Stefan Betting: Voorbereiden op IFRS 18? De tijd dringt

De wereld van externe verslaggeving staat nooit stil. Keer op keer vinden wijzigingen in wet- en regelgeving plaats, worden nieuwe standaarden geïntroduceerd en komt er extra druk op bedrijven om transparanter te zijn. Een van de belangrijkste actuele ontwikkelingen is de komst van IFRS 18, die vanaf 2027 verplicht wordt. Maar dat is niet de enige verandering. Wat kunnen accountants, CFO’s en andere financiële professionals nu al doen om straks niet voor verrassingen te komen staan?

“De graadmeter van intelligentie is het vermogen om te veranderen. En naast de geopolitiek verandert verslaggeving ook sneller dan het licht. Vooral de invoering van IFRS wordt aanzienlijk.” Aldus Stefan Betting, oprichter van educatie- en adviesbureau PROFEDA met ruim 30 jaar ervaring in (inter)nationale externe verslaggeving.

IFRS 18 heet officieel ‘Presentation and Disclosure in Financial Statements’. “De naam klinkt wellicht onschuldig, maar de reikwijdte is aanzienlijk”, waarschuwt Betting. Deze standaard geldt vanaf boekjaar 2027, maar omdat vergelijkende cijfers over 2026 vereist zijn, moeten ondernemingen en hun accountants zich nu al gaan voorbereiden op de toepassing ervan. Dat betekent in de praktijk dat pro forma rapportageformats, toelichtingen en de voorzieningen om over de juiste data te kunnen beschikken uiterlijk eind 2025 gereed moeten zijn, werk aan de winkel.

Verstoppen wordt moeilijker
Een belangrijk element van IFRS 18 is de verplichte indeling van alle inkomsten en kosten in categorieën: Operating (operationeel), Investing (investeren), Financing (financiering). De categorie ‘operating’ wordt nu ook een restcategorie voor inkomsten en uitgaven die niet in een van de andere categorieën vallen. De classificatie van inkomsten en uitgaven in deze categorieën is afhankelijk van de belangrijkste bedrijfsactiviteiten. Bedrijven die vooral investeren in bepaalde activa (‘non-operating assets’) of het verstrekken van financiering aan klanten als belangrijkste activiteit hebben, moeten mogelijk extra inkomsten en uitgaven in de operationele categorie classificeren die ze anders in de investerings- of financieringscategorie zouden plaatsen.

Nieuwe subtotalen
Daarnaast worden door IFRS 18 nieuwe subtotalen geïntroduceerd in de winst-en-verliesrekening, waaronder een nieuw gedefinieerde ‘operating profit’ (operationele winst of verlies) en ‘Profit or loss before financing and income taxes’ (winst of verlies voor financieringskosten en inkomstenbelastingen). Entiteiten moeten toelichting geven op de door het management gedefinieerde prestatiemaatstaven die buiten de IFRS-resultaten vallen. Deze Management Performance Measures (MPMs) kunnen worden gebruikt in openbare communicatie buiten de financiële overzichten, zoals in persberichten en presentaties aan investeerders.

Meer gestandaardiseerde winst-en-verliesrekening
De nieuwe structuur en categorieën moeten ook leiden tot een meer gestandaardiseerde winst-en-verliesrekening, wat de vergelijkbaarheid en transparantie van financiële prestaties tussen entiteiten moet verbeteren. “Nu kom ik in de praktijk wel een stuk of negen definities van operationeel resultaat tegen”, legt Betting uit. “Dat komt de vergelijkbaarheid niet ten goede. Een bank die het operationeel resultaat wil laten meewegen als een bedrijf een financieringsaanvraag indient, moet appels met peren vergelijken. Het kost onnodig veel tijd om een goede analyse te maken.” Straks is dat minder het geval. “Dat betekent dus ook dat je als bedrijf minder goed kunt verstoppen voor tegenvallers.”

Verstrekkende gevolgen
De invoering van IFRS 18 is meer dan een boekhoudexercitie. Sommige bedrijven zullen eerder, goedkoper of juist minder snel geld kunnen lenen, nu ze tot transparantie worden gedwongen. Ook personeelsregelingen kunnen worden geraakt: “Tenminste als werknemers bonussen krijgen die gekoppeld zijn aan winstcijfers. Als de manier waarop de winst wordt bepaald verandert, kan dat ook een invloed hebben op de hoogte van de bonus.”

Altetrnatieven voor EBITDA
Als reactie zullen ondernemingen vaak moeten overstappen op alternatieven voor de alom gebruikte EBITDA zoals OPDAI (Operating profit or loss before depreciation, amortisation and impairment of non-current assets), verwacht Betting.

Hoewel de tijd dringt – in feite zijn er nog maar enkele maanden te gaan om ‘compliant’ te worden – is het voor bedrijven best mogelijk om zich voor te bereiden op de nieuwe regels. “De aanpassingen aan systemen zijn bijvoorbeeld beperkt. Zo veranderen de grootboekrekeningnummers niet, alleen de match tussen elk grootboekrekeningnummer en de plek in de winst- en verliesrekening. Belangrijker is dat bedrijven vertrouwd raken met de nieuwe regels, en ze deze goed leren toepassen. Je wilt als bedrijf niet dat je accountant je op de vingers tikt omdat je afwijkt van IFRS 18 of zelfs weigert om de jaarrekening goed te keuren.”

Achterop raken
Al met al is en blijft het bijhouden van kennis over externe verslaggeving voor accountants, CFO’s en andere financiële professionals van belang. Gezien de invoering van IFRS 18 en andere veranderingen geldt: ‘wie niet bijleert, raakt snel achterop,” zoals Betting zegt.

Deelnemers aan zijn cursus ‘IFRS 18’ lopen dat gevaar niet. Betting brengt ze met de training in één dag op de hoogte van de ‘ins en outs’ van de nieuwe regels. Hij geeft uitleg van allerlei definities en standaarden, een grondige analyse van de nieuwe rapportageverplichtingen, praktische toepassingen van MPMs en tips om IFRS 18 succesvol te implementeren in de eigen organisatie.

In het aanvullende ‘Actualia (inter-)nationale externe verslaggeving’ wordt IFRS 18 aangestipt, maar hier gaat het vooral over wijzigingen in BW 2 Titel 9, de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor grote en middelgrote rechtspersonen (RJ) als voor micro en kleine rechtspersonen (RJk), andere wijzigingen in IFRS en worden deelnemers beknopt bijgepraat over de status rond de duurzaamheidswetgeving.