Miljoenennota 2019: loongroei en inflatiedaling

De loonvoet bedrijven stijgt in 2019 met 3,1 procent en in 2020 met 3,0 procent. De lonen stijgen als gevolg van de krappe arbeidsmarkt, maar worden geremd door een aanhoudend lage productiviteitsgroei en zwakke onderliggende kerninflatie. Zo maakt het CPB vandaag bekend in in de Macro Economische Verkenning 2020. De inflatie stijgt in 2019 tijdelijk door indirecte belastingverhogingen, mede door de gelijktijdige verlaging van de inkomstenbelasting vertaalt dit zich niet volledig door in een hogere loonstijging. De incidentele lonen stijgen in zowel 2019 als 2020 met 0,3 procent-punt. In voorgaande jaren stegen de incidentele lonen niet. Dit werd mede veroorzaakt door samenstellingseffecten, er kwamen namelijk veel lager betaalde werknemers op de arbeidsmarkt. Deze instroom neemt af, in de eerste helft van 2019 is bijvoorbeeld het aantal uren in de uitzendbranche gedaald.

Nieuw afgesloten cao-akkoorden zijn gemiddeld hoger dan vorig jaar, de loonstijging zal komend jaar echter niet verder oplopen mede door een stabilisatie van de werkloosheid. Naar verwachting stijgen de cao-lonen van bedrijven in zowel 2019 als 2020 met 2,5 procent. Nieuwe cao-akkoorden zijn in de eerste zeven maanden van 2019 gemiddeld hoger dan vorig jaar. In juli was voor de eerste helft van 2019 gemiddeld 88 procent van de cao’s afgesloten, de nog af te sluiten akkoorden zullen daarom grotendeels effect hebben op de cao-loonstijging in 2020. De werkloosheid stabiliseert, en loopt komend jaar licht op, mede hierdoor blijft ook de cao-loonstijging volgend jaar gelijk.

Tot op heden zijn er voor komend jaar evenveel cao’s afgesloten als in voorgaande jaren.De loononderhandelingen gaan doorgaans gemakkelijker in een hoogconjunctuur, er worden dan sneller en meer cao’s afgesproken. In 2014 en 2015 verliepen de onderhandelingen stroef en werden er minder cao’s afgesproken, sinds 2016 komen cao’s sneller tot stand,zie figuur 2.17 rechts. De trend van afgesloten cao’s is voor 2020 vergelijkbaar met voorgaande jaren. Tot en met juli was 27 procent van de cao’s afgesloten voor 2020, vorig jaar was dit voor 2019 28 procent.

De inflatie valt in 2020 terug naar een lager niveau door lagere indirecte belastingenIn 2019 stijgt de inflatie (gemeten als cpi) tot 2,6 procent, de inflatie loopt in 2020 terug naar 1,5 procent. De inflatie is in 2019 voornamelijk hoger door indirectebelastingverhogingen, waaronder de verhoging van het lage btw-tarief, deze vallen begin 2020 uit het inflatiecijfer. Daarnaast daalt in 2020 de energiebelasting voor huishoudens, dit drukt de inflatie met ongeