Alle neuzen dezelfde kant op en de Titanic

Sinds het begin van de Coronacrisis wordt er veel gesproken over ‘allemaal samen’, ‘we’ en de noodzaak om ‘draagkracht te creëren’. Dit is een typisch trekje van het Nederlandse poldermodel binnen grote organisaties en de Nederlandse maatschappij dat in crisistijd totaal niet werkt.

Sinds het begin van de Coronacrisis is duidelijk geworden hoe er in onze niet-duurzame oude-normaal economie besluiten worden genomen in de Nederlandse samenleving, in de politiek en in grote organisaties in de private sector en de publieke sector. Doel van ons ‘business-as-usual’ besluitvormingsproces in periodes van economische groei bijvoorbeeld is niet gericht op gezien de situatie de beste beslissing te nemen, maar om ervoor te zorgen dat je ‘iedereen mee krijgt’, ‘alle neuzen moeten dezelfde kant op’. Dit betekent (en ik spreek uit eigen ervaring na 26 jaar bij ABN AMRO en de contacten met grote organisaties tot op de dag van vandaag), dat zodra er iemand het niet mee eens is, het hele proces weer opnieuw begint….want iedereen moet ‘het’ ermee eens zijn.

Dit proces wordt nog eens versterkt door de ‘Haagse journalisten’ zoals Pieter Omtzigt ze noemt die vooral uitvoerig aandacht besteden aan diegene of diegenen die het er niet mee eens zijn. Ook die oude-normaal journalisten vinden namelijk dat ‘iedereen meegenomen moet worden’ en ‘dat er voldoende (100%?) draagkracht moet zijn’ anders kan en mag er niets besloten worden.

Deze aanpak kan in rustige periodes soms misschien redelijk lijken te werken, maar in tijden van crisis is dit de dood in de pot. En we zitten nu in een aantal crises tegelijk. Daarom word ik eerlijk gezegd als ondernemer en mens een beetje moe van dat ‘we-gedoe’ de hele tijd. Het lijkt voor veel mensen een soort vrijbrief te zijn om als individu passief te blijven en anderen de schuld te geven in algemene termen ‘DE Overheid’, ‘DE politiek’, ‘DE banken’ ‘& ‘DE Regering’.

De Coronacrisis en het regeringsbeleid met steun van de Tweede Kamer vanaf het begin van de Coronacrisis laat zien dat er jammer genoeg geen sprake is van ‘allemaal samen’ en effectief leiderschap in Nederland: bepaalde groepen en sectoren worden uitgebreid financieel gesteund en geholpen en anderen niet. In het huidige financieel-economische groeien-moet systeem overleven groepen en sectoren die sterke lobbyclubs hebben, in de SER zijn oververtegenwoordigd en/of in de achterban van de grote partijen zitten. En de politieke partijen blijven maar streven naar ‘draagkracht’ en ‘iedereen meekrijgen’. Het gevolg? Polderen, modderen, verkeerde beslissingen en eindeloos treuzelen en praten zolang er ook maar iemand ergens niet mee eens. En dat is een verontrustende constatering. Waarom?

Omdat de laatste keer dat ik echt ‘alle neuzen dezelfde kant op heb zien gaan’ bij de ondergang van de Titanic was. En zoals we weten is dat voor de meeste mensen van de lagere klassen bijzonder slecht afgelopen. De analogie met het crisismanagement in Nederland rond Corona is mooi: de meeste mensen van de eerste klasse en van het senior management van de Titanic hebben het overleefd. Die mochten als eersten in de reddingsboten en de trappen voor de lagere klassen naar boven en naar hun redding, waren afgesloten…. Geen sprake van ‘allemaal samen’ als het er echt omgaat dus…..

De ondergang van de Titanic als complex systeem leert je dus ook nog een andere mooie les: je moet zelf als individu veerkracht tonen en in actie komen. Je moet ervoor zorgen dat jezelf een goed overlevingsplan klaar hebt voor het geval dat. Of je nu nog een vaste baan heeft of ondernemer bent. Overleven doe je altijd alleen en niet ‘allemaal samen’. En dat geldt ook voor veel Nederlanders anno 2021. En dat is een slechte zaak voor onze democratie en onze economie.

Tony de Bree werkte 26 jaar in de financiële dienstverlening, waaronder bij Corporate IT-strategie, corporate venturing, e-commerce & compliance.  Hij is digital strategy & change consultant voor corporates, het MKB & ondernemingsraden. Daarnaast is hij online ondernemer, business coach, spreker, gastdocent en auteur van een aantal boeken waaronder ‘Dagboek van een bankier’, ‘De scale-up blueprint’, ‘Overlevingsstrategie voor startups’ & ‘Groeien zonder te groeien. Succesvol ondernemen in de betekeniseconomie’