Zo hou je witwassers buiten je bedrijf: 6 tips

Witwassen van crimineel geld is een enorm probleem voor justitie en het bedrijfsleven. In één week tijd kwamen ING, Danske Bank en Credit Suisse in het nieuws omdat ze miljarden euro’s hadden witgewassen. In Nederland werd vorig jaar een recordbedrag aan verdachte transacties achterhaald: 6,7 miljard euro – een flink stuk hoger dan de 4,6 miljard euro het jaar ervoor.
Vooral criminelen willen geld witwassen. Als dat gebeurt bij banken valt dat minder op en het is vaak ook nodig vanwege de enorme bedragen. Zo zet de XTC- en amfetamine-business in Nederland bijvoorbeeld jaarlijks 19 miljard euro om (meer dan Albert Heijn). Dat is traag witwassen.
Ook gewone bedrijven kunnen – vaak zonder dat ze het weten – slachtoffer worden van witwassen. Casino’s zijn geliefde routes, de groothandel en de horeca zijn populair. Dit jaar werd er iemand in Arnhem gearresteerd die vier cafés als witwasmachine gebruikte.

Cash is verdacht

Hoe merk je als financieel manager dat bij jouw bedrijf wordt geprobeerd om geld wit te wassen? 

1)    Grote cashbedragen zijn verdacht, zegt fraude- en witwasexpert André Mikkers, partner bij accountantsbureau PricewaterhouseCoopers. “Alle alarmbellen moeten gaan rinkelen als klanten alleen contant willen betalen.” 
Als bedrijf is het aan te bevelen transacties giraal te doen: geen cash, geen ruil voor goederen of diensten. Let op betalingen die in kleinere bedragen – minder dan 10.000 euro – worden opgeknipt,” tipt Rob Bastiaan, projectleider witwasbestrijding bij de FIOD AMLC (Anti Money Laundering Centre).

2)    Gebruik je gezonde verstand, adviseert Mikkers. “Vraag je af of de hoogte van een provisie, aanbrengpremie of bemiddelingskosten in verhouding staan met een dienst. Een flut-adviesrapportje mag geen 80.000 euro kosten. Dan is er meer aan de hand.”

Zestig massages per dag?

3)    Check! In veel branches is het makkelijk om de omzet te manipuleren. Is het reëel dat een massagesalon met twee medewerkers zestig massages per dag doet? Of een zwembad op een doordeweekse dag in de herfst 500 kaartjes verkoopt? Een financieel manager bij een autodealer moet er ook op bedacht zijn als er auto’s van tienduizenden euro’s cash worden betaald.
Mikkers: “Andersom kan ook. Je kunt als massagesalon besluiten na de tiende klant geen factuur meer te maken. De rest is zwart.” En rekenen: zitten er slechts 15 porties frites in een doos patat van de groothandel? In de taxibranche is het weer moeilijk om te achterhalen hoeveel passagiers een rit hebben gemaakt: een goede mogelijkheid om zwart geld wit te wassen. 

4)    Let goed op als een klant zonder reden afwijkt van de gebruikelijke gang van zaken. Zoals: opeens vinden er grote transacties plaats met een vage BV, gaan er omvangrijke bedragen naar een onbekende bank in Oost-Europa of wisselt vastgoed (in korte tijd) van eigenaar zonder reden en met enorme winst, hoewel er niets is veranderd in het bestemmingsplan of de bouwvergunning. 
Mikkers: “De koop van een hotel in een ver land biedt mogelijkheden voor een witwasser: je kunt het cash betalen, doorverkopen of exploiteren. De belastingdienst in dat land kan heel moeilijk achterhalen of er gemiddeld tien of dertig gasten logeren en of bezoekers 20 of 50 euro uitgeven voor een diner.”

Bastiaan: “Onduidelijke klanten of financiering buiten reguliere kanalen om zijn verdacht. Een klant die bijvoorbeeld een creditbetaling verlangd op een andere rekening dan waarvan hij eerder is betaald. Of een geldlening die in de boeken staat, maar niet hoeft te worden terugbetaald.”

Wacht niet te lang met actie

5)    “Hou een logboek bij”, raadt Mikkers aan. Want als je al dan niet bewust meewerkt aan witwassen, kun je medeplichtig zijn. “Documenteer verdachte transacties. Ga naar je directie, de vertrouwenspersoon of raad van commissarissen of doe een beroep op de klokkenluidersregeling. En wacht er niet te lang mee.” Bastiaan zegt dat het interne financiële systeem op orde moet zijn om het geld- en goederenverkeer te kunnen monitoren.

6)     Meld ongebruikelijke transacties bij FIU-Nederland (Financial Intelligence Unit), schrijft de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) voor. Volgens die wet hebben sommige mensen extra verantwoordelijkheid.
FIOD AMLC noemt: aan- en verkopers van goederen, vastgoedpersoneel en medewerkers van financiële instellingen (met name casino’s, verzekeraars, beleggingsbedrijven en trustkantoren). “Overigens wordt vrijwel altijd niet een medewerker vervolgd, maar de werkgever”, zegt Bastiaan. En goed om te weten: “Alle ongebruikelijke dingen moet je melden. Ook als je zelf geen transactiepartij bent.”