Stop met zeuren en ga presteren!

Een serie blogs over strategisch waardemanagement.

BLOG – De roep om bescherming van het nationale erfgoed aan bedrijven neemt toe. We kunnen beschermen wat we willen, maar zolang bedrijven (en niet alleen in Nederland) structureel ondermaats presteren, blijft de kapitaalmarkt bedreigend. Kapitaal, dat wil en moet renderen, vloeit nu eenmaal, in tegenstelling tot water, naar het hoogste punt. En kapitaal blijft dat doen, wat politici en rijnlanders daar ook van vinden.

Door Leo van de Voort. Hij is bestuursadviseur bij Fuel for Living Strategies, voormalig directeur corporate finance Kempen & Co en en co-auteur van het boek Risicovreugde.

De kapitaalmarkt verlangt realisatie van (kasstroom) potentie: 'hidden value', vanuit immateriële activa, nieuwe concepten, reële disrupties; benutting van talent en human resources; en absolute outperformance van de concurrentie. Dat vraagt meer dan een papieren werkelijkheid of vage retoriek. Het vergt een drie-eenheid van durf, verbeeldingskracht, en grensverleggend leiderschap. Helaas blijkt dat schaars.

Steeds luider klinkt de roep om bescherming tegen activistische aandeelhouders. Het geweeklaag over de uitverkoop van de BV Nederland is niet van de lucht. We moeten, zo wordt gesteld, beter op onze 'kroonjuwelen' passen. Mijn stelling is dat we erg weinig 'kroonjuwelen' hebben – gedefinieerd als langdurig waardecreërende ondernemingen, en de daadwerkelijke 'kroonjuwelen' passen erg goed op zichzelf – inherent. Zij realiseren in ieder geval voldoende waarde voor álle stakeholders om een eigen onafhankelijke koers te kunnen blijven varen.

Hoog tijd voor zelfkritiek  

Veel Nederlandse ondernemingen zeggen de aandeelhouder op een voetstuk te plaatsen, maar slechts weinige ondernemingen sturen ook daadwerkelijk op aandeelhouderswaarde. Gekoppeld aan uiteindelijk zeer matige rendementen, maakt dat vele beursfondsen tot een heel aantrekkelijke en vaak ook makkelijke prooi voor veelal buitenlandse, sterk op kasstromen georiënteerde, 'opkopers' (zoals KKR, Apax, CVC, en TCI) of andere strategische partijen.

Die matige rendementen reflecteren zich in de geboden overnamepremie’s, die fluctueren van twintig procent (Unilever/Kraft Heinz), dertig procent (Akzo Nobel/PPG), tot vijftig procent (TMG/Talpa), met als uitschieter de premie van vijfenzestig procent bij het bod van Fortis op ASR. Gemiddeld betalen de – buitenlandse – overnemers een premie van ruim veertig procent. Ondernemingswaarde is gebaseerd op de waarde van de verwachte kasstromen die een onderneming weet te genereren met haar ‘asset base’. Overnemende partijen zien een flink hoger potentieel in die assets – dat kan zijn gelegen in kostenvoordelen, schaalvergroting (bij Akzo Nobel), andere verdienmodellen (bij TMG), versnelling van innovaties, introductie op nieuwe markten, enzovoort. Met andere woorden, zij verwachten blijvend hogere kasstromen te genereren dan de oorspronkelijke eigenaar. Indien dat niet het geval zou zijn, dan zou een de-listing zinloos zijn. Immers, wie biedt er op Apple, Intel, Google, ASML? Niemand! Die zijn zelf in staat het maximale uit hun geïnvesteerde vermogen te halen.

Ook klanten, vakbonden en medewerkers zijn zelden erg gelukkig met de performance van een onderneming. Er gaat van alles chronisch mis met de klant- en medewerkertevredenheid, met de beloning voor (fysiek) kapitaal, en met het innovatievermogen. Dit zou op zichzelf al voldoende veranderingsurgentie moeten genereren!

Alle aandacht voor ondernemerschap en risicovreugde

Het is hoog tijd om te leren leven met de realiteit en te stoppen met klagen. Mentale onafhankelijkheid wordt gegenereerd door financiële topprestaties. En omgekeerd: topprestaties komen bijna altijd voort uit inspanningen van onafhankelijk denkende mensen, met een ambitie om echt het verschil te maken. Niet tien procent méér, maar honderd procent ánders. Met moed en risicovreugde als tegengif tegen gemakzucht en bewuste blindheid. Bestuurlijk Nederland is te zeer gericht geraakt op het zoeken van draagvlak en het inschatten van haalbaarheid, en is vergeten om scherp aan de wind te zeilen en elke mogelijkheid voor waardecreatie te benutten. Echte leiders nemen het voortouw en zijn overtuigende ambassadeurs van hun ideeën. Zij blinken uit in realisatiekracht.

De lat moet echt hoger, anders blijven onze bedrijven een buitengewoon aantrekkelijk hapje voor kapitaalkrachtige 'barbaren'.

Alle blogs van Leo van de Voort voor u op een rij gezet.