Waarde en activistisch toezicht houden (1)

Een serie blogs over strategisch waardemanagement.

BLOG – Het aantal toezichthouders in ons land is de afgelopen jaren flink gestegen, niet alleen in de vorm van overheidsgerelateerde organisaties (Autoriteit Consument en Markt‎, Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, De Nederlandsche Bank en vele andere) en commerciële organisaties (accountants), maar ook binnen bedrijven.

Door Leo van de Voort. Hij is bestuursadviseur bij Fuel for Living Strategies, voormalig directeur corporate finance Kempen & Co en en co-auteur van het boek Risicovreugde.

Deze trend wordt mede ingegeven door:

• een toenemend wantrouwen in de publieke opinie, gevoed door schandalen rondom falend toezicht, corruptie, vriendjespolitiek en een systeemcrisis in de financiële sector;
• het ontstaan van een afvinkmentaliteit, met als insteek: ‘Kijk, ik heb alles gedaan wat er van mij mocht worden verlangd. Wat zit je te zeuren?’;
• de transparantie die de wetgever en het publiek van organisaties verlangen, waarbij steeds minder voor lief wordt genomen;
• de behoefte aan zekerheid en voorspelbaarheid, terwijl de veranderingen steeds sneller gaan en de onvoorspelbaarheid groeit.

De onderliggende vraag is natuurlijk: welk probleem wordt er opgelost met het benoemen van steeds meer toezichthouders? Meer aandacht voor risicomanagement levert immers niet persé een effectiever risicomanagement op. En zeker geen ‘risicovreugde’. En doorgaans ook geen aandeelhouderswaarde…

Steeds meer mensen houden toezicht op steeds minder mensen. We lijken gevangen in een maalstroom van steeds meer van hetzelfde: meer regelwoekering, meer geïnstitutionaliseerde argwaan en meer bureaucratische controle. Het nettoresultaat is dat bedrijven met een doos van Pandora zitten opgescheept: vol auditsystemen, verantwoordingsprotocollen en visitatiecommissies. Stuk voor stuk zaken die de experimenteerbereidheid, samenwerkingsgerichtheid en veranderingsgezindheid meestal niet bevorderen. Dat terwijl deze kwaliteiten heel hard nodig zijn, zeker nu bedrijven voor een enorme vernieuwingsopdracht staan in een speelveld dat al lastig is, en dat alleen maar lastiger zal worden.

Het is hoog tijd voor nieuw toezichthouderschap en een activerende rolinvulling. Het helpt enorm als de energie minder uitgaat naar monitoren, reguleren en sanctioneren (remmen), en er meer aandacht komt voor grensverleggend activeren en aanmoedigen (gas geven).
Vooral met het oog op de toekomstige voorspellers van succes: veranderingsvermogen, productvernieuwing, de kwaliteit en intensiteit van het bestuurlijk optreden en de levendigheid van de bedrijfscultuur. Dit alles gekoppeld aan een actieve opstelling, een goed geïnformeerde en open geest en de bereidheid om aan te pakken én door te pakken wanneer dit nodig is. Dit zijn de bronnen van waardecreatie.

Daarom ontwikkelt effectief toezicht zich tot een board of inspiration voor de onderneming: een bron van inspiratie voor het bedrijf en een heel kritische huisvriend voor het bestuur. Het heeft als doel de condities te creëren waarmee het bedrijf nu en in de toekomst tot zijn allerbeste prestaties komt. Dan gaat het om:

1. voorstellingsvermogen – vernieuwende ambitie,
2. moed – gá op pad, en
3. realisatiekracht.

Kortom: risicovreugde, daar waar waarde te realiseren is.

Alle blogs van Leo van de Voort voor u op een rij gezet.