Energiekampioen Europese dwerg

In Europa speelt zich op energiegebied sinds twee jaar een verhevigde overnamestrijd af. Deze is het gevolg van de liberalisering, die moet zorgen voor lagere prijzen en een grotere keuzevrijheid voor bedrijven en consumenten. De liberalisering leidt bovendien tot schaalvergroting.

Zo proberen in Frankrijk de concerns Suez en Gaz de France samen te gaan en ook in Denemarken en Zweden zijn de afgelopen jaren dominante marktpartijen ontstaan. Daarnaast deed het Spaanse Iberdrola een bod gedaan op Scottish Power en een korte overnamestrijd rond Endesa is in het voordeel van het Duitse E.ON afgerond, het Spaanse Gas Natural gaf zich gewonnen. Nederland kon niet achterblijven.

Essent en Nuon praten inmiddels ruim een halfjaar over de vorming van een nationale energiekampioen. Eind december hebben ze een fusievoorstel naar hun aandeelhouders gestuurd. Op 12 januari is Nusent ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. In het fusievoorstel krijgen de aandeelhouders van Essent 55 procent van het fusiebedrijf, die van Nuon 45 procent.

Samen zeggen de bedrijven meer schaalgrootte en inkoopmacht te hebben. Dat is nodig om de concurrentie aan te kunnen. Kostenvoordelen van de fusie worden op EUR 300 tot 330 miljoen geraamd.

Toestemming
De gezamenlijke vennootschap is opgericht zonder toestemming van de aandeelhouders. De grootste aandeelhouders van Nuon zijn de provincies Gelderland (44,4 procent) en Friesland. Bij Essent zijn Noord-Brabant (30,8 procent) en Overijssel de grootste. De provincie Friesland reageerde vooralsnog het minst positief.

Nuon en Essent wachten waarschijnlijk met meer ‘spanning’ de reactie van de Nederlandse MededingingsAutoriteit af, die eerder een fusie tegenhield. De toezichthouder gaf aan een fusie niet tegen te houden maar er wel voorwaarden aan te verbinden.

De hamvraag is wie de klantencontracten en/of de productiecapaciteit in handen krijgt die EssentNuon moet afstoten om het NMa-fiat te krijgen. Gaat dat naar een Nederlandse concurrent Eneco, Delta, naar een grote Europese concurrent of naar een nieuwkomer die speciaal voor dit doel wordt opgericht?

Waarschijnlijk moet de nationale energiekampioen twee of drie centrales verkopen. Bovendien moet hij ongeveer een miljoen klanten verkopen om goedkeuring te krijgen. De voorwaarden kunnen tijdelijk van aard zijn vanwege de creatie van Europese markt, waar de nationale kampioen verre van dominant is. Daar spelen de energiekampioenen van Duitsland (E.ON en RWE) en Frankrijk (EDF en GDF) de boventoon.

Tussen de omzet van de nummer één, E.on plus Endesa, van bijna EUR 75 miljard en die van EssentNuon, nummer twaalf, zit een gat van meer dan EUR 60 miljard.

Strategieconsultant Arnoud van der Slot Roland Berger zag de fusie wel aankomen. ‘In 2006 werd het steeds duidelijker dat er een grote fusie tussen EssentNuon aan zat te komen.’ Internationaal gezien komt de fusie vrij laat, op landelijk niveau is de fusie een logische stap.

Essent ontstond in 1999 uit de fusie tussen PNEM en MEGA (zuidelijk Nederland) en EDON (noordelijk Nederland). Ook Nuon werd in 1999 gevormd door een fusie.

Van der Slot: ‘Wanneer een fusie tussen deze twee energiebedrijven enkele jaren eerder was, zou dat te vroeg zijn. Nu is het juiste moment en wat betreft productie behoren ze al tot de top tien van Europa. Als kleine internationale partij is het heel goed mogelijk om snel door te groeien. Dat deed ook het Zweedse Vattenfall; deze organisatie had slechts een kleine thuisbasis, nu behoren ze tot de top vijf.’

Internationale speelveld
Voor doorgroeien naar de top vijf zou EssentNuon het best kunnen uitbreiden naar Duitsland of België. ‘Zowel Essent als Nuon is nu al actief in deze landen en er zijn vooral in Duitsland legio kleine energiebedrijven om over te nemen.’ De fusie is een slimme zet.

‘De markt van gasproducenten is een wereldmarkt met een paar spelers in Rusland, Noord- Afrika en Qatar. Als energiebedrijf hoef je niet in alle landen actief te zijn, maar er is een bepaalde omvang vereist om serieus genomen te worden door de gasproducenten. Gazprom weet wie E.ON is, maar Essent kennen ze niet.’

Fusies en overnames volgen elkaar op in de energiemarkt. E.ON die het Spaanse Endessa overneemt en de Franse energiebedrijven Suez en Gaz de France die fuseren, dat allemaal in één jaar. Het spel houdt daarmee niet op, weet van der Slot.

Vreemd scenario
Van der Slot verwacht geen verstoring van de Nederlandse energiemarkt. Essent en Nuon zijn twee keurige partijen. ‘Ik weet niet wat er verandert wat betreft marktwerking als EssentNuon klanten afstaat. Als die gedwongen naar Eneco gaan, is er dan meer sprake van marktwerking? Overigens lijkt het verkopen van klanten mij een heel raar proces.

Stel een klant had net zijn contract met Eneco opgezegd en vervolgens wordt hij of zij gedwongen om weer terug te gaan naar de oude leverancier, terwijl Essent prima bevalt. Dat kan niet.’ Eerst geven de aandeelhouders nog hun oordeel over de fusie voordat de Nederlandse Mededing Autoriteit met maatregelen komt om de dominantie van het nieuwe energiebedrijf te verkleinen.

De aandeelhouders, voornamelijk verschillende provincies, geven pas in april hun akkoord. Dat is na de verkiezingen van de Provinciale Staten. Van der Slot: ‘Over acht à negen maanden is de fusie dan een feit. Dit is de operationele fase. EssentNuon heeft in de organisatorische fase haar handen vol om er één bedrijf van te maken. Ik verwacht pas een volgende overname twee of drie jaar na de fusie.’

Koper: AVR (KKR, CVC Capital Partners en Oranje-Nassau)
Verkoper: Van Gansewinkel (De Raekt, ING Corporate Investments, Management)
LOI: December 2006
SPA: Januari 2007
Closing: Waarschijnlijk in tweede helft maart 2007
Transactiesom: Niet bekendgemaakt. Media melden ‘bijna 900 miljoen’.
Betrokken partijen: Stibbe: Heleen Kersten en Eva Das; Ernst & Young: Bruno Jelgerhuis Swildens, Frank Modderman en Eric Schoonderbeek