(Over)leven in een VUCA-wereld (Credit Management Summit 2015)

Bekijk hier de foto’s van de Credit Management Summit

 

 

“Mensen moeten met een strategische blik naar de wereld kijken om VUCA aan te kunnen”, begint de eerste spreker Ger Driesen (VUCA expert). “Het antwoord op VUCA is VUCA-leiderschap dat eveneens uit vier kenmerken bestaat: Vision, understanding, clarity en agility. Wanneer u dat in de vingers heeft, kunt u de VUCA-wereld aan.”

 

Visie: Dit geeft richting aan de organisatie en medewerkers. Waar wilt u naar toe? Hoe ziet u de toekomst en wat wilt u daarin betekenen? 

 

Understanding: Besteed bewust energie aan het duiden van de buitenwereld. Denk na over scenario’s en wat die betekenen voor de organisatie. 

 

Clarity: Vertaal het begrip van de buitenwereld naar de mensen toe zodat ze helderheid hebben over wat er staat te gebeuren en hoe ze kunnen bijdragen. 

 

Agility: Bereid u voor op onverwachte gebeurtenissen en verander zo nodig van koers terwijl u wel het doel altijd in het oog blijft houden. 

 

 

 

 

 

 

 

Omgaan met VUCA vereist ook dat u en, en, en doet, niet slechts één ding. Driesen geeft een aantal voorbeelden:

 

De activiteiten die u dagelijks doet om geld te verdienen en waarde toe te voegen moet u blijven doen, maar u moet ook bewust aandacht besteden aan veranderen.

 

U bezig houden met toekomsttrends is goed om richting te geven. Dat is uw besturingssoftware, maar u heeft ook de vaardigheden en nieuwe tools nodig om er vervolgens iets mee te doen. 

 

Organisaties hebben hierarchie en daarbinnen leiderschap nodig om zaken voor elkaar te krijgen. Maar vanuit het rijkere netwerk rond organisaties valt ook veel waarde toe te voegen. 

 

Natuurlijk biedt technologie fantastische nieuwe mogelijkheden, maar we moeten niet de menselijke maat uit het oog verliezen, want dan raken we overspoeld.

 

Uw concurrent kan in andere situaties uw vriend zijn. Kijk maar naar Poetin. Om MH17 willen we gerechtigheid, maar in de strijd met IS is Rusland een belangrijke bondgenoot.

 

De mogelijkheden van big data bieden organisaties de kans relaties te ontdekken en nieuwe inzichten op te doen, maar denk goed na over wat de resultaten echt betekenen. 

 

Alleen maar versnellen werkt niet. Soms moeten we bewust vertragen om te reflecteren en te analyseren.

 

Iemand die nu zijn carrière begint zal deze waarschijnlijk eindigen in een ander beroep waarin hij of zij begonnen is. We zullen onszelf continu opnieuw moeten uitvinden.

 

Natuurlijk moeten we winst maken (hoeft overigens geen winst in geld te zijn), maar we hebben ook een hoger doel nodig. 

 

“VUCA brengt creativiteit los in mensen”, stelt Martijn Schijvens (‎Credit & Receivables Management at Lely Services) in een rondetafelsessie waarin credit managers de impact van VUCA op hun vak bespreken. Bij Lely Holding – dat robots maakt voor melkveehouderijen – betekent VUCA vooral onzekerheid door de landen waar ze aan leveren. Rusland is een voorbeeld. Schijvens: “Ze bestellen 180 robots, en dan is het ineens nul. Productie weet dan niet waar het aan toe is.”

 

Hoe gaan ze bij Lely om met die onzekerheid? “Vanuit een credit management oogpunt staan alle lichten op rood. Wij zoeken samen met klanten naar oplossingen. De directie besluit uiteindelijk hoeveel exposure we lopen. “Onze werkwijze proberen we zoveel mogelijk in processen te vatten. Wel is er een bepaalde bandbreedte om uit te wijken, maar wel bewust en richting ons doel.”

 

Wilma Arends, Manager Treasury and Credit Risk bij Molex, benadert de VUCA-wereld vanuit een risk-return framework. “Hoeveel procent op default is er? Als we geld kunnen verdienen doen we het. Maar we weten wel wat we doen. Bij risicovolle transacties praten we eerst met ambassades en andere partijen die in die landen actief zijn. Daarna nemen we een weloverwogen beslissing. De probability of default gaat van de marge af, dus dat rekenen we door in de prijs. Wordt er meer afgeschreven bij ons dan bij Lely? Waarschijnlijk wel, maar als de risk-return aantrekkelijk is doen we het.”

 

 

 

Uit de verdere discussie blijkt dat VUCA voor credit managers vooral betekent dat het creëren van inzicht belangrijker dan ooit wordt. Wat verwacht de klant? Gaat de bank of kredietzekeraar mee in zekere deals? Hoeveel exposure loopt de organisatie? Welke black swans kunnen de betaling in gevaar brengen? De mogelijkheden die big data bieden voor continue monitoring helpen daar ook bij, maar gesprekken blijven uiterst belangrijk, vinden de credit managers. Om terug te komen op openingsspreker Ger Driesen: het is en en. Big Data EN gesprekken voeren met de klant. De credit manager is een zeer belangrijke bron van informatie voor operaties en management over kansen en risico’s. 

 

 

 

 

De volgende sessie staat in het teken van scenariodenken. Andy Langenkamp (Senior Politiek Analist voor ECR Research en ICC) gelooft dat het einde van de euro onwaarschijnlijk is, maar dat zich ‘events’ kunnen voordoen die niet te voorspellen zijn, waardoor de euro toch omkeerbaar blijkt.

