MVO Nederland: CFO is keyspeler in verduurzaming bedrijf want ‘wie betaalt, bepaalt’

Onlangs riep interim directeur Wouter Scheepens van MVO Nederland bestuurders op om ‘nu lef te tonen en ingrijpende veranderingen door te voeren voor een menswaardige en duurzame economie’. Reden voor FM.nl om aan Scheepens vragen te stellen, welke rol de financiële afdelingen moeten nemen bij de verduurzaming van organisaties.

FM.nl (1/7): MVO Nederland doet een oproep aan bedrijven. Waarom vindt u deze oproep juist nú nodig?
Wouter Scheepens: “Uitdagingen zoals klimaatverandering, sociale ongelijkheid en verslechtering van de natuur worden steeds urgenter. Bedrijven beschikken over de innovatiekracht en het investeringsvermogen om bij te dragen aan een duurzame economie en oplossingen aan te dragen om hun eigen negatieve impact te minimaliseren. Het biedt ook kansen: een mogelijkheid om te innoveren, nieuwe toekomstbestendige banen te creëren en te bouwen aan een eerlijke, inclusieve economie die in evenwicht is met de natuur en de maatschappij.”

FM.nl (2/7): Wat zijn uw drie belangrijkste do’s …   
Wouter Scheepens: “Bovenaan de agenda van besturen, raden van commissarissen en directies moet het meten van en sturen op maatschappelijke impact staan – denk aan biodiversiteit, CO2-uitstoot en sociale omstandigheden, binnen je eigen bedrijf en in je keten. Dit wordt voor grote bedrijven op korte termijn verplicht middels de CSRD-wetgeving. Ook moeten bedrijven een klimaatstrategie op stellen die voldoet aan de Science Based Targets (SBT). Gebruik deze om je negatieve impact te daadwerkelijk binnen de grenzen van het Parijs Akkoord te brengen. Daarbovenop kunnen bedrijven maatschappelijk verantwoord inkopen. Laat bij inkoop- en aanbestedingstrajecten duurzaamheid zwaar meewegen voor de gunning en stel daarbij criteria op voor CO2-uitstoot, circulariteit en biodiversiteit.

…. en welke zijn uw drie belangrijkste dont’s aan het adres van ondernemingen?   
Wouter Scheepens: “MVO Nederland focust zich vooral op wat mogelijk is, maar wat ondernemers vooral niet moeten doen is ‘greenwashing’. Dan richt je je vooral op marketing en doe je je duurzamer voor dan je werkelijk bent. Let ook op, want toezichthouders, zoals de ACM gaan hier steeds meer op letten; er komt meer regelgeving die greenwashing tegen moet gaan. Ook moeten bedrijven af van het idee dat verduurzaming een ‘quick fix’ is. Het is complex en het kost tijd om je bedrijfsactiviteiten echt te verduurzamen. Neem de tijd, hou vol en zet door. En als laatste: probeer niet alles voor iedereen te doen. Zonder focus bereik je niets. Kijk naar wat materieel is, zet daarop in en durf andere zaken te laten liggen.” [Artikel gaat verder na de volgende alinea]

FM.nl (3/7): Welke rol moeten de CFO en zijn/haar team daarin spelen?
Wouter Scheepens: “Bestuurders hebben een belangrijke rol om deze ambities om te zetten naar besluiten in de boardroom. Dat zorgt voor ongemak, tussen de noodzaak voor een duurzame transitie en de rol van de bestuurder om voor rendement te zorgen, en voor spanningen tussen stakeholders onderling. In het project ‘Ongemak in de boardroom’ hebben we met 38 ervaren bestuurders en commissarissen ‘good practices’ opgesteld om hiermee om te gaan. De CFO is een keyspeler in het geheel: ‘wie betaalt bepaalt’. De CFO toetst business plannen en kijkt naar het rendement. Als CFO moet je de uitdaging aangaan om business cases meer integraal te beoordelen, dus ook de sociale en milieuaspecten onderdeel te maken van het afwegingskader.

In de huidige economie worden veel lasten bij de maatschappij gelegd, zogenaamde ‘externaliteiten’. De CFO zou moeten kijken wat de impact is van het internaliseren van die externaliteiten. Draai je financieel nog positief als je de vervuiling en sociale issues in je keten zelf zou moeten betalen? Als dat niet zo is, welke maatregelen neem je dan.

In de wetenschap dat wet- en regelgeving steeds meer die kant in beweegt, is een goede CFO een voorloper in de duurzaamheidsreis van een bedrijf. In praktische zin komt er een hoop werk af op de CFO en het team, zoals de nieuwe Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). In deze nieuwe richtlijn staat dat vanaf 2024 steeds meer bedrijven verplicht worden te rapporteren over de impact van hun activiteiten op mens en milieu. De CSRD-richtlijn vereist van grote bedrijven dat ze rapporteren over zaken als CO2-uitstoot en het sociaal kapitaal, maar ook over de impact die je als bedrijf hebt op biodiversiteit en mensenrechtenschendingen in de keten.  Bedrijven moeten zich nu al voorbereiden op de richtlijn, zodat ze een jaar voor de startdatum kunnen beginnen met het verzamelen van de nodige data en het inrichten van de governance-structuur. Kortom: Als bedrijf komt ongelofelijk veel werk op je af.

Naast al deze zaken betekent het dat bedrijven die misschien nog niet eerder zo breed hebben gerapporteerd, dat nu moeten gaan inrichten. Het mkb moet in 2026 ook aan de CSRD voldoen, wat betekent dat deze bedrijven in 2025 CSRD-ready moet zijn. En dit in 2024 uiterlijk moeten regelen in de organisatie. Om bedrijven op weg te helpen organiseren wij de Community of Practice. Hierbij krijgen bedrijven uitleg van experts van onder meer Grant Thornton, EY, Nauta Dutilh en de Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants, de NBA.”

FM.nl (4/7): In hoeverre is er volgens u hiervoor voldoende kennis & kunde aanwezig bij CFO’s en finance?
Wouter Scheepens: “Er is veel extra kennis nodig met name als het gaat om het opstellen en inrichten van de financiële organisatie en duurzaamheidsrapportages. We zien overigens dat business schools, universiteiten en andere onderwijsinstellingen hier steeds meer op gericht zijn. Goede zaak dat hun curriculum wordt aangepast aan de ondernemingseisen van de toekomst. Met het opnieuw leren van hoe de oude economie werkt, gaan we de nieuwe economie niet realiseren. De CRSD betekent een uitbreiding aan het takenpakket van accountants. Dit brengt uitdagingen met zich mee. Investeren in kennis en opleiding is belangrijk om goed voorbereid te zijn. De nieuwe wetgeving gaat het accountantsberoep in de toekomst veranderen.

FM.nl (5/7): Wat zegt MVO Nederland tegen bedrijven die zeggen concurrentie en kosten-nadeel te krijgen als ze maatschappelijk verantwoord ondernemen?
Wouter Scheepens: “Maatschappelijk verantwoord ondernemen en commercieel denken en doen kan heel goed samengaan. Bovendien is het een investering in de toekomst: in een wereld die beweegt richting een duurzame en inclusieve economie, kun je als ondernemer beter een voorloper zijn. Juist om de concurrentie voor te zijn, want er is geen ruimte meer voor bedrijven die niet duurzaam ondernemen en die onderdeel zijn van het probleem. Daarom moeten bestuurders nu ook lef tonen en aan de slag gaan. [Artikel gaat verder na de volgende alinea]

FM.nl (6/7): Wat kunnen financiële autoriteiten en overheden bijdragen ?
Wouter Scheepens; “De overheid heeft een rol om duurzaam ondernemen de standaard te maken. Door de juiste randvoorwaarden te stellen en duurzaam ondernemen eenvoudig en lonend te maken. Bijvoorbeeld door normen te stellen op het gebied van CO2-uitstoot, natuurherstel en transparantie in de keten om een gelijk speelveld te creëren. Door uitstoot van schadelijke stoffen en gebruik van fossiele grondstoffen te beprijzen en duurzame producten juist goedkoper te maken. En door innovatie te stimuleren en duurzame ondernemers te ondersteunen. We zien overigens partijen als DNB, en ECB, ACM (zie artikel ‘Waakhond prikt groene claims bedrijven door‘ -redactie] en AFM duurzaamheid heel nadrukkelijk omarmen. Dit is heel behulpzaam bij de transformatie van de duurzaamheidsagenda naar ‘business as usual’.”

FM.nl (7/7): Kunt u voor de financiële afdelingen scenario’s schetsen als er niets gebeurt?
Wouter Scheepens: “De gevolgen zien we nu al gebeuren: in sommige landen is het al onmogelijk geworden om huizen te verzekeren in gebieden die kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering, zoals overstromingen of bosbranden. Elders worden landbouwgebieden bedreigd door extreme hitte en droogte, waardoor de voedselzekerheid op het spel staat. De binnenvaart krijgt te maken met laag waterpeil in belangrijke vaarroutes. Dat zijn enorme financiële risico’s die voortkomen uit hoe wij omgaan met de wereld. De schade van klimaatverandering, sociale ongelijkheid en de verwoesting van de natuur is enorm, ook in financiële termen. Er zijn vele rapporten die bewijzen dat de kosten van niets doen hoger zijn dan die van de verduurzaming van onze economie. Investeringen in het tegengaan van klimaatverandering én het aanpassen aan de gevolgen hiervan zijn dus niet alleen nodig, maar ook verstandig vanuit een financieel perspectief.”

---

Als partner manager voor FM.nl beantwoord ik graag je vragen over mogelijkheden voor adverteren, het plaatsen van content, een partnerschap of een plek op onze uiteenlopende evenementen voor CFO’s, financieel directeuren, hoger financieel management, accountants en financieel adviseurs. Bel of mail mij daarom gerust; ik neem graag de tijd voor je. Mijn naam is Daan Commandeur en ben bereikbaar op 0628068433 en via mijn email daancommandeur@sijthoffmedia.nl

---