Political Risk Map: 5 tips voor ondernemers in risicolanden

Naast het het risico van het niet kunnen betalen van staatschulden blijkt uit de jaarlijkse Political Risk Map dat ondernemen in het Caribisch gebied risicovoller is geworden, terwijl Afrika veiliger is geworden voor het bedrijfsleven.

Ondanks het herstel van de wereldeconomie blijft de internationale onzekerheid voor bedrijven hoog. In negentien landen werd het voor ondernemingen onveiliger om zaken te doen, in elf landen verbeterde de situatie. Dit blijkt uit de 18e Political Risk Map, die jaarlijks wordt gepresenteerd door risicoadviseur en onafhankelijke verzekeringsmakelaar Aon. Zorgen over de kredietwaardigheid van landen zijn van grote invloed op de kaart van dit jaar. Zo is IJsland, dat moeite heeft met nakomen van de afspraken met het IMF, voor het tweede opeenvolgende jaar een risicocategorie gedaald en dus onveiliger geworden. IJsland is het eerste West-Europese land dat de rang ‘Medium’ heeft bereikt.

Eurolanden 
De status van Griekenland, Portugal, Spanje en Ierland is ongewijzigd gebleven. Hoewel deze landen te kampen hebben met grote financiële problemen, kunnen ze nog wel rekenen op de steun van de Europese Unie. Nederland blijft in de laagste risicocategorie. Net als voorgaande edities van de Political Risk Map geldt in ons land alleen het risico op terrorisme.

Meest opvallende verschuiving in de Political Risk Map 2011 is die van de eilandstaten in het Caribische Gebied naar een hogere risicocategorie. Tot die groep behoren ook de Nederlandse Antillen. Het afgenomen toerisme in die regio heeft een negatief effect op de economie. Strengere kredietvoorwaarden vergroten de kans dat de staatsschulden niet kunnen worden betaald.

Hangover van de kredietcrisis
In een reactie aan Financieel Management laat Marc van Nuland, directielid van Aon Risk Solutions, weten dat ondanks het hogere risico in het Caribisch gebied het risicoprofiel in de gehele wereld relatief lager ligt. “In de Cariben is sprak van een zekere hangover van de kredietcrisis en de sterke daling van het toerisme als gevolg daarvan”, aldus van Nuland. “De economische omstandigheden in Afrika – bijvoorbeeld Kenya – zijn sterk gegroeid. Ik ben blij om te zien dat risicomanagement bij bedrijven hoger op de agenda is gekomen. Men is veel alerter op de risico’s die hen kunnen treffen.  De hele crisis heeft tot een bewustzijn geleid dat zaken ineens kunnen omslaan. Neem de situatie in Tunesië: daar zie je aan hoe snel ontwikkelingen kunnen gaan. Ondernemen als zodanig blijft een risico.”

Praktische tips 

Bedrijven die op het internationale vlak willen gaan ondernemen, doen er goed aan een gedegen risicomanagement te voeren. Van Nuland formuleert een aantal praktische tips: 

1. Breng de risico’s in kaart
Van Nuland: “Het mooie aan ondernemers is dat zij vooral kansen zien en minder aan de risico’s denken. Er is echter een groot scala aan problemen waar men tegenaan kan lopen. Door rekening te houden met alle risico’s vergroot je je kansen.”

2. Ga na of bedrijven in dollars kunnen betalen
“Het komt vaak voor dat bij handel met niet-Westerse landen men uiteindelijk niet in staat is om in dollars te betalen”, aldus Van Nuland. “Wanneer er in de lokale munt wordt afgerekend levert dat echter vaak een verliespost op. Daar kun je je voor indekken.”

3. Is de situatie in het land stabiel? 
Volgens Van Nuland is de mate van onrust in een land redelijk goed in te schatten. “En mogelijke escalaties kunnen veel invloed hebben op je bedrijfsporcessen; op mensen, fabrieken en voorraden. Een fabriek in een goedkoop land kan veel kosten besparen, maar als je door onrusten niet meer toegeleverd kan worden betekent dat ook een grote schadepost.”

4. Stabiliteit in wet- en regelgeving
Niet alleen de politieke situatie in een land is van belang; ook de wet- en regelgeving zijn van grote invloed. Van Nuland: “Wanneer jij volledig compliant bent maar de wet- en regelgeving veranderen constant, kunnen grote investeringen keer op keer in gevaar komen.”

5. Lokale partners bieden uitkomst. 
Fysieke aanwezigheid en betrouwbare lokale partners kunnen de risico’s aanzienlijk beperken. “Met Aon zitten wij wereldwijd”, aldus Van Nuland. “Lokale ondersteuning werkt aanzienlijk beter dan besturing van een onderneming op afstand. Besluit je om toch op afstand de zaken te runnen, zorg dan voor betrouwbare lokale partners.”

