Met ChatGPT kan de financial (iets) slimmer werken

Het begon met een tweet van het bedrijf OpenAI op 30 november: “Try talking with ChatGPT, our new AI system which is optimized for dialogue.” Een week later had ChatGPT een miljoen gebruikers, en ontplofte internet zowat van allerlei reacties op de nieuwe dienst. Her en der is ChatGPT sindsdien zelfs als een mogelijke ‘Google-killer’ naar voren geschoven.

Al die ophef voor een chatdienst – want dat is ChatGPT in wezen – lijkt misschien overdreven. Maar na een enkel ‘gesprek’ snap je alle drukte. Reacties van enthousiaste gebruikers – ‘dit gaat alles veranderen’, ‘de toekomst is hier’ en ‘een mijlpaal in de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie’ – lijken opeens niet meer zo vergezocht. Overtuig jezelf op OpenAI.com (gratis).

Normale mensentaal

De kracht van ChatGPT is dat het op een in normale mensentaal gestelde vraag een antwoord kan geven. Onderwerp: doet er niet toe, ChatGPT staat z’n mannetje. En het antwoord wordt ook nog eens in (vrijwel) normale mensentaal gegeven. Als je wilt tenminste, ChatGPT kan desgevraagd ook antwoorden alsof het een klein kind is, de stijl van een beroemde schrijver aanmeten, je in dichtvorm van repliek dienen – noem maar op. Soms formuleert ChatGPT een beetje moeizaam en zijn de antwoorden nogal vlak, maar indrukwekkend is het. Maar al te vaak vergeet je dat je met een computer te maken hebt. En op die momenten lijkt ChatGPT even met vlag en wimpel voor de bekende Turing-test te slagen. Alsof je met een echt mens zit te chatten.

Alleen gaat het daarna weer fout, als blijkt dat ChatGPT zelfs op de meest eenvoudige vragen geen goed antwoord heeft. Wel een antwoord – ChatGPT heeft het hoog in de bol, en zal niet snel zeggen dat het iets niet weet – maar een antwoord dat kant nog wal raakt. Voorbeeld: een vriend van me vroeg welke tactiek het Nederlandse elftal had moeten gebruiken in de finale van het WK van 1978. ChatGPT ratelde maar wat: “Het Nederlands elftal heeft op het WK van 1978 de finale bereikt, waar het werd uitgeschakeld door het West-Duitsland van trainer Helmut Schön.” Geen woord over welke tactiek het Nederlands elftal had moeten volgen. Erger nog: ChatGPT haalde de finales van 1978 en 1974 door elkaar (of misschien denkt het dat Duitsland in Argentinië ligt).

Wisselvallig

Die wisselvalligheid van ChatGPT is een grote tekortkoming. Te meer daar volstrekt onduidelijk is op welk bronnen het programma zich baseert. Die makers hebben de bot getraind met informatie die afkomstig is van internet, maar welke pagina’s ze hebben gebruikt? Dat is gissen. Waar Google op vragen een lijst met internetpagina’s geeft in volgorde van relevantie, plukt ChatGPT her en der wat informatie vandaan. En brouwt er een eigen tekst van zonder vindplaatsen te vermelden. Het gebruiksgemak is groot, de betrouwbaarheid gering.

Bovendien is de informatie die ChatGPT gebruikt na 2021 niet bijgewerkt. Vraag ChatGPT maar eens naar iets actueels, zoals de opstelling van het Nederlands voetbalelftal tegen Argentinië tijdens het laatste WK. Dan staat ‘ie voor het eerst met z’n mond vol tanden: “Ik kan je helaas geen informatie geven over de opstelling van het Nederlands voetbalelftal tijdens het laatste WK, omdat mijn kennis afgesneden is op 2021 en ik geen toegang heb tot internet om recentere informatie te verzamelen. Ik raad je aan om op internet te zoeken naar de meest recente informatie over de opstelling van het Nederlands voetbalelftal.”

Wondermiddel voor financials?

