Onethisch gedrag en fraude binnen Nederlandse organisaties

Voorts denkt meer dan een kwart van de werknemers dat er meer fraude voorkomt in ondernemingen dan daadwerkelijk naar buiten komt. Wat het meest opvalt is dat 85 procent van de medewerkers aangeeft zelf in het afgelopen jaar niets te hebben gedaan dat het daglicht niet kan verdragen. Ook blijkt uit het onderzoek dat de regels binnen Nederlandse bedrijven over onethisch gedrag slecht worden nageleefd. Slechts iets meer dan de helft van de medewerkers denkt dat iedereen zich aan de gemaakte afspraken houdt. De oplossing voor dit probleem heb ik in mijn nieuwste boek “Persoonlijke Balanced Scorecard; de weg naar individueel geluk, persoonlijke integriteit en balans tussen werk en privé” opgenomen dat onlangs door Scriptum Management is gepubliceerd.

Onethisch gedrag en fraude moeten naar mijn mening duurzaam worden aangepakt. Dit probleem kun je niet met allerlei regels oplossen. Het moet een informeel leerproces en een leefwijze zijn, waarbij ethisch gedrag verankerd wordt tussen de oren van bestuurders, toezichthouders, managers en medewerkers, waardoor routinematig volgens hoge ethische waarden en principes wordt gehandeld. Het heeft met fatsoen te maken. Medewerkers moeten niet passief blijven toekijken en voortaan zelf het initiatief nemen om onethisch gedrag en fraude in hun organisatie aan te pakken. Een effectieve manier om dit te doen is: 1) verzamel feitenmateriaal inzake het ethische conflict en verifieer mede op basis van uw arbeidsovereenkomst in hoeverre de onethische activiteit geoorloofd is; 2) bepaal voor uzelf of het ethisch verantwoord is deze activiteit te ontplooien en wat voor impact deze voor de betrokkenen heeft; 3) verzet u hiertegen indien de activiteit ongeoorloofd is en in strijd is met uw ethische principes. Fundeer uw beslissing op basis van feiten; 4) raadpleeg invloedrijke personen binnen uw organisatie indien uw directe leidinggevende hier geen oren naar heeft; 5) indien dit ook niet helpt, overweeg dan om een andere functie in uw organisatie te vervullen of een andere baan te zoeken. Evalueer hierbij zowel uw persoonlijke ambitie als die van uw leidinggevende en dit in relatie tot de gemeenschappelijke ambitie van uw organisatie. Indien deze conflicterend zijn is het nemen van ontslag mogelijk de beste optie.

Daarnaast zijn er diverse aanvullende maatregelen die ik hier wil noemen om ethisch verantwoord ondernemen te stimuleren, zoals bijvoorbeeld: 1) Stimuleer iedereen binnen de organisatie (vooral het topmanagement) om hun persoonlijke ambitie in balans te brengen met hun persoonlijk gedrag. Maak ze hierdoor bewust van het feit dat ze niet in conflict met uw geweten moeten handelen, zowel op het werk als in de vrije tijd. Help ze hierdoor om een beter mens te worden. 2) Formuleer een ethische code, die als leidraad fungeert voor het ethisch handelen van iedereen binnen de organisatie. Open communicatie hierover is hiertoe van essentieel belang; naar medewerkers, klanten, leveranciers, aandeelhouders en de rest van de gemeenschap. Hiermee dient ook rekening gehouden te worden bij de werving en selectie van nieuwe medewerkers. 3) Commitment bij het topmanagement voor ethisch handelen is van essentieel belang. De top van de organisatie moet het voortouw nemen bij de introductie van de ethische code en openlijk laten blijken volledig hierachter te staan, alsook een voorbeeldfunctie vervullen. Iedereen binnen de organisatie moet gestimuleerd worden conform deze normen, waarden en principes te leven. Het moet een “way of life” worden, welke gekenmerkt wordt door gevoel van trots, onderling vertrouwen, respect, teamwork en plezier. 4) In het leven roepen van een ethische werkgroep, commissie of ombudsman die belast is met het ontwikkelen en uitdragen van beleid inzake ethisch verantwoord ondernemen, alsmede het aanpakken van ethische problemen. Het ontwikkelen van procedures en het formuleren van een sanctiebeleid en disciplinaire maatregelen maken hier deel van uit. 5) Een telefoonnummer (“hot line”) binnen de organisatie beschikbaar stellen waar men onethisch handelen van managers en medewerkers kan melden. 6) Interne trainingen, workshops en seminars omtrent bedrijfsethiek verzorgen en een jaarlijkse ethische audits houden. 7) Erkenning en waardering van managers en medewerkers die ethische prestaties leveren.

Prof.dr.ir. Hubert Rampersad
President van TPS Consulting Netherlands BV, Rotterdam. Dhr. Rampersad is auteur van het boek “Persoonlijke Balanced Scorecard; de weg naar individueel geluk, persoonlijke integriteit en balans tussen werk en privé” (Scriptum Management, 2006). h.rampersad@tps-international.com, www.Total-Performance-Scorecard.com