Risico’s van beleggen: Tien valkuilen die elke belegger moet vermijden

1. Uw blikveld beperken tot aandelen
Door te beleggen in aandelen, investeert u rechtstreeks in het bedrijfsleven. Gaat het goed met de economie, dan profiteert u hiervan, maar mindere tijden bezorgen u rechtstreeks pijn in uw portemonnee. Het is daarom aan te raden een deel van uw geld te investeren in andere effectensoorten, die minder gevoelig
zijn voor de prestaties van de economie.

Een effectensoort die stabiliteit binnen uw portefeuille brengt, is de obligatie. Een obligatie is een schuldbewijs en wordt uitgegeven door de staat of het bedrijfsleven. De obligatie geeft doorgaans recht op een vaste rentevergoeding en terugbetaling van de hoofdsom aan het einde van de looptijd. Ook beleggingssoorten, zoals vastgoed, edelmetalen en kunst zijn interessant. Beleggen is breder dan aandelen alleen.

2. Uw blikveld regionaal houden
Een evenwichtige portefeuille is internationaal georiënteerd. De kans is immers erg klein dat de komende dertig jaar de Nederlandse economie ieder jaar de beste prestaties laat zien. Naast traditionele regio’s zoals West-Europa en de Verenigde Staten lijken nieuwe markten steeds aantrekkelijker te worden. Tsjechië, Hongarije en Polen profiteren snel van de uitbreiding van de EU. De politieke situatie lijkt redelijk stabiel en ondernemers investeren fors in deze nieuwe markten.

In Azië zijn de ogen voornamelijk gericht op China en niet zonder reden: de economische verwachtingen zijn hoog nu buitenlandse ondernemingen in dit gigantische land mogen investeren. U moet wel bedenken dat een belegging in China risico’s met zich meebrengt. Niet alleen door de onzekerheid rondom de Chinese munt en het bankstelsel, maar ook door de onzekere politieke situatie in het land.

Nieuwe markten zijn interessant en u kunt zichzelf er flink in de vingers mee snijden door er niet in te beleggen. Een aandeel van tien procent in ‘emerging markets’ binnen uw portefeuille is een verstandige zet.

3. Alles in één keer vergokken
Als beginnende belegger kunt u nog veel over de werking van de markt leren en zult u zeker fouten maken. Uw portemonnee zal het waarderen als u dit leergeld beperkt. Maak missers met weinig geld, zodat uw verliezen zijn te overzien.

Ook als u al een groot bedrag wilt investeren, is geleidelijk instappen verstandig. Dat geldt met name voor beleggen in beleggingsfondsen. Natuurlijk wilt u uw geld investeren wanneer de aandelenkoersen op hun dieptepunt zijn. Maar wanneer dat is weet niemand. Spreid daarom uw aankoopmomenten. Op deze manier middelt u uw aankoopprijs en voorkomt u dat u instapt op de hoogste koers van het jaar.

4. Alleen maar in grote fondsen beleggen
2003 was een goed jaar voor kleinere fondsen, ofwel de Small Caps. Waar de grote fondsen bleven steken op een rendement van circa elf procent, rendeerden Small Caps uit de eurozone ruim 25 procent. Ook in 2004 doen Small Cap-fondsen het beter.

Een oorzaak van de relatief slechte prestaties van grote fondsen lijkt te liggen in de moeilijke beheersbaarheid van grote organisaties. Vanuit dat oogpunt is het verstandig om ook kleine ondernemingen in uw portefeuille op te nemen. Kleine bedrijven met overzichtelijke processen, beheersbare structuren en een eerlijke communicatie naar buiten.

Of het rendement van grote bedrijven lager zal zijn dan die van Small Caps is moeilijk voorspelbaar, maar dat het zwaard van Damocles nog steeds boven de wereld van de Big Caps hangt, lijkt een feit. Dat er de komende jaren geen boekhoudaffaires meer worden ontdekt, lijkt ondenkbaar. Het is aannemelijk dat grote bedrijven hier meer last van zullen hebben dan de Small Caps.

Beleg dus niet alleen in grote fondsen, maar ook in middelgrote en lokale ondernemingen. Gezien de grote verschillen tussen de rendementen van Small Cap-fondsen is het tevens wijs om in meerdere Small Caps te beleggen.

5. Een te goed betaalde adviseur in de arm nemen
Slechte advisering is eerder regel dan uitzondering. Er is een chronisch tekort aan goede beleggingsadviseurs. Daarnaast loopt een bank ook nog eens het risico dat u gaat klagen als de adviezen niet goed uitpakken. Banken zetten hun schaarse adviseurs liever in om de grote klanten te bedienen.

Advies kunt u ook inwinnen via beleggingsbladen, internet en zaterdagedities van dagbladen. Het is misschien wel een idee uw plan te toetsen bij een onafhankelijke financiële planner. Zij adviseren u behalve over beleggingen ook over andere geldzaken, zoals verzekeringen, pensioengeld en belastingen.

Een voordeel van een onafhankelijke financiële planner is dat hij niet eist om de aandelen ook via hem te kopen. Uw beursorders kunt u opgeven bij een internetbroker die aanzienlijk lagere tarieven dan adviseurs hanteren. Een lijst van organisaties vindt u op http://financialplanning.pagina.nl.

6. Dure beleggingsproducten aanschaffen
Ondanks de grote hoeveelheid informatie op bijvoorbeeld forums, in columns en op vergelijkingssites kunnen banken en verzekeraars zich het nog steeds veroorloven om beleggingsproducten in de markt te zetten tegen zeer hoge tarieven.