####
Globalisatie leidt tot opkomst derde wereldlanden
De afgelopen vijf jaar nam het aantal landen dat van een hoog risicoprofiel steeg naar een middenpositie – de categorieën medium-laag tot medium-hoog – met 30 procent toe. Ze zijn actiever in de wereldeconomie en de welvaart is toegenomen. “Recente incidenten op het gebied van economische volatiliteit worden toegeschreven aan de globalisatie, maar diezelfde globalisatie heeft wereldwijd ook een positieve invloed op de politieke en economische stabiliteit,” zegt prof. dr. mr. Erwin Muller, directeur van het COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement, an Aon company. “Tal van landen die voorheen werden aangewezen als landen met een medium-hoog of hoog risico, hebben geprofiteerd van wereldwijde handelscontacten en zagen het niveau van hun politieke risico’s dalen. Deze trend zien we in Zuid-Amerika, waar landen als Brazilië, Colombia en Mexico de laatste vijf jaar voortdurend verbeteringen hebben laten zien.”

De kaart van dit jaar markeert tevens het doorzetten van de opkomst van verschillende markten in Afrika, zoals Ghana, Gabon en Nigeria. Daar vinden meer internationale handel en investeringen plaats, wat leidt tot een grotere behoefte aan verzekeringsafdekking van politieke risico’s.

Nieuwe norm
“Politieke risico’s blijven belangrijke invloedsfactoren voor bedrijven die in 2011 hun kansen in opkomende markten zoeken,” aldus van Nuland. “Hoewel de apocalyptische voorspellingen aan het begin van de financiële crisis geen werkelijkheid zijn geworden, is er een nieuwe norm in de wereldhandel gesteld. We denken dat de politieke risico’s zullen blijven toenemen zolang de markten instabiel zijn. Ze keren weer terug naar hun oude niveaus naarmate de wereldeconomie aantrekt.”

Van Nuland vervolgt: “Bedrijven hebben veel moeite om hun weg te vinden in het complexe landschap van buitenlandse handel. Daarom willen ze actuele informatie en handvatten onder handbereik. De Political Risk Map van Aon helpt onze klanten hun verschillende mogelijkheden vast te stellen en te bepalen wat de invloed van politieke risico’s is op hun winstgevendheid, overlevings- en groeivermogen.”

Verschuivingen op de kaart van 2011
In negentien landen namen de politieke risico’s voor het bedrijfsleven toe: Algerije, Benin, Comoros, Antigua & Barbuda, Bahamas, Barbados, Bermuda, Kaaiman eilanden, Dominicaanse Republiek, Grenada, Haïti, Nederlandse Antillen, St. Kitts & Nevis, St. Lucia, St. Vincent & Grenadine, Trinidad, Myanmar (voormalig Birma), IJsland en Bahrein.

In elf landen namen de politieke risico’s juist af: India, Indonesië, Maleisië, Kenia, Mozambique, Rwanda, Uganda, Zambia, Panama, Georgië en Oezbekistan.

Kijkend naar de specifieke risicosymbolen hebben elf landen voor het eerst een risicosymbool voor stakingen, rellen, burgeroproer en terrorisme. Meest opvallende nieuwe naam is Oostenrijk, waar de groeiende steun voor extreemrechtse partijen zou kunnen leiden tot sociale onrust. Het aantal landen met dreiging voor oorlog, burgeroorlog of het uitbreken van oproer steeg dit jaar van 29 in 2010 naar 34, waaronder Thailand en Venezuela.

Het risico dat betalingen niet voldaan kunnen worden in contractvaluta of dat geld niet naar het buitenland kan worden overgemaakt nam in 2011 in zeven landen toe, waaronder Algerije, Afghanistan, Montenegro, Litouwen en Macedonië. In tien landen staan het pictogram ‘wet- en regelgevingsrisico’ voor het eerst genoteerd, waaronder Vietnam, Bulgarije en Saudi-Arabië. Tenslotte laat de kaart van 2011 een marginale toename zien van het aantal landen waarin investeerders het risico lopen dat ze hun activa verliezen vanwege onteigening of nationalisatie door de regering van het gastland. De toename van 85 in 2010 tot 88 in 2011 omvat Afghanistan, Benin en Zambia.

Later dit jaar volgt ook een Terrorism Risk Map. Van Nuland: “Terrorisme blijft voor veel partijen ook een groot issue. Piraterij bijvoorbeeld.”

Een exemplaar van de Political Risk Map 2011 is te downloaden via deze link (PDF). Alle actuele informatie over de Political Risk Map 2011 vindt u op www.aon.nl/politicalriskmap.