Risico’s binnen de supply chain

Het Coronavirus, de verstopping van het Suezkanaal en de oorlog in Oekraïne drukken Nederlandse ondernemingen met de neus op de feiten: de aanvoerlijnen van onze economie zijn kwetsbaar. Hoe kunnen bedrijven zich wapenen tegen de gevolgen van dergelijke verstoringen?

Tijdens een rondetafelsessie op FM Dag gefaciliteerd door Medius stonden deze issues centraal.

Een seminar over of verstoorde supply chains van invloed zijn op de continuïteit van de onderneming voelt anno 2022 een klein beetje als water naar de zee dragen. De vraag welke financial er te maken heeft gehad met verstoorde aanvoerlijnen is immers overbodig: in onze community hebben we allemáál te maken met schaarste en leverantieproblemen. Of het nu komt door gesloten fabrieken in China door het Coronavirus, een dwarsligger in het Suezkanaal of door de oorlog in Oekraïne, iedereen voelt de squeeze van de omstandigheden.

Misschien dat het daarom ook wel therapeutisch voelt om met vakgenoten te kunnen praten over de uitdagingen van deze tijd. Want dat de vergaderde CFO’s en andere financiële professionals de uitdagingen voelden was wel duidelijk. De een had tekort aan chips, de ander tekort aan bankfinanciering en een derde kwam weer basisgrondstoffen voor de productie tekort. Toen er werd gevraagd of er tekort was aan goed personeel gingen alle handjes omhoog: ongeacht in welke branche men zit – van de IT-dienstverlening tot de meest basale bakkerij – iedereen komt goede mensen tekort om de raderen van de business te laten draaien.

Het gebrek aan mensen en middelen leidt tot keuzes die financials in de organisatie eigenlijk liever niet willen. Ja, we draaien nu goed, klinkt het, de orderboeken waren nog nooit zo vol – maar we laten de bouw van een nieuw pand toch nog maar even op zich wachten, tot we meer zekerheid hebben, klinkt het uit een hoek van de tafel. Een andere CFO vult aan dat zijn team zich niet meer inschrijft op bepaalde tenders, omdat men weet dat het toch niet lukt om de contracten uiteindelijk naar eer en geweten in te vullen. In zijn geval duurt het eenvoudigweg te lang om vrachtwagens te bestellen en er zijn veel te weinig chauffeurs* beschikbaar. Nu nieuwe business aannemen zou alleen maar leiden tot meer teleurstellingen.

Reshoring en vergroening
Natuurlijk bleef het niet bij klagen. Als er een ding is waar de betere financiële manager bedreven in is, dan is het creatief het bedrijf door de stormen van de bredere economie loodsen, dus waar de teneur misschien ingesteld was op uitdagingen werden er ook heel veel kansen gezien. De bewezen kwetsbaarheid van de outsourcing naar China valt natuurlijk op te vatten als een probleem, maar ook als een uitnodiging om weer een hoop processen te ‘reshoren’, ofwel, dingen in Europa te maken die we jarenlang aan China hebben uitbesteed.

Ook dwingt de schaarste tot slimheid die toevallig weer samenvalt met bepaalde vergroening en verduurzaming. Men merkte duidelijk dat CFO’s niet alleen meer kijken naar of het financiële plaatje klopt, maar of er ook zuinig met de beperkte resources wordt omgegaan – wat dat betreft gaan geopolitieke uitdagingen en ESG hand in hand. Een deelnemer uit de voedselbranche merkte op dat de schaarste aan bepaalde grondstoffen ook weer een mooie impuls was om te experimenteren met andere producten en vernieuwde recepturen

Anderhalf uur was natuurlijk veel te kort om alle verschillende haken en ogen aan de supply chain te bespreken. Het is immers ook een complexe business. Bovendien zijn niet alle verstoringen van gelijke aard. Zoiets als de transfer van bepaalde processen van en naar China is een brede economische golf die al tientallen jaren aan de gang is, maar zo’n Evergrande die dwars komt te liggen in het Suezkanaal is een stomme toevalligheid. Je kan dus niet zomaar plannen voor elke verstoring – creativiteit, improvisatievermogen en grip op de zaak zijn daarom dus van levensbelang. In tijden van schaarste is efficiënt meten en dashboarden van cruciale processen dus zeer welkom, iets waarbij de software van de sponsor van de sessie – Medius – goed bij kan helpen.

Zuinig op de mensen
Naarmate de discussie verder uitkristalliseerde bleek eerlijk gezegd dat het probleem in de aanvoerlijnen in het niet viel bij het allergrootste probleem waar elke business manager in Nederland zich nu voor gesteld ziet. Personeel. Je merkte dat alle business leaders in de zaal een vreselijk tekort hadden aan goedgeschoolde mensen. Natuurlijk, arbeidsmigratie is een oplossing, maar het leidt ook weer tot risico’s – zeker in een productieomgeving waar communicatiefouten op de werkvloer tot lelijke brokken kunnen leiden.

Verschillende deelnemers geven aan dat de schaarste op personeelsgebied leidt tot een herwaardering van de HR-afdeling. Men neemt mensen aan, zoekt intensiever en betrekt ook externe partijen bij het oplossen van het personeelstekort. Er worden interne opleidingen opgetuigd en vastgoed aangekocht om de nieuwe werkgevers met een comfortabel onderkomen te verleiden.

Een van de aanwezigen geeft ook aan dat men nu ook aan employer branding doet: met wervingscampagnes probeert men te laten zien hoe leuk het is in het bedrijf. Ook wordt er met de luizenkam door het bestaande personeelsbestand gegaan om te kijken of iedereen wel optimaal op z’n plek zit om dubbel werk of overcapaciteit beter te verdelen. De verleiding is ook groot om uitgestelde automatisering juist nu in te voeren. Ook retentie van de huidige werknemers heeft de topprioriteit, want zoals een van de deelnemers verzuchtte zie je je werknemers nooit meer terug als ze eenmaal vertrokken zijn.

*Hierbij mag aangetekend worden dat de oorlog in Oekraïne in bepaalde sectoren een zegen is. Zo rijdt 40% van de Poolse en Oekraïense chauffeurs normaal op routes die nu afgesloten zijn door de Russische invasie – en aangezien er tienduizenden vacatures in de transportsector zijn komt dat eigenlijk wel goed uit.