Multimanagerfondsen, Garantie Notes, Exotische Warrants: ze gaan als warme broodjes over de toonbank. Het zijn natuurlijk ook mooie en knap bedachte producten. Maar ze zijn wel duur. Dergelijke fondsen moeten wel zeer goed presteren om die kosten te compenseren.

Mijn advies is om bij de aankoop van beleggingsproducten goed te letten op de kosten. Niet alleen op de aan- en verkoopkosten, maar ook op de beheerkosten en andere addertjes. Doorspit hiervoor de internetsite, brochure en financiële bijsluiter. Want u belegt om geld te verdienen, niet om de bank rijk te maken.

7. Oververzekeren
Als belegger moet u risico’s willen nemen, daar krijgt u voor betaald. Als belegger leeft u immers van de risico’s die anderen niet durven te nemen.

Koopt u putopties of garantieproducten, dan wentelt u risico’s af en verdient u per saldo weinig. Voor kortstondige en spannende tijden is dat een prima zet, maar op lange termijn niet. Mijn credo is: neem beheerste risico’s. Wilt u de schade van een flinke koersdaling van dat ene aandeel vermijden, koop dan ‘een mandje’ van aandelen die de waardevermindering van dat ene aandeel kunnen opvangen.

Producten als putopties en garantieproducten zijn helaas niet de gouden eieren waarmee u veel rendement behaalt zonder risico’s te lopen. Voor langlopende verzekeringen betaalt u vrijwel altijd te veel geld, ook in beleggingsland. Vooral garantieproducten zijn schrikbarend duur.

8. Teveel handelen
Er is vergelijkend onderzoek verricht naar het handelsgedrag tussen
mannen en vrouwen. In het betreffende onderzoek verloren de mannen. Oorzaak? Het actievere handelsgedrag van de macho variant van de mens.

Het nadeel van dat actieve handelen is niet zozeer dat het direct leidt tot slechtere beleggingsrendementen, maar dat de transactiekosten het rendement negatief beïnvloeden. Die transactiekosten zijn weliswaar lager dan jaren geleden, maar het aan- en verkopen van aandelen kost u nog steeds geld.

Wissel daarom niet onnodig tussen verschillende fondsen en probeer uw impulsen in toom te houden. Niet spannend, niet leuk voor de bank, wel voordelig voor uw portemonnee.

9. Duur lenen om te beleggen
Honderdduizenden Nederlanders financierden hun beleggingen met een lening. Beleggen met geleend geld blijft een risicovolle activiteit. De onzekere opbrengsten van uw belegging moeten de vaststaande kosten van de lening overstijgen.

Leaseplannen vallen met haar rente van ruim twaalf procent direct af en leningen als ‘doorlopend krediet’ en ‘effectenkrediet’ kennen een variabele rente, die deze vormen te risicovol maakt. Het aangaan van een tienjarige persoonlijke lening is een optie, maar momenteel nog steeds te duur. Alleen de financiering van aandelen met een hypothecaire lening is een optie nu de rente rond de 5,5 procent ligt.

In het huidige belastingstelsel is de rente op leningen ten behoeve van de aankoop van effecten niet meer fiscaal aftrekbaar. De aankoop van het eerste huis is daarop een uitzondering. Een woning financieren met een hypothecaire lening is een van de beste beleggingsconstructies die u kunt wensen. Is een hypotheek geen optie? Dan is beleggen met geleend geld een extra riskante en onvoordelige bezigheid.

10. Doen wat uw buurman doet
Dat uw buurman in een Volkswagen rijdt, betekent nog niet dat deze auto het juiste voertuig voor u is. Als uw buurvrouw bij De Bank werkt, betekent dat nog niet dat dit bedrijf de beste werkgever voor u is. En dat uw buurman in Ahold, goud, of wat dan ook belegt, betekent dat nog niet dat u dat zelf ook moet doen.

Beleggen is, nog meer dan de aankoop van een auto of de keuze voor een werkgever, een zeer persoonlijke zaak. Waarin u belegt, zou moeten afhangen van uw persoonlijke financiële positie, risicoprofiel en beleggingsdoelstellingen. Neem daarom nooit tips blindelings over van anderen. Hoe interessant de adviezen
ook klinken en hoeveel expertise de persoon in kwestie ook heeft.

Tot slot
Moet u na het lezen van deze valkuilen dan besluiten om het land van Risico en Rendement helemaal niet te betreden? Absoluut niet! Beleggen is zeer interessant, mits u het geld kunt missen, uw horizon langer dan vijf jaar is en u niet wakker ligt van tegenvallers.

Mensen die risico nemen, worden beloond. Dat geldt evenzeer in de reële wereld als in beleggingsland. De kunst van beleggen is om risico’s te beheersen. Trek uw eigen plan. Want het blijft uw geld en uw reis.

Matthijs Kanis is directeur van Belegger.NL. Dat bedrijf is sinds 1999 uitgegroeid tot een van de grootste beleggingssites van Nederland en België (waar Belegger.NL opereert onder de naam BeursDuivel.be.) Belegger.NL biedt gratis onafhankelijke beleggingsinformatie, waaronder koersen, nieuws, tips, adviezen, achtergrondartikelen en productvergelijkingen aan beginnende en ervaren beleggers. Vragen omtrent dit artikel kunt u stellen via matthijs.kanis@belegger.nl.