Tijd toezicht lokale notabelen is voorbij

Bij die situatie hoorde toezicht op flinke afstand. Raden van toezicht weren vaak gerekruteerd uit lokale notabelen zoals politici, artsen en accountants. Een toezichtsfunctie in de zorg stond mooi op het CV en was goed voor contacten, maar erg professioneel was het vaak niet.

Tegenwoordig is het echter een serieuze taak als gevolg van de marktwerking en de grotere verantwoordelijkheden die zorginstellingen recent hebben gekregen. De financiering is veranderd en de daarbij behorende risico’s ook. Bestuurders zijn ondernemender geworden.

Soms pakt dat goed uit, maar soms ook niet (IJsselmeerziekenhuizen, Philadelphia en toch ook woningcorporatie Rochedale). Een moderne zorgorganisatie vraagt andere competenties van bestuurders en toezichthouders. Bestuurders moeten sterk zijn in communicatie, goed kunnen onderhandelen en strategisch inzicht hebben.

Van de toezichthouders wordt verlangd dat zij bestuurders kunnen helpen met strategische vragen, Ze moeten kritische vragen stellen over de strategie, maar ook over de primaire processen, bouw, financiën en juridische zaken. Dat leidt er toe dat toezichthoudende functies meer tijd vragen en dichter op het bestuur moeten zitten.

Een ander probleem in de zorg is de stichtingsstructuur. Die houdt in dat de Raad van Toezicht aan niemand verantwoordelijkheid aflegt. Een alternatief zou kunnen zijn een systeem zoals in Groot-Brittannië wordt gehanteerd. Daar staat boven de Raad van Toezicht nog een Governance Board waarin de lokale politiek, de medici en de patiënten vertegenwoordigd zijn.

Zeker wanneer de patiënten vertegenwoordigd zijn neemt de legitimiteit van de toezichthouders toe. Een andere mogelijkheid is dat Raden van Toezicht zichzelf verbeteren door kritischer te zijn op hun aan aanwezige en noodzakelijke competenties.

Bron: Tijdschrift Financieel Management: Public Update ism Hopstaken & De Haan