Ondanks deze beperkingen is ChatGPT een fantastische tool om slimmer te werken: om ideeën te genereren, om artikelen, werkstukken of complete boeken te schrijven, om teksten juist samen te vatten, om lijsten op te stellen, om recepten te maken en zelfs om code te schrijven of corrigeren (al is dat nog wel behelpen). Om maar enkele toepassingen te noemen. Iedereen zal er wat aan hebben, ook financiële professionals – al is het maar om sneller mailtjes te kunnen opstellen. En ChatGPT is een lerend systeem, dus het wordt alleen maar beter.

Maar of ChatGPT ook specifiek op financiële professionals afgestemde diensten kan leveren? Wel volgens het programma zelf. “ChatGPT is een taalmodel dat is getraind op enorme hoeveelheden tekst en is daardoor in staat om te reageren op vragen en opdrachten die gericht zijn op specifieke onderwerpen, zoals financiën”, beweert het programma met kenmerkend zelfvertrouwen. “ChatGPT kan dus een waardevolle aanvulling zijn voor mensen met een financiële functie omdat het hun kan helpen om snel en efficiënt financiële gegevens te verzamelen, te verwerken en te analyseren.”

Als je ChatGPT vervolgens vraagt om 10 manieren waarop het kan worden toegepast binnen de financiële functie, aarzelt het programma geen moment:

1. Gebruik ChatGPT om financiële rapporten en analyses te genereren
2. Gebruik ChatGPT om financiële projecties te maken voor toekomstige perioden
3. Gebruik ChatGPT om financieel advies te geven aan het management
4. Gebruik ChatGPT om financieel beleid te ontwikkelen en te implementeren
5. Gebruik ChatGPT om financiële beslissingen te ondersteunen met data-analyse
6. Gebruik ChatGPT om financiële administratie te automatiseren en te optimaliseren
7. Gebruik ChatGPT om financiële risico’s te identificeren en te beheren
8. Gebruik ChatGPT om financiële processen te verbeteren en te standaardiseren
9. Gebruik ChatGPT om financiële compliance te monitoren en te garanderen
10. Gebruik ChatGPT om financiële data te integreren met bedrijfsprocessen en systemen.

Toch handig

Grootspraak natuurlijk.

Tenslotte heeft ChatGPT helemaal geen toegang tot de interne informatie van een bedrijf, dus hoe wil het dan ‘rapporten’, ‘analyses’ en ‘financiële projecties’ maken (1,2)? Wel zullen veel bedrijven binnen afzienbare tijd zelf programma’s inzetten die via een API-koppeling data kunnen uitwisselen met ChatGPT. Dan komt hier waarschijnlijk verandering in, en kan ChatGPT wellicht informatie destilleren uit allerlei bedrijfsdocumenten. Maar hier geldt zoals zo vaak: eerst zien, dan geloven. Te meer daar ChatGPT een tekstwonder is en geen rekenwonder. Dus ga er in elk geval niet vanuit dat analyses en adviezen straks sterk cijfermatig zullen worden onderbouwd.

Verder: ‘de administratie automatiseren en optimaliseren’, ‘financiële processen te verbeteren’ of ‘financiële data integreren met bedrijfsprocessen en systemen’ (6, 8, 10)? En wat kan ChatGPT betekenen als het gaat om data-analyse (5)? Weinig. Het kan een reeks cijfers die je het programma opgeeft in een tabelletje zetten, een index maken – dat is het wel zo’n beetje. Waarom zou je dat doen? Allerlei andere programma’s zijn daar veel beter voor geschikt.

Realistischer zijn de toezeggingen van ChatGPT dat het allerlei advies kan geven of assisteren bij compliancevraagstukken. In elk geval kun je ChatGPT nu al vragen om wat algemene suggesties voor een betere bedrijfsvoering. Of, heel wat gerichter, om het enkele wetsartikelen met toelichting te laten oplepelen. In een handomdraai geeft ChatGPT bijvoorbeeld tekst en uitleg over de Wet op de jaarverslaggeving (Wjv). Ook kan het programma de verschillende artikelen becommentariëren. En zelfs praktijkvoorbeelden geven.

Toch handig, zo’n kant- en klare managementletter die voldoet aan de eisen uit artikel 9 van de Wjv. Wel nog even door een jurist laten checken.