Wendbaarheid: het nieuwe Cost Accounting

Een serie blogs over control.

BLOG – Een aantal jaar geleden werd je er op de radio constant mee geconfronteerd: reclameboodschappen over Agility. Wat is daar uiteindelijk van overgebleven? Uit een woordenboek kun je leren dat Agility hetzelfde is als wendbaarheid. Beweeglijkheid, flexibiliteit, snel in staat om op veranderingen te reageren. Korte bochten maken, niet blijven hangen in stroperige procedures.

Door Hinrich Slobbe, control prof in beide betekenissen, als associate professor aan de Business School Nederland en als directeur van Wisdom in Finance.

Charles Darwin leerde ons al dat niet de sterkste, grootste of meest intelligente soort overleeft, maar de soort die het beste in staat is om zich aan te passen aan veranderingen. Om in control te zijn moet je dus snel kunnen handelen en evolueren, zodra dat door de omstandigheden noodzakelijk is. Is jouw bedrijf Agile en zo niet hoe wordt de organisatie dat dan? De kostenstructuur van de onderneming geeft daar al een eerste antwoord op.

Kosten in bedrijfsstructuur

In financiële kringen hebben we het niet over Agile of flexibiliteit maar over variabele kosten. En daar tegenover staan dan vaste kosten. En daar begint gelijk de verwarring. Want vaste kosten zou volgens de financiële theorie inflexibel zijn en variabele kosten juist niet. Vooral bij dienstverlenende bedrijven is de factor personeel relatief groot. Maar ook bij andere ondernemingen is de personele kostenfactor 50 procent of meer. De overige kosten, materiële lasten, gaan vooral over grondstoffen, halffabricaat, huisvesting, energie, overhead. Kijk je naar de exploitatieoverzichten van de afgelopen jaren dan zie je bij veel organisaties een redelijk vast patroon.

Opbrengsten schommelen wel mee met de output maar die schommeling is relatief beperkt. Plus 20 procent of min 20 procent komt weinig voor. De kosten deinen rustig mee op de kabbelende golven. De grootste hoeveelheid kosten, zowel personeel als materieel, hebben een vast karakter. Personeel in vaste dienst, gebouwen die voor lange tijd betrokken zijn waardoor de huisvestingslasten redelijk constant zijn. Veel managers hebben daarom de indruk dat er weinig ruimte voor beïnvloeding is. Om dan bij grotere veranderingen, vooral bij dalingen in opbrengsten, in paniek te ontdekken dat men stevig moet reorganiseren om de lasten weer in evenwicht te brengen met de baten. Kan dat niet wendbaarder?

Wendbaar personeel

Wendbaarheid in personeel zit niet alleen in het soort contract. Werken met ZZP’ers of uitzendkrachten kan enige flexibiliteit betekenen. De grootste flexibiliteit echter zou moeten zitten in je vaste contracten. Als vast personeel wendbaar is, dan is de organisatie wendbaar. Aanpassingsvermogen van je human resources kan worden bereikt door up to date te blijven in de vakontwikkeling. Meerdere competenties en vaardigheden. Diversiteit in activiteiten, product/markt combinaties, geografische spreiding, locatie, etcetera. 

De interne mobiliteit van de medewerkers is de grootste vorm van flexibiliteit die de organisatie in staat stelt om snel in te spelen op maatschappelijke en technologische innovatie. Bovendien houdt het je mensen fris tussen de oren. Hoe Agile wil je het hebben!

Cost Control is meer dan transparantie. Er moet ook iets te sturen over blijven. En een wendbaar bestuurscentrum is beter beheersbaar dan een logge, bureaucratisch amorfe massa. Cost Control 3.0 is niet mogelijk zonder Wendbaarheid.

Alle blogs van prof. Hinrich Slobbe voor u op een rij gezet.