 

“Er spelen verschillende trends die het einde van de euro dichterbij kunnen brengen”, aldus Langenkamp. “De eerste is individualisering van de maatschappij. Lange tijd hadden generaties het steeds beter dan de generaties daarvoor. Dat is voorbij. Ook wordt de internationale politieke orde overhoop geschoffeld door onder andere Poetin’s acties in de Ukraine.”

 

Langenkamp noemt de drie grootste uitdagingen voor de euro:

1. Financieel economisch: De eurocrisis blijft sluimeren.

2. Buitenlands beleid: We hebben geen grip op de Syrië crisis en de toestroom vluchtelingen.

3. Burgerschap: Weinig burgers in de EU zien zichzelf als ‘Europeaan’. 

 

 

 

Verschillende van deze problemen werken ook extreem rechts in de hand. In Frankrijk is Marine Le Pen bijvoorbeeld zeer populair aan het worden die extreem tegen de euro is. Wanneer zij aan de macht zou komen komt een exit van Frankrijk – één van de belangrijkste eurolanden – dichterbij. 

 

Maar de vrij nuchtere credit managers zien het zo’n vaart niet lopen. “Le Pen en Wilders kunnen veel stemmen krijgen, maar het hele land meekrijgen zie ik ze niet voor elkaar krijgen”, merkt een deelnemer op. Een scenario dat ze wel waarschijnlijk achten is het kleiner worden van de euro, bijvoorbeeld door het alsnog vertrekken van Griekenland. 

 

Stel dat het toch gebeurt, wat zijn dan de gevolgen voor credit managers? “Dan moeten we met meerdere valuta’s gaan werken”, stelt de credit manager van een multinational. “Het is nu koffiedik kijken, maar als een dergelijk scenario echt dichterbij komt, dan zullen we moeten reageren en ons aanpassen waar nodig.”

 

Conclusie, scenariodenken is nuttig voor multinationals om agile te zijn, maar voor de credit managers – die in de praktijk zitten – is het vooral een interessante nadenk-oefening. 

 

Tijdens het creditmanagementdiner neemt een luitenant-kolonel de deelnemers mee in een echte VUCA-wereld: Afghanistan. Als commandant van 80 commando’s was hij in de lead van gevaarlijke missies waarbij de doelen vaak bestonden uit het uitschakelen van Taliban cellen en het ontmantelen van bermbom fabrieken. 

 

 

“Op het hedendaagse strijdveld wint de partij die het beste met frictie kan omgaan. Frictie ontstaat wanneer plan en uitvoering heel ver uit elkaar liggen”, aldus de luitenant-kolonel. “Wanneer frictie optreedt, moet je er op kunnen vertrouwen dat iedereen zijn taak volbrengt.” Daarbij zijn twee factoren cruciaal:

– Human dimension: Het individu telt. Daarbij handelen zij naar de kernwaarden van de commando’s moed, trouw, beleid, eer en trots. Ze doorzien de situatie en durven te handelen.

– Mission command: De mensen wordt heel duidelijk uitgelegd wat de missie is, niet hoe ze die moeten bereiken. 

 

De luitenant-kolonel besluit met zes principes voor leiders in een VUCA-wereld:

1. Zorg voor ‘zero defect mentaliteit’: Fouten maken mag, maar niet ervan leren mag niet.

2. Organiseer tegenspraak: Groepsdenken is groot gevaar. Laat externe adviseurs meedenken en gaten schieten in het plan.   

3. Investeer in personeel: Goede relaties zijn cruciaal om het doel te bereiken.

4. Investeer in vertrouwen: Vertrouwen krijg je, maar kun je wel verliezen.

5. Eis geanalyseerde informatie: Informatie moet verwerkbaar zijn in een chaotische wereld waarin je snel besluiten moet nemen.   

6. Implementeer kort-cyclische lessons learned systematiek: Lessen die het leger vandaag in Mali leert moeten morgen in de opleiding zitten, om adaptiever te zijn dan de vijand. 

 

 

 

 

 

 

 

Ontmoet de top in Credit Management op donderdag 7 april 2016 tijdens het Jaarcongres Credit Management. Laat u inspireren door best practices en casepresentaties. En… wie wint de Credit Manager of the Year Award 2016? Noteer deze datum alvast in uw agenda. Ga nu naar Creditman.nl of neem contact op met Tim Bosman via 020 639 0008.

 

Wilt u als partner betrokken zijn bij het Jaarcongres Credit Management? Mail dan Tim Bosman via tbosman@alexvangroningen.nl

 

Tijdens de Credit Management Summit is geopperd het Controllers Netwerk (zie Controlling.nl) uit te breiden met een Credit Management Peer Group. Het Controllers Netwerk biedt een open, kleinschalige en vertrouwelijke omgeving waar gelijkgestemden van elkaar leren en inspiratie opdoen. Wilt u meer informatie en lid worden? Bezoek nu Controlling.nl of neem contact op met Michael van Asperen via 020 639 0008 of mvanasperen@alexvangroningen.nl. 

 

– Realiseer structureel betere cashposities: Volg de Masterclass Strategisch Werkkapitaal Management

– Het vak van de controller in vijf dagen: Volg de opleiding Controller in een Week.

– Vergroot uw leiderschap in 4 dagen: Volg de training Effectief Leiderschap voor Financials.

– Ontdek in alle facetten van integraal risicomanagement: Volg de opleiding Risicomanagement.