Veranderen, juist nu!

Ondanks deze ervaring dreigen we te vergeten dat het juist in economisch mindere tijden loont om in te zetten op rendementsverbeteringen voor de lange termijn.

Over het algemeen beperken we ons tot kostenreducties en grijpen we terug op traditionele maatregelen die op de lange termijn onvoldoende soelaas bieden. Denk aan afvloeiing van (tijdelijk) personeel, versobering van de arbeidsvoorwaarden, marketinguitgaven beperken en innovaties terugdringen.

Het nadeel van dergelijke maatregelen is dat ze op de korte termijn gericht zijn en onvoldoende rekening houden met bedreigingen als een blijvende krapte op de arbeidsmarkt en veranderende bestedings- en kooppatronen door de vergrijzing en de invloed van internet. Op de langere termijn zijn daarom andere zaken van belang.

Winstgevendheid per klant of product
Veel bedrijven hebben onvoldoende inzicht in hun winstgevendheid per klant of product. Voldoende inzicht kan aanleiding zijn om klanten of producten die te weinig bijdragen aan het resultaat af te stoten. Over het algemeen wordt de winst vooral bij een klein deel van de producten en klanten behaald. Maximale focus op deze groep kan een significante toename van de winstgevendheid opleveren. Tegelijkertijd leidt het afstoten van klanten en producten met een zeer lage winstgevendheid tot aanzienlijke kostenreducties.

Vereenvoudiging van bestaande processen
In de reguleringsdrift vanuit SOX, kwaliteitsinitiatieven en risicomanagement zijn er nogal wat activiteiten bij gekomen, waardoor bestaande processen zijn ‘verrijkt’. Hierdoor is op veel plaatsen een overdaad aan rapportages ontstaan. In de beperking herkent men echter de meester. Onderzoek welke processen en processtappen inmiddels overbodig zijn, elimineer uitzonderingssituaties in de operationele sfeer en evalueer nut en noodzaak van elke rapportage. Veel rapportages worden bovendien ad hoc opgesteld met behulp van spreadsheets, wat niet alleen tijdrovend en foutgevoelig is, maar ook leidt tot inconsistenties tussen rapportages.

Rationalisering van projectportfolio
Het ongebreideld stopzetten van projecten is een heldere keuze en is gemakkelijk te communiceren. Toch kunnen juist de huidige economische omstandigheden als argument worden gebruikt om projecten in uitvoering en nieuwe projecten – na stringente toetsing aan interne rendementsvereisten – versneld door te voeren. Een goed voorbeeld hiervan is het automatiseren van de zogenaamde ‘rapportagestraat’.

‘Slimmere’ inzet van menselijk kapitaal
Het laten afvloeien van medewerkers lijkt een maatregel die relatief snel tot kostenverlaging leidt. De totale afvloeiingskosten zorgen echter voor directe hoge uitgaven. De maatregel levert daarbij op de middellange termijn problemen op. De verwachting is dat de schaarste op de arbeidsmarkt ook na de recessie zal aanhouden. Ga liever eerst na hoe u uw medewerkers optimaal productief maakt en houdt. Daarnaast kan het geen kwaad om met een andere bril naar de productie- en ondersteunende taken van uw organisatie te kijken en versneld gebruik te maken van mogelijkheden in de ‘opkomende’ landen. Denk aan finance en control, IT en hrm. Zelfs het verplaatsen van het gehele hoofdkantoor naar een lagelonenland behoort in deze tijd tot de mogelijkheden.

VERANDEREN, JUIST NU!
Een recessie creëert binnen bedrijven een gemeenschappelijk gevoel om de schouders eronder te zetten en te veranderen. Onzekerheid over de toekomst geeft immers de motivatie om zo veel mogelijk te zorgen voor zekerheid omtrent het voortbestaan van werk en inkomen. Dit schept de gelegenheid om zaken door te voeren die in een hoogconjunctuur nauwelijks aan de orde komen of politiek niet haalbaar zijn. Mits goed aangepakt bieden deze veranderingen op de langere termijn perspectief voor verbetering van het rendement. Uiteraard zijn ze per bedrijfstak specifiek en zullen ze voor elk individueel bedrijf een andere vorm aannemen. Desalniettemin zijn de besproken onderwerpen voor elk bedrijf zinvol om te onderzoeken.

ROB KOPPEN is partner bij adviesorganisatie SeederDeBoer