Ton Wallast, Priva: ‘Innovatie is de weg naar succes’

Lees hier meer over de ‘Huub van Rozendaal Award’

Priva is marktleider in klimaatbeheersing en procesbeheer voor gebouwen en tuinbouw en steekt veel geld en energie in Research & Development. CFO Tom Wallast legt uit waarom: “De wereld verandert voortdurend en razendsnel.  Wat nodig is, is nodig.”

De buitenzijde oogt gewoontjes. Het zoveelste dertien-in-een-dozijn bedrijfspand. Maar schijn bedriegt. Eenmaal door de draaideur van Zijlweg nummer 3 in De Lier ziet alles er heel anders uit. Oude klinkertjes, balustrades en vides, een hightech koffieplateau dat wordt geflankeerd door een klassieke vleugel. En kantoren die op deze prachtige binnenplaats uitkijken. Hier zetelt Priva, marktleider in gebouwbeheersystemen en klimaatbeheersing en procesbeheer voor de glastuinbouw. Saaie business? Welnee! Achterop het terrein waan je je in een film. In hermetisch van de buitenlucht afgesloten units worden tomaten en orchideeën gekweekt. Mannen in witte pakken bestieren hier de innovatie. 

Lees ook: Beste CFO Familiebedrijf 2018: Willemien Boot, Auping

Ton Wallast, sinds 2004 CFO bij Priva, is geen voorzichtig naar zijn woorden zoekende financial in krijtstreeppak, maar een jonge vrolijke vent die vooral trots uitstraalt. “Ik studeerde natuurkunde en economie, maar ook boekhouden. Ik kom uit een accountantsnest. Ja, ik ben een nerd en ik werk in een bedrijf van nerds”, lacht Ton Wallast breeduit. “Dat is de kracht van Priva. Nerds werken samen met mensen die het vak in de praktijk hebben geleerd. Tuinbouw naast gebouwen. Groen naast steen. Mensen van de TU Delft naast collega’s uit Wageningen. Allen met dat ene gemeenschappelijke doel: Priva én de wereld beter maken.”

Plofkachels
Priva is een in 1959 door Jan Prins opgericht familiebedrijf  en heeft inmiddels zo’n 500 werknemers met zo’n 20 verschillende nationaliteiten, 150 van hen zitten in het buitenland. Het bedrijf voorziet zo’n 50.000 gebouwen en 9.000 tuinbouwprojecten wereldwijd van klimaat- en procesautomatisering. Op 25 november 2009 won Priva de eerste CleanTech Star van het Wereld Natuur Fonds, een prijs die wordt uitgereikt aan bedrijven die zich bijzonder verdienstelijk maken voor het gebruik van schone energie én technologie. 
Jan Prins begon het bedrijf indertijd met de import van heteluchtkachels voor de glastuinbouw; plofkachels genoemd, omdat de olie gestookte apparaten met een plof ontstaken. In de centrale hal van Priva staat er nog eentje.  

Prins importeerde de kachels naar het Westland waar Nederlandse tuinders ze gebruikten voor de verwarming van hun kassen. De sla groeide er snel door – pas jaren  later zou blijken dat dat vooral kwam door de verbrandingsgassen, die CO2 bevatten. Maar dat was in een tijd dat nog nauwelijks iemand van CO2 had gehoord, laat staan dat iemand zich bewust was van de schade die dat kon toebrengen aan het milieu. Na 1962 werden de plofkachels vervangen door kachels van Priva, vijftien jaar later bracht het bedrijf de eerste procescomputer voor de tuinbouw op de markt. In 1983 pionierde het bedrijf met klimaatbeheersing in gebouwen, met  de Amsterdamse RAI als een van de allereerste klanten. 

Samen met Meiny Prins, dochter Jan en in 2009 Zakenvrouw van het Jaar, vormt Wallast nu de directie van Priva. “Meiny beslist, als CEO. Maar altijd in samenspraak. Bovendien zitten we altijd op één lijn.” Ze spreken dezelfde taal, werken enthousiast en hard om hun missie met succes te volbrengen. Eén van de doelstellingen is de omzet – in 2014 60 miljoen euro, dit jaar 85 miljoen euro – in 2020 naar 100 miljoen te tillen. En daarna lijkt de sky the limit. 

Praten met planten
Priva steekt veel geld en energie in Research & Development en hoort bij de  dertig Nederlandse bedrijven die procentueel de meeste euro’s aan innovatie besteden. Cash mag king zijn, innovatie is de enige weg daarheen.  Wallast toont een aantal noviteiten. Een computergestuurde bladplukker, die op termijn ook kan zien welke vrucht rijp is voor de oogst en welke nog even aan de struik moet bungelen. Een sproei-installatie voor tomaten, die precies meet hoeveel water die ene plant nog moet hebben. Een slimme camera, de TopCrop, die via sensoren ‘praat’ met planten. ,,Wat heeft de tomaat nodig om optimaal te groeien? Dat blijkt de TopCrop heel goed te weten.”  

