Bedrijfsvoering fiscus moet nog jarenlang herstellen

De Belastingdienst weet niet of het effectiever is om in te zetten op het voorkomen dat bedrijven en burgers niet correct aangifte doen, of op het controleren van aangiften achteraf.

Deze en andere conclusies trekt de Algemene Rekenkamer. Die schetst de fiscus als een ernstig verzwakte organisatie. Nieuwe fiscale beleidswijzigingen zijn de komende jaren taboe. De Belastingdienst heeft nog jaren nodig om de bedrijfsvoering weer op de rails te krijgen.

De Algemene Rekenkamer signaleert dat het management van de Belastingdienst nog niet over de juiste informatie over het eigen presteren beschikt. Dat hindert ook de informatie aan bewindspersonen.

“Deze dienst heeft een aantal jaren nodig om de basisvoorzieningen op orde te brengen (zoals informatievoorziening en verouderde IT-systemen) en fouten uit het verleden te herstellen”, aldus de Algemene Rekenkamer.

Onverwachtse beleidswijzigingen en aanpassingen in IT-systemen kunnen niet eenvoudig worden uitgevoerd en gaan ten koste van de capaciteit die nodig is om de bedrijfsvoering op orde te krijgen. Zo zijn personele tekorten voor toezichtactiviteiten onder meer veroorzaakt door het detacheren van medewerkers bij de Uitvoeringsoperatie Herstel Toeslagen.

Volgens de Rekenkamer is de Belastingdienst gebaat bij democratische besluitvorming waarin realisme en ambitie in balans zijn. Of de fiscus een wijziging aankan, verdient extra aandacht van kabinet en parlement.

Het parlement heeft afgelopen jaar bij zes nieuwe wetten geaccepteerd dat vooraf niet zeker is of de Belastingdienst voldoende kan handhaven en voldoende op fraude kan controleren. Dit kan de dienstverlening bemoeilijken.

De Rekenkamer spreekt van een “onvolkomenheid bij de regie op handhaving”. Het schort aan een onderbouwing welke instrumenten voor handhaving van belastingaangiften worden ingezet.

Daarmee is het niet duidelijk of er voldoende belastingambtenaren zijn voor het uitvoeren van controles en hoe deze op de meest doelmatige manier kunnen worden ingezet.

Specifiek bij het onderdeel voor schenk- en erfbelasting is niet duidelijk of het toezicht voldoende is. Aangiften voor deze belasting worden veelal handmatig gecontroleerd, omdat geautomatiseerde systemen nog onvoldoende functioneren. Het kost volgens de Belastingdienst nog enkele jaren om de benodigde IT-systemen op het gewenste niveau te krijgen.