Selectieve vrije marktwerking

Druk speculeerde de financiële wereld over een oplossing. Voor mij was het ook nog reden om eens terug te kijken op het afgelopen turbulent verlopen jaar. Een jaar dat vooral gekenmerkt werd door de kredietcrisis, dalende beurskoersen, omvallende banken en minder financieringsmogelijkheden voor bepaalde, overwegend grotere, overnames.

Maar ook door het eerder genoemde overheidsingrijpen in Fortis en ABN Amro. U betitelde het als een van de meest opmerkelijke deals in ons land in 2008.

RODE DRAAD
In eerdere edities besteedden wij al diverse malen aandacht aan de Fortis/ABN Amro-deal of overheidsingrijpen in zijn algemeenheid. Het begrip ‘vrije marktwerking’ vormde veelvuldig de rode draad. In eerste instantie was de algemene gedachte vooral dat we de markt haar werk moesten laten doen.

Maar toen het heet werd onder de voeten van de bankverzekeraar en de minister de bank overnam, juichten we zijn ingrijpen met zijn allen toe. Kordaat optreden noemden we het. Een reddingsplan voor ons financiële systeem. Maar met vrije marktwerking heeft het volgens mij helemaal niets meer van doen.

Het lijkt erop dat we wel graag vrije marktwerking willen, maar dan alleen als het goed gaat met de economie. Als we bakken met geld verdienen, torenhoge winsten boeken en in ons winstbejag complexe en ondoorzichtige producten ontwikkelen en daar dan anderen mee ‘opzadelen’.

Maar als er een tijd is van economische ‘tegenstorm’ en we merken het in onze portemonnee of aan onze liquiditeitspositie, dan willen we ineens heel graag een kapitaalinjectie. Selectieve vrije marktwerking noem ik dat.

SCHIJNHEILIG
Betekent vrije marktwerking immers niet dat er sprake moet zijn van vrijheid in opwaartse, maar zeker ook in neerwaartse richting? De werking van vraag en aanbod mag toch tot uiting komen in de prijs? En als een bedrijf een goede prestatie levert, is een beloning toch zeker op zijn plaats?

Maar waarom mag een bedrijf dan niet worden afgestraft bij slechte prestaties of als klanten het vertrouwen in hun ‘leverancier’ verliezen? Begrijp me overigens niet verkeerd. Ook ik ben blij dat de overheid tracht ons financiële systeem te redden. En ook ik ben blij dat mijn kaspositie is gegarandeerd.

Maar laten we alstublieft ophouden met het schijnheilige gebruik van het begrip vrije marktwerking. Zeker ook gezien de internationale auto-industrie ook al in de rij staat om overheidssteun te verkrijgen nu het slecht gaat. ‘Vrije marktwerking’ is overigens een van de kenmerken van het kapitalisme.

We lijken daarom voorstander van het kapitalisme als politiek-economisch systeem als er sprake is van een economische opwaartse beweging. Maar daarentegen lijken we voorstander van het socialisme als het economisch even allemaal wat tegenzit.

Nee, in onze kapitalistische samenleving lijkt me voorlopig ‘selectieve marktwerking’ of ‘opwaartse vrije marktwerking’ meer op zijn plaats dan het begrip ‘vrije marktwerking’