Blog: Gebrek aan visie als gemeenschappelijke factor

Uiteraard kenmerkte ook 2023 zich weer door reorganisaties. Als je het niet meer weet: kostenreductie. Dan heb je wat te doen – en dat oogt als bestuurder goed.
En als er dan niemand (RvC, of journalist, of middenmanagement, of beursanalist) vraagt wie er eigenlijk verantwoordelijk is voor de ontstane noodzaak, dan zit je als C-level helemaal op rozen. Bonus al bijna binnen.

Laten we eens drie van die reorganisaties kort nader beschouwen.

Allereerst die van Spotify. Begin december 2023 kondigde Spotify een reorganisatie aan waarmee zo’n 1500 van de 9000 banen verdwijnen. Eerder dat jaar verdwenen er ook al 800 banen. Het kostenniveau moet omlaag. En dat terwijl er goede kwartaalcijfers waren – de omzet in het derde kwartaal was met 26% gestegen en het bedrijf schreef voor het eerst zwarte cijfers. De hoge kosten hangen samen met de groeiambities van Spotify in de afgelopen jaren (m.n. in het maken van podcasts). Blijkbaar is veel geld gaan zitten in ondersteunende diensten en te weinig in werknemers die bijdragen aan activiteiten met echte betekenis. Mmhhh… daar was het management toch zelf bij?! Een activistische aandeelhouder – ValueAct – vindt de kosten ‘geëxplodeerd’. Wij denken dat het beter is te blijven kijken naar de lange termijn topline dan naar de korte termijn bottom line. We typeren dit als gebrek aan durf en visie.

Daarnaast die van zuivelbedrijf FrieslandCampina – die lusten er ook wel pap van (volgens de FNV is FrieslandCampina permanent aan het reorganiseren…). Zij zetten – eind december 2023 – het mes in het personeelsbestand. Dat na tegenvallende resultaten. Er worden wereldwijd 1800 banen geschrapt – vooral kantoorfuncties. Bij ons komt toch telkens de vraag op wie de groei van die kantoorfuncties toch faciliteert?! Kostenreducties om de winstgevendheid te verbeteren – wij denken dat het beter is de topline te managen dan kantoorfuncties… Maar over de topline geen woord.
De resultaten mogen ondermaats zijn, maar dit soort ingrijpen ook. FrieslandCampina zakte het afgelopen decennium weg uit de wereldtop van zuivelconcerns. Wij denken dat een terugkeer er voorlopig niet in zit.

Beide reorganisaties hebben verschillende uitgangspunten (stroomlijning bij groei versus snijden bij operationeel lijden) maar sommige zaken delen zij wel – blik op de korte termijn, gebrek aan grensverleggende visie, weinig durf. En waardeverlies.

Wij pleiten eigenlijk voor een cyclus van organisatiefocus in plaats van bij de eerste de beste verstoring van het perspectief te gaan reorganiseren. We gaan van buiten naar binnen denken en van binnen naar buiten realiseren. Dat begint natuurlijk met visie en strategie, lange(re) termijn denken. We stellen een strategisch plan op met een heldere positie ten opzichte van onze concurrenten. Van daaruit richten we ons op de commerciële propositie, hoe gaan we ons slagvaardig opstellen en presenteren / onderscheiden in de markt. Vervolgens kijken we naar de kosten, hoe kunnen we onze producten aanbieden tegen een concurrerende / passende prijs. En tenslotte de operatie, welk niveau van operationele integriteit hebben we nodig. Hoe garanderen we kwaliteit die we beloven. Nu gaan we aan de slag en werken zoals gezegd van binnen naar buiten. We starten met werken aan de operatie, die moet eerst op orde zijn. Zwaluwstaartend stappen we over naar de kostenkant, kunnen we onze kosten optimaliseren. Daarna gaan we met alle kracht de markt op en brengen onze concurrenten een flinke slag toe. Pas hierna is het weer tijd om naar de strategie te kijken. Gaan we door met autonome groei, gaan we partijen overnemen of allianties sluiten. De cyclus is rond en kan opnieuw beginnen. Natuurlijk richten we ons niet uitsluitend op één van de genoemde focusgebieden, de andere houden we ook in de gaten. Maar de focus ligt er wel op! Zo hebben we geen problemen om prioriteiten te stellen en springen we niet van de hak op de tak. Of anders gezegd, als we de weg kwijt zijn gaan we gewoon maar weer reorganiseren…

Tot slot die van de Rabobank – dat is niet iets ‘eenmaligs’, maar lijkt wel het perpetuum mobile voor haar bestaan – een eeuwigdurende beweging van niks naar nergens. Nu – november 2023 – maakt zij zich op voor een ingrijpende herschikking van het bankbedrijf. Het bedrijf zou te log, te complex en te hiërarchisch zijn. Een immer interne blik – teveel bestuurlijke drukte, processen zijn te versnipperd geworden, aldus de hoofddirectie. En de indirecte kosten zijn te hoog… tja. Of is de topline te gering…? En, o ja, er moet weer meer naar de regio… terwijl de omgekeerde beweging juist eerder was ingezet.

Niets over visie, markten, innovatie, ed.

De horizon reikt niet verder dan de schoenpunten.

Gebrek aan alles.

Dát is reorganiseren te vaak.