Waarde en activistisch toezicht houden (2)

Een serie blogs over strategisch waardemanagement.

BLOG – Binnen raden van toezicht gaat de aandacht meestal uit naar de financieel-economische kant van de bedrijfsvoering en de bijbehorende compliance-issues. Als alles volgens budget en volgens de letter van de wet klopt, is het al snel goed. Applaus voor de raad van bestuur, die zorgt voor voorspelbaarheid, rust in de tent en het beloofde dividend. Maar is goed in de huidige context eigenlijk nog wel goed genoeg?

Door Leo van de Voort. Hij is bestuursadviseur bij Fuel for Living Strategies, voormalig directeur corporate finance Kempen & Co en en co-auteur van het boek Risicovreugde.

Moet er niet met veel meer kwaliteit en intensiteit gezocht worden naar prestatieverbetering en naar kansen om ook (over)morgen nog relevant te zijn? Hoe houd je elkaar scherp als zelfgenoegzaamheid en tevredenheid op de loer liggen? Daarom de volgende tot zelfreflectie uitnodigende vragen:

• Past de overheersende passieve invulling ten aanzien van de middellange termijn van het toezichthouderschap nog bij de disruptieve tijd waarin we leven?
• Moet er niet veel meer aandacht uitgaan naar het up-to-speed houden van het bedrijf, zeker nu alles zo snel verandert?
• Mag het ook gaan over het optimaal benutten van de assets van de onderneming – menskracht, kapitaal en middelen, ook van datgene wat niet meteen op de balans zichtbaar is – en het slechten van heilige huisjes?

Zonder een actueel antwoord op deze vragen ontstaat er beheerskramp. Te veel energie wordt ingezet om te voorkomen dat er iets misgaat. We kijken vandaag naar morgen, met de ogen van gisteren en daardoor zijn we onvoldoende bezig met de wereld van overmorgen.

Toezichthouders die hun attitude veranderen – van beheerskramp naar risicovreugde – kunnen hun bedrijven een grote dienst bewijzen, door de core business energiek en met grote regelmaat te ijken en herijken, het bedrijf en zijn onderscheidende (immateriële) assets op spanning te houden, risicovreugde van het bestuur en het topmanagement op een stimulerende manier te toetsen en bedrijfsonderdelen aan te kopen of te verkopen.

Op deze manier bevorderen ze dat iedereen op scherp staat en zijn optimale bijdrage aan het bedrijfsresultaat levert, zodat de vergadering van de raad van commissarissen weer om de juiste redenen een spannende, liefst inspirerende aangelegenheid is. Goed voorbereid, optimaal bevlogen, deskundig en betrokken. Vanuit waardegedreven wijsheid, waarbinnen moraal, macht en strategie elkaar veredelen tot inspirerende besluiten. En niet alleen voor de top van de onderneming of haar aandeelhouders.

Ritueel of actueel?

Bij dit ambitieniveau past een fundamentele vraag: is het wel juist dat de old boys networks nog altijd het beeld bepalen binnen toezichthoudende organen? Alsof vijftigplussers nog steeds alle wijsheid in pacht hebben en er zich ondertussen geen digitale revolutie afspeelt, die alle verhoudingen op scherp stelt. Hiervoor hebben jongeren dikwijls veel meer gevoel – of dan tenminste een inspirerende, andere kijk. Het blijft een wonderlijk verschijnsel: de wereld verandert in een moordend tempo, maar de corporate governance (mensen en structuur) blijft hetzelfde. Dit kan niet heel lang goed gaan. Steeds duidelijker wordt dat effectieve toezichthouders de performance-instelling van een topsporter en de blik van een roofvogel hebben. Het wordt hoog tijd om de bordjes te verhangen:

• Wat kan een toezichthoudend orgaan doen om zich tot board of inspiration voor het bedrijf en tot kritische huisvriend van het bestuur te ontwikkelen? Alleen met dit gezag speelt het een wakende en stimulerende rol, met bijzondere aandacht voor de day after tomorrow en de inter-afhankelijkheden van dat moment.
• Hoeveel toezichthouders heeft een bedrijf nu echt nodig om betrouwbaar te functioneren, zonder ten onder te gaan aan bestuurlijke inertie, richtingloosheid, bedrijfspolitieke spelletjes en totale inefficiëntie?
• Hoeveel toezichthoudende energie kan een bedrijf verdragen, zonder zichzelf te verstrikken in te veel verantwoordingsrituelen en beheerskramp – en in dat geval (schijn)veiligheid te verkiezen boven uitdaging en verantwoording boven vernieuwing?

Dat toezichthouders belangrijk zijn, zal niemand ontkennen. Maar wordt die rol ook gegund aan assertieve, kwieke, kennisrijke en toekomstgerichte mensen, liefst van diverse komaf? Waarom komen we zo weinig (M/V) filosofen, kunstenaars, psychologen, klanten en jongeren in raden van toezicht tegen? Wordt het niet hoog tijd om ook in dit opzicht out of the box te denken en handelen?

Alle blogs van Leo van de Voort voor u op een rij gezet.

AI in actie: waar Europese markten in investeren

Benieuwd naar de toekomst van AI? Ons rapport onthult uitgaventrends in heel Europa, met een focus op marktleiders zoals Zweden en opkomende AI-spelers zoals Nederland. Ontdek hoe Europese bedrijven tools zoals OpenAI en Perplexity AI inzetten om te innoveren en te groeien. Dit essentiële AI-rapport wil je niet missen.

Ontdek nieuwe inzichten rondom AI