Waarom renteverhogingen niet meer ‘stom’ zijn in Japan

Centrale bankiers worden afgerekend op het beteugelen van de inflatie. In de Verenigde Staten staat president Donald Trump dan ook te trappelen om Fed-voorzitter Jerome Powell te vervangen door een vertrouweling die er minder moeite mee heeft om de beleidsrente snel een paar tandjes terug te schroeven. Ook in Japan dreigt de grens tussen politiek en monetair beleid te vervagen. Al na een jaar mogen parlementariërs en leden van de Liberale Democratische Partij (LDP) weer hun stem uitbrengen op een nieuwe partijleider.

Aftellen tot 4 oktober

De winnaar van de verkiezingen van 4 oktober wordt minister-president, want de LDP heeft de meeste zetels in het Japanse parlement (Lagerhuis). Net als vorig jaar is de 64-jarige Takaichi een van de belangrijkste kanshebbers. En net als twaalf maanden geleden zet ze in op een klassiek stimulerend recept: lagere belastingen, directe uitkeringen aan huishoudens en ruimere staatsuitgaven, aangevuld met bescherming van strategische sectoren en strengere screening van buitenlandse kapitaalstromen.

Een opvallend verschil met vorig jaar is dat Takaichi zich nu een stuk terughoudender opstelt. Woensdag vertelde ze tijdens een persmoment dat het uitstippelen van het monetaire beleid een aangelegenheid is van de Bank of Japan (BoJ). Met dit soort uitspraken haalt Takachi in financieel opzicht de angel uit de politieke onzekerheid rondom de verkiezingen. Ze is overigens niet de enige kandidaat. Shinjiro Koizumi (44) zet in op hogere lonen en productiviteit om de koopkracht te herstellen, gekoppeld aan belastinghervormingen en het aantrekken van buitenlandse investeringen.

Balans tussen stimuleren, koopkracht beschermen en bezuinigen

Zijn doel is een loonsverhoging van gemiddeld een miljoen yen per werknemer, gesteund door nauwe coördinatie met de Bank of Japan. Yoshimasa Hayashi (64) daarentegen positioneert zich als garantie voor stabiliteit, met steun voor een geleidelijke normalisatie van het monetaire beleid en maatregelen om de hoge kosten van levensonderhoud te verlichten. De campagne draait daarmee om de balans tussen groei stimuleren, koopkracht beschermen en begrotingsdiscipline bewaren. Na de LPD-verkiezing verschuift de aandacht in de financiële wereld al snel weer naar het beleid van de BoJ.

De gebruikelijke unanimiteit was bij de vergadering van vorige week ver te zoeken. Twee van de bestuursleden stemden voor een renteverhoging, die er uiteindelijk niet kwam. Een andere verrassing was dat de centrale bank aankondigde dat het een deel van de aandelen gaat verkopen, die juist waren opgekocht in een poging om de inflatieverwachtingen een duwtje in de rug te geven. Inmiddels ligt de inflatie ruim drie jaar boven de doelstelling van 2 procent, dus er ligt duidelijk ruimte om de beleidsrente op te schroeven en de enorme balans juist wat af te bouwen. Dat opent de deur voor een nieuwe opleving van de yen.