij één groot project geweest. Ik zou niet zo een, twee, drie kunnen kiezen.’ Naar zijn opzet heeft Versatel businesscontrollers in de divisies zitten. Die verkeren continue in het spanningsveld van commerciële kansen en de investeringsmogelijkheden.

‘Gevoel hebben voor de business is voor hen en voor ons als bedrijf van levensbelang. Om een voorbeeld te geven: om niet van het netwerk van anderen afhankelijk te zijn, wilden we zo snel mogelijk ons eigen netwerk bouwen. Snelheid en ondernemerschap is goed, maar soms moet de controller waken over de ermee gemoeide kosten. Zaak is dan ook dat hij partner is van de business.

Dat betekent voor elke businesscontroller weer wat anders. Degene bij het netwerk zal meer technisch aangelegd moeten zijn om mee te kunnen praten en daar is wellicht een meer richtinggevende stijl nodig. Bij sales waar men gewend is veel te praten en te overtuigen, zijn weer andere capaciteiten nodig. De controller daar zal in dat woordenspel zijn mannetje moeten staan en een sterke overtuigingskracht moeten hebben.’

Volwassener
De basis van de financiële organisatie staat volgens Van Rooijen. ‘We zijn volwassener geworden, zijn gegroeid. Alhoewel er altijd ruimte is voor efficiëntieverbetering. Daar blijven we naar op zoek.’ Doordat de basis zijn plaats heeft, is er – zoals Van Rooijen het zelf zegt – tijd om ondernemerschap in de financiële functie te brengen. ‘Iedereen in financiën kent de piramide van registreren, controleren en adviseren. We willen als financiële organisatie hoger in die piramide komen en zijn nu in toenemende mate betrokken bij de commerciële en technische ontwikkelingen van ons bedrijf. Daarnaast hebben we onze eigen verantwoordelijkheid om bijvoorbeeld de cashflow te managen.’

Bijvoorbeeld door innovatieve samenwerkingen aan te gaan, kan de cashflow worden verbeterd. Van Rooijen: ‘In creditmanagement zijn we een partnershap aangegaan met een gerenommeerd incassobureau. Normaal neemt de incassopartij de vorderingen over op basis van no cure no pay. Als het niet lukt het geld binnen te krijgen, geeft hij de openstaande vorderingen terug.

Wij hebben met ons incassobureau afgesproken dat zij ook een risico van de openstaande vorderingen dragen en ons gegarandeerd een bepaald bedrag overmaken. Het is een trend in de markt. Niet alle incassobureaus kunnen dit doen, want er is een risico aan verbonden. De bureaus hikken er wel tegen aan dit te doen, maar er is veel concurrentie. Ze zien dit dan ook als een goed middel om marktaandeel te pakken. Aan de andere kant zien wij ons geholpen. Er staat een risico minder op onze balans. Verder leveren de openstaande facturen ook geen vertraging meer op.’

Doorlichten
Om een dergelijke samenwerking aan te gaan, moet de partner eerst grondig worden doorgelicht. Van Rooijen: ‘Kan hij het risico wel aan? Dat is de hamvraag. Nu hebben we daar in dit geval geen zorgen over. Het is een zeer gerenommeerde partij waar we vertrouwen in hebben. Het is wel duidelijk dat je een dergelijke samenwerking met een incassobureau om de hoek niet kunt opzetten.’ Dergelijke innovatieve ideeën behoren tot de voortrekkersrol zoals Van Rooijen die ziet. ‘Financiën is meer dan alleen cijfers verstrekken.’

Hij hamert er op, ook bij zijn controllers. ‘Maar begrijp me niet verkeerd: een goede controller moet volgens mij allereerst zijn professie, het hart dat financiën heet, uit en te na kennen. Daar achteraan komt dat hij veel van de business moet afweten, ook om op de juiste gronden een financiële beslissing te kunnen maken én die beslissing te kunnen uitleggen aan de business. Voor dat laatste is weer sociaal gevoel nodig. Je ziet dat daar bij veel financieel specialisten een discrepantie is.

Financieel erg goed, maar geen gevoel voor de business. Een voorbeeld? In principe kan er geen concessie worden gedaan aan het principe dat een investering in een klant zo snel mogelijk omzet moet opleveren. Tenzij er een strategische reden is om daar iets langer over te doen. Daar moet een business controller dus gevoel voor hebben.’

Duizendpoot
De duizendpoot vinden met verstand van financiën, telecom en de business-sense is geen sinecure, aldus Van Rooijen. ‘Ook al krijgen we veel aanmeldingen van financieel specialisten binnen omdat we als beursgenoteerd bedrijf bijna altijd in beeld van de publieke opinie zijn.’

Het is die dynamiek die Versatel kenmerkt. ‘We treden als concern momenteel in nieuwe markten, waar we als financiële organisatie geen directe ervaring mee hebben. Wat zijn de consequenties van de stap in de nieuwe markt? Wat zijn de mogelijkheden en de risico’s? Tevens moeten we er snel achterkomen welke accountingregels in deze nieuwe wereld gelden.’

Vooruitkijken
Het aantal marktgebieden waarin Versatel opereert, wordt in de toekomst alleen maar groter, verwacht Van Rooijen. ‘We stappen morgen niet in olie, maar met de triple play-strategie zijn ook televisie, video, media en voetbal in zicht gekomen. Een nieuwe weg met een andere dynamiek.’

Vooruitkijken, zonder de basis te verwaarlozen. Dat is dé trend. De basis, de accounting, behelst ongeveer de helft van de financiële organisatie. De andere helft houdt zich meer met de outlook bezig. Zoals de business control, het debiteurenbeheer en cashflowplanning. ‘We zijn analoog met de algemene ontwikkeling van de financiële functie meegegroeid. Pakken nu ook zaken aan zoals het uitonderhandelen van contracten en het praten met leveranciers. Kortom: de financiële discipline is zelf ook ondernemend geworden. Dat vind ik persoonlijk een verademing.’

CV
Naam: Ernst Jan van Rooijen
Leeftijd: 34
Bedrijf: Versatel
Functie: finance director Nederland
Loopbaan: Van Rooijen studeerde af in bedrijfseconomie aan de Erasmus Universiteit. Hij ging aan de slag als controller bij de afdeling New Telecom Operators van Ericsson. Van daaruit maakte hij de overstap naar FaciliCom International, een internationale trader van telefoonverkeer. Inmiddels is Van Rooijen alweer vijf jaar werkzaam voor Versatel, momenteel in de functie van finance director.

Bedrijfsprofiel
Omzet: 601 miljoen euro (2004)
Aantal medewerkers: 1.900
Aantal medewerkers financiële administratie: circa 30
Aantal reporting units: 3
Pakket: Navision, Hyperion