Controllers, enablers of disablers van ondernemerschap? (Jaarcongres Controlling 2017)

>> Bekijk de foto’s van het Jaarcongres Controlling 2017
>> Lees over de 4 genomineerden voor Controller of the Year Award
>> Bent u er volgende keer ook bij? Meld u hier aan voor de komende Controllerbijeenkomsten.
———————————————————

Ruim 300 Group en Concern Controllers waren al in de ochtend aanwezig op deze editie van het Jaarcongres Controlling – die als centrale thema had: ‘Entrepreneurship as your Foundation’. Het congres werd dit jaar mogelijk gemaakt door partners FinanceFactor, Exact, Workday, Transparent, CXO Cockpit, Emeritor, Blackline, Graydon, OneStream, CFO Partners en TriFinance. 

Leden van het Controllers Netwerk konden in de ochtend al genieten van een besloten sessie over bevlogenheid en betrokkenheid, twee belangrijke bouwstenen van een ondernemende organisatie. Hierna voegden zij zich bij hun 300 collega’s in de centrale netwerkruimte die bijna uit zijn voegen barstte door het grote aantal goed gestemde controllers die hun projecten en uitdagingen een dagje hadden losgelaten om zich volledig te richten op netwerken, het ontmoeten van oude vrienden en bekenden uit de community, en nieuwe ideeën op te doen voor hun onderneming. 

Founders Mentality
Het spraakmakende managementboek ‘The Founders Mentality’ van consultants Chris Zook en James Allen heeft sterk bijgedragen aan de totstandkoming van het thema en programma van dit jaarcongres. Herman Spruijt, een collega van Zook en Allen bij Bain & Company gaf aan normaal sceptisch te zijn over dergelijke boeken (“ze maken simpele problemen complex of geven de complexe werkelijkheid te simplistisch neer”), maar vond dit boek erg nuttig voor bedrijven om te heroverwegen of ze nog met de juiste dingen bezig zijn. 

Een goed voorbeeld uit het boek is Starbucks dat onder nieuw management opeens forse verliezen begon te leiden. “De keuzes die gemaakt werden waren zeer begrijpelijk”, aldus Spruijt. “Wanneer je groeit ga je opschalen, dus werden grote koffiemachines gekocht. Ook voegde de koffieketen sandwiches toe aan het assortiment. Het probleem was dat de hele coffeeshop experience langzaam, maar zeker naar de haaien ging. De vriendelijke medewerkers waren niet meer zichtbaar achter de machines en de geur van kaasbroodjes gecombineerd met koffie gaf een onprettige lucht in plaats van de heerlijke koffiearoma’s die je wilt ruiken in een coffeeshop. Toen kwam de oude oprichter Howard Schultz terug die de beslissingen terugdraaide en de founders mentality terugbracht en daarmee op den duur de winstgevendheid.”

Spruijt vond één ding missen in het boek en dat is de rol van finance. “De controller kan de early warning signals oppikken”, aldus de consultant. “Heeft de klant wel echt belang bij beslissingen? Hoe voorkom je interne crises door toenemende complexiteit en bureaucratie? En passen ideeën wel bij de oorspronkelijke missie en visie van het bedrijf? De controller kan deze zaken tijdig waarnemen en zorgen dat er actie ondernomen wordt.”

De betekenis in plaats van geld centraal
Bob Hutten (Directeur Hutten Catering en oprichter de Verspillingfabriek) is een man met een missie. Hij wil gezond eten maken en met zijn bedrijf volledig duurzaam opereren. Maar in ons huidige op geld gerichte systeem kan hij met dat model niet winnen. “Ik maak tenders mee waarin je alleen een kans maakt als de je de goedkoopste bent. De overheid loopt hierin voorop. Alsof gezond eten voor mensen en duurzaamheid voor de planeet niets uitmaken.”

Hutten stoort zich enorm aan deze bijna blinde focus op cash. “Ik vind het schandalig dat Paul Polman moet zwichten voor activistische aandeelhouders die denken meer geld te kunnen verdienen. Waarom moet er altijd meer rendement gemaakt worden? Controllers zeggen dat dit met risico te maken heeft. Ik vind dat we een andere taal dan geld nodig hebben; het gaat altijd om de betekenis. Hoe kijkt u tegen uw bedrijf aan, als een geldmachine of voegt u iets toe aan natuur, cultuur of mensen?”

Bob Hutten: Waarom moet er altijd meer rendement gemaakt worden?