“We bouwen de business verder uit, werken voortdurend aan nieuwe producten”, vervolgt Wallast. “Indoor growing bijvoorbeeld, waardoor je niet meer met klimatologische factoren te maken hebt. Op termijn zetten we samen met partners een unit naast een grote supermarkt in bijvoorbeeld Bombay neer. Dankzij sensor-gestuurde systemen  groeien daar dan fruit en groente. Echt een uitkomst in ontoegankelijke en dichtslibbende steden – je hebt dan geen transport-issues, geen CO2-uitstoot. Business development, geen druppel water méér geven dan strikt noodzakelijk. We werken er al mee; twee projecten, in Afrika en de Verenigde Staten.” 

Alles draait om data
Data is het nieuwe toverwoord. Gegevens uit producten halen en zo verdere strategie uitpuzzelen. “Daarnaast gebruiken we de snelheid van buiten, praten we met partners”, zegt Wallast. “Waarom zelf het wiel uitvinden? The internet of things, daar zitten wij middenin. Natuurlijk, dat kost geld. Maar wij doen niet aan strikte budgetten en handhaving daarvan. Wat nodig is, is nodig. Roughly right and fast in plaats van precise and slow. De wereld verandert voortdurend en razendsnel. Innovatie is een rugzak die je meedraagt, dat is onze filosofie. Natuurlijk moet je de accountant uitleggen wáárom je zoveel geld in R&D steekt. Maar wij hebben reporting omvergegooid. We kijken eerst naar de business. Resultaten maken het verschil om uiteindelijk onze maatschappelijke missie te volbrengen. Cijfers zijn nooit het probleem, cijfers zijn de uitkomst. Het gaat om die weg daarheen.”

Als Wallast wordt gevraagd hoe hij over zijn portefeuille denkt dan zegt hij dit: “Finance is not about presenting facts, it is about giving an opinion, supported by facts. Finance is not about answering questions, it is about giving people the information they need. Finance is not about reporting what happened, it is about helping people to understand what needs to be done.”

Familiebedrijf
Priva is een familiebedrijf en dat tekent mede de sfeer op het hoofdkwartier, Priva Campus gedoopt. De bevlogenheid straalt van de medewerkers af. Priva doet er alles aan dat te behouden, te koesteren. Zo werd eerder dit jaar een heuse chef-kok aangesteld, om de hapjes en lunches naar een hoger en gezonder niveau te tillen. ‘Vandaag minestronesoep’, staat er op een schoolbord geschreven. En een deel van de aandelen Priva, nu nog in bezit van de familie Prins, wordt bij het personeel neergelegd. Die stuk voor stuk de kernwaarden van Priva – ‘wees betrokken, toon respect, maak het waar’ – trots uitdragen. 

Voorbeeld is Ed, de man in het witte pak, die drie hightech units naast het hoofdgebouw monitort. Hij laat tomaten zien, die in een hermetisch van de buitenwereld afgesloten ruimte worden geteeld. “Ons sensorsysteem meet alles waar de plantjes om vragen”, zegt de Priva-medewerker. “Een topkweker werkt mee en heeft ze ons geleverd. De groei gaat veel sneller dan in een traditionele kas. Zelfs de smaak kunnen we door de computer laten sturen.”
In een andere unit staan lange rijen bloeiende potplanten. “Stekjes uit Thailand, ook door een aan de Priva-innovatie meewerkende tuinder naar het hoofdkwartier in De Lier gebracht”, zegt Ed. “Het gaat zo snel en voorspoedig. We geven minder water dan de traditionele teler doet. Met als belangrijkste bonus: 20 procent tijdwinst. Deze kunnen eerder naar de consument dan die uit een gewone kas.”

Teveel is niet goed
Creating a Climate for Growth, is het bedrijfsmotto van Priva. dat houdt in: een optimale omgeving creëren voor mens, plant en dier. De wereldbevolking groeit hard en met name de middenklasse in landen als China, Brazilië en India komt snel op. Zowel de tuinbouw als de gebouwbeheerssystemen zijn belangrijk voor die zich snel ontwikkelende economieën. 
Wallast: “Met planten is het net als met mensen. Teveel is niet goed. Teveel leidt tot obesitas, ook bij tomaten en slakroppen. Onze systemen voor de tuinbouw draaien op sensoren, waardoor plantjes precies zoveel water krijgen als ze daadwerkelijk nodig hebben. We werken met warmtepompen, met ledverlichting. Die veelbesproken energietransitie? Is bij Priva al lang geleden ingezet!”

Woonplaats: Delfgauw.
Getrouwd: met Marlou.
Kinderen: zoontje (7), dochter (10).
Laatste boek: “Een fantasyboek, zo een met kaboutertjes. Houden meer nerds van…” 
Hobby: voetbal. “Ik speel zelf wekelijks. En ik heb een seizoenskaart bij Feyenoord. O ja, ik schrijf graag korte verhalen. Taal doet iets met me.”
Auto: Ford Galaxy. “Maar mijn volgende wordt of iets elektrisch of een auto op waterstof.”
Favoriete muziek: Alternative rock, dEUS. “Maar ik hou ook van klassiek. En soms van iets Nederlandstaligs.”