Op weg naar een zombie-economie?

Een serie blogs over control.

Onderzoekers van Atradius hebben berekend dat er in het tweede kwartaal van 2020 zonder overheidssteun ongeveer 5 procent meer faillissementen zouden zijn geweest dan vorig jaar. In werkelijkheid was er slechts sprake van een groei van 2 procent. Volgens het CBS waren dat 20 bedrijven meer dan dezelfde periode in 2019. Dat betekent dat er in de lente van 2020 zo’n 30 Zombiebedrijven zijn ontstaan door Corona Subsidie.

Door Hinrich Slobbe, control prof in beide betekenissen, als associate professor aan de Business School Nederland en als directeur van Wisdom in Finance.

Dat is volgens die onderzoekers zeer laag vergeleken bij landen als Frankrijk, België en Spanje waar het aantal faillissementen tientallen procenten lager ligt dan in andere jaren. Daarbij is niet gelet op de grootte van die bedrijven want met het overeind houden van KLM is meer economisch gewicht gemoeid dan met het redden van de plaatselijke kroeg of kledingwinkel.

Een zombiebedrijf is een bedrijf dat over een langere tijd te weinig bedrijfsresultaat behaalt om aan de financiële verplichtingen te kunnen voldoen. Door steun zoals subsidie, of uitgestelde belastingen, of lage rente, of uitstel van aflossing, blijft zo’n matig renderend bedrijf bestaan. Daarbij neemt het de plek in van andere bedrijven, die potentieel veel rendabeler zouden zijn geweest.

Het is een besmettelijk fenomeen, omdat kostbare arbeidskrachten ingezet worden in oneconomische activiteiten, met een remmend effect op de nationale productiviteit. Verkapte sociale werkplaatsen worden dit ook wel genoemd, alleen niet voor mensen met een zekere afstand tot de arbeidsmarkt, maar voor frisse arbeidskrachten, die hun energie, competenties en motivatie niet stoppen in nieuwe initiatieven, maar in sterfhuisconstructies waar de lijklucht al door de gangen waart.

Zombificatie

Zombificatie is volgens Arnout Boot van de Universiteit van Amsterdam een zelfversterkend effect. Het oude wordt kunstmatig in leven gehouden, terwijl voor het nieuwe geen geld meer is. De verwachting is dat de coronahulpverlening op de langere termijn meer en meer zal leiden tot dit soort spookondernemingen. Dat valt in Nederland nu nog mee, volgens het aangehaalde onderzoek, maar dat gaat alléén over het begin van deze crisis en specifiek voor ons eigen land.

De vorige grote crisis van 2008 en daarbovenop de eurocrisis hebben geleid tot een groot aantal probleembanken en zwakke Zuid-Europese economieën, met extreem lage economische groei. Alles is kunstmatig verzacht door het excessieve monetaire beleid van de Europese Centrale Bank, gecombineerd met een extreem lage rente.

Je zou daarom van een zombie-economie kunnen spreken. En daar komt nu corona overheen. Wéér worden duizenden miljarden uitgetrokken om doodzieke bedrijven in leven te houden. De rekening hiervan wordt neergelegd bij de jonge innovatieve ondernemingen, die in de komende tientallen jaren de belastinggevolgen zullen dragen.

Verplichte bedrijfseuthanasie?

Een gezonde economie bestaat uit volwassen ondernemingen, jonge startende bedrijven, bedrijven met een gezonde cashflow, organisaties met een sterke groeipotentie: veelzijdig, vernieuwend, groot, klein, rijp, groen, diversiteit, personeel uit alle lagen van de bevolking, en kansen biedend aan onze jeugd. Bedrijven waar het leven is uitgevloeid, waar niet eens leven in zit, die horen daarin niét thuis. Die moeten uit hun lijden worden verlost, met goede voorzieningen voor een sociale begeleiding van werk naar nieuw werk, naar waardevol werk, in mooie vitale ondernemingen.

Dus káppen dat dode hout, laat de nieuwe loten ontspruiten.

Zombiebedrijven: zeker géén Control 3.0!

Alle blogs van prof. Hinrich Slobbe voor u op een rij gezet.

(foto: Chris Hall, Unsplash)