De passie van Hutten zit in gezond eten; daarin wil hij van betekenis zijn. Dat doet hij bijvoorbeeld met zijn concept ‘de gezonde snackbar’. Hutten’s bedrijf ontwikkelt gezonde en lekkere snacks als alternatief voor de, wat hij noemt ‘troep’, die nu te krijgen is. Dat is de founders mentality in the flesh. Een opstandige missie: zoeken naar markten waar klanten niet goed bediend worden en daar wat aan veranderen. Wat kan de controller daaraan bijdragen? “Geef ruimte aan het experiment”, vroeg de passievolle ondernemer de zaal. “Die gezonde snackbar levert niet meteen geld op, maar de ideeën en energie die dit in mijn bedrijf brengt zijn onbetaalbaar.”

Ondernemerschap nodig
Het belang van ondernemerschap zal de komende decennia toenemen, stelde rasondernemer Arko van Brakel in één van de paralelsessies die op de opening volgde. “Robotisering en digitalisering gaan leiden tot 50 procent minder banen. Dit is niet zo snel op te vangen met nieuwe banen. We gaan toe naar een situatie van niet volledige werkgelegenheid. Dat gaan wij allemaal nog meemaken in onze werkende levens.”

Van de controller vraagt dat ondernemerschap op twee manieren. Ten eerste zoeken naar je unieke talent en dat inzetten op andere manieren dan je gewend bent. Ten tweede meedenken over het nieuwe financiële model van onze veranderende maatschappij. Bij grote bedrijven is de trend al zichtbaar: hogere winsten, maar steeds minder mensen in dienst. Dit gaat zich in alle sectoren versnellen. “Het kabinet doet hier niks aan wat ik heel jammer vind”, aldus Van Brakel. “Het zal van ons moeten komen, het bedrijfsleven en de professionals. Het grootste probleem zijn niet de vele crises die we meemaken, maar poor thinking. We moeten niet dezelfde dingen blijven doen die we de afgelopen 50 jaar gedaan hebben.”

De gouden tip van Arko van Brakel: “Work hard, play hard & rest hard. Die laatste wordt vaak vergeten”

Verandering vinden veel mensen echter lastig. Volgens illusionist George Parker komt dat omdat we altijd naar het verleden kijken bij een nieuw probleem. “We zijn geprogrammeerd”, aldus Parker. “Als je eenmaal iets gezien of geleerd hebt, is het bijna onmogelijk het ooit nog anders te zien. Het verleden dat staat opgeslagen in de database in je hoofd zit zo vol met beelden, woorden en ervaringen dat je daar direct naar toegaat in elke nieuwe situatie.”

De veranderexpert heeft gelukkig een truc in petto. En dat is te stoppen met het herhalen van het verleden en te starten met het repeteren van de toekomst. “Als je wat anders wilt, moet je je de toekomst levendig voorstellen”, aldus Parker. “Welke beelden zie je? Waaraan merk je dat je je doel bereikt hebt? Hoe meer je het zintuigelijk maakt, hoe beter. Maak je intentie tot een herinnering alsof het al gebeurd is en vervolgens leer je langzaam toe naar het daadwerkelijk bereiken van je doel.”

Kijk verder dan het topje van de ijsberg
Volgens hoogleraar psychologie Ap Dijksterhuis wordt het belang van het onderbewustzijn bij beslissingen schromelijk onderschat. “Met onze intuïtieve voorkeur voor presidentskandidaten kunnen we bijvoorbeeld binnen een seconde 70 procent van de verkiezingsuitslagen voorspellen, puur door mensen naar foto’s te laten kijken.” 

Onze psychologie is een samenspel tussen bewustzijn en onderbewustzijn. Het is als een ijsberg waarvan het grootste deel onder water zit. Dat deel heeft wel heel veel impact, ook op belangrijke beslissingen. Dijksterhuis noemt het kopen van een huis als voorbeeld van zo’n beslissing (die zakelijk te vertalen is naar een overname of investering). “Wanneer je mensen meer informatie geeft, nemen ze zeker niet noodzakelijk betere beslissingen”, aldus de professor psychologie. “Ook geldt, hoe meer je bewust nadenkt over een beslissing, hoe minder stabiel je oordeel wordt. Bij simpele beslissingen, zoals het kopen van een wasmachine, werkt een scorekaart met plussen en minnen prima. Wordt het ingewikkelder, zoals de aankoop van een huis of bedrijf, werkt het onderbewuste juist beter.”

“Maar”, adviseerde Dijksterhuis, “Geef jezelf wel de tijd voor onbewust nadenken. Neem belangrijke beslissingen nooit over één nacht ijs, maar wacht een week waarin je je onderbewuste zijn werk laat doen.”

“To walk again”
De laatste spreker – de Belgische sporter Marc Herremans – deelde zijn ontroerende levensverhaal over dromen, ambitie, nooit opgeven, het te boven komen van tegenslagen en mentale weerbaarheid. 

Herremans wilde oorspronkelijk boxer worden (geïnspireerd door de film ‘Rocky’), maar besloot later dat hij helemaal niet houdt van agressie. Toen zag hij de Ironman Hawaï op televisie, een triatlon die sinds 1978 jaarlijks wordt gehouden over de afstand van 3,86 kilometer zwemmen, 180,2 kilometer wielrennen en 42,195 kilometer hardlopen. Dat moest hem worden. 

Hij werkte toen als bouwvakker en brandweerman, maar zijn ouders gaven hem de kans een jaar te trainen. En Herremans was succesvol, totdat hij een dwarslaesie opliep bij een ongeluk en in een rolstoel belandde. Herremans dacht ‘de zwarte kaart’ uit het kaartspel getrokken te hebben. “Voor mij was dit het einde van het verhaal.” Totdat zijn zesjarige neefje hem deed beseffen dat er nog steeds een kans was om terug te komen. “Oom Mark, ik ben zo blij dat je terug bent”, zei het zesjarige jongetje in het ziekenhuis. Niets was over, want Herremans was er nog. Hij had zijn familie en vrienden nog, de essentie van het leven. En hij kon nog steeds zijn dromen najagen. Terugkomen deed hij. Herremans won de Ironman in Hawaï in de categorie handbike en reed als eerste atleet ooit op een handbike de loodzware mountainbikerace ‘Crocodile Trophy’ in Australië uit. Tot slot werd hij vader; hij had alle drie zijn dromen verwezenlijkt. 

“Wij zijn de happy few op de planeet. We zijn geboren in rijke landen met goede gezondheid en hebben geen reden tot klagen”, besloot de atleet. “Wanneer je een zwarte kaart trekt – en die trekt iedereen wel op een zeker moment – vecht dan terug. Mensen die je verloren bent, zoals ikzelf nog mijn vader onlangs, zouden ook willen dat je doorgaat en je droom achterna jaagt en nooit opgeeft.”

Michael van Asperen sluit vervolgens het jaarcongres af. Hij was net als de zaal duidelijk zeer onder de indruk van het verhaal. “De enige die in de weg staat om je droom te verwezenlijken ben je zelf. Dat heb ik ervan geleerd”, aldus de organisator van het Jaarcongres Controlling. “Er volgt nog een borrel, maar ik wil jullie alvast hartelijk bedanken voor jullie komst. Jullie zijn volgend jaar weer allemaal uitgenodigd; de datum laten we jullie zo snel mogelijk weten.”

En dan volgt de afsluitende borrel, voor iedereen een gezellige afsluiter, maar voor één persoon in het bijzonder: Stijn Schneider, Group Controller bij GrandVision, die kort daarvoor de Controller of the Year Award 2017 in ontvangst mocht nemen. Voor hem kon deze dag niet beter eindigen. 

—

Interessant voor u:

1. Bezoek het Jaarcongres Controlling op 18 april 2018
Ontmoet de top in Controlling op donderdag 18 april 2018 tijdens het Jaarcongres Controlling. Laat u inspireren door best practices en casepresentaties. En… wie wint de Controller of the Year Awards 2018? Nieuwsgierig naar het programma? Direct aanmelden? 
?N?eem? alvast? contact op met Michael van Asperen via 020 6390008.

Wilt u als partner betrokken zijn bij het Jaarcongres Controlling? Mail dan Tim Bosman. 

2. Sluit u aan bij de top in Controlling
Wilt u netwerken met gelijkgestemde topcontrollers tijdens kleinschalige peer group sessies en toonaangevende congressen? Word lid van het Controllers Netwerk voor persoonlijke en professionele groei. Voor alle privileges en aanmelden gaat u naar Controlling.nl. Tip: meld u ook aan voor de gratis Controlling Nieuwsbrief met waardevolle artikelen, checklists & interviews.

3. Denk mee over het Controllers Netwerk
Vindt u het leuk om mee te denken over de ontwikkeling van het Controllers Netwerk en het lidmaatschap? Wilt u betrokken zijn als partner van de Community? Neem gerust contact op met Michael van Asperen via 020 639 0008 of mvanasperen@alexvangroningen.nl.

PS Bekijk ook interessante trainingen voor u en uw collega’s op Controlling.nl/trainingen.