Moeten cultuur en control botsen?

Een serie blogs over control

BLOG – “Culture eats Strategy for Breakfast”, volgens sommigen een uitspraak van Peter Drucker, een van de eerste business goeroes. Of het van hem kwam is niet belangrijk, de betekenis ervan wel. Strategische veranderingen kunnen alleen succesvol worden doorgevoerd, als de cultuur van de organisatie deze strategie omarmt, ondersteunt en enthousiast doorvoert. Cultuur is sterker dan een doelstelling, dus je krijgt je plannen er alleen door als het bedrijf er 'klaar' voor is. Bij tegenstand van de leidende coalitie zal ieder plan falen.

Door Hinrich Slobbe, control prof in beide betekenissen, als associate professor aan de Business School Nederland en als directeur van Wisdom in Finance.

Groepsdenken kan sterker zijn dan gezond verstand. De ramp met de Space Shuttle Challenger wordt vaak als voorbeeld gebruikt, hoe groepsdruk een noodlottige beslissing doorduwt met desastreuze gevolgen. Bij fusies tussen organisaties bepalen de cultuurverschillen tussen de samenvoegende onderdelen het succes of falen van de samensmelting. De oorsprong van faillissementen van bedrijven ligt vaak in de cultuur besloten. Bij Imtech was sprake van een angstcultuur. Deze leidde onder andere tot boekhoudfraude en manipulatie van budget en resultaten en uiteindelijk tot het faillissement. Bij onderwijsorganisatie BOOR was jarenlang een doofpotcultuur en die intransparantie maakte het mogelijk dat managers konden frauderen, wat bijna leidde tot het einde van ruim 30 scholen. De financiële problemen binnen IJsselmeerziekenhuizen en de uiteindelijke deconfiture zijn veroorzaakt en versterkt door een verziekte cultuur.

Bedrijfscultuur moet je business zijn

Gelukkig zijn ook positieve voorbeelden te geven. De groei van Buurtzorg was alleen mogelijk door een positieve en ondersteunende cultuur die de gehele organisatie in staat stelde om in een zeer platte structuur de werkvloer tot zelf-organiserend vermogen te verleiden. De CEO van General Electric gaf in het verleden aan dat hij maar een taak heeft: Cultuur. Ook bij huidige topmannen en vrouwen in multinationale ondernemingen zie je een steeds grotere urgentie om de Cultuur te bewaken en te bewegen in de gewenste richting.

Een moderne controller komt niet meer weg met alleen spreadsheets en ratio’s. De werkelijke invloed ligt namelijk niet bij het papier, maar bij de ziel van de organisatie. Daar waar het hart klopt, wordt de toekomst bepaald. Sturen op Soft Controls lijkt soft maar is van zeer groot belang om harde doelen te bereiken. Mensen laten zich niet opjagen door winstdoelstellingen en groeiscenario’s, maar willen wel onderdeel zijn van een groter verhaal. De reis naar het gemeenschappelijke doel delen zij graag. Effectieve control start met het Waarom van het bedrijf: Simon Sinek deelde dat reeds met ons. Vanuit dat gouden centrum zet je het bedrijf in de steigers door het bouwen van een gepassioneerde waardepropositie.

Alle blogs van prof. Hinrich Slobbe voor u op een rij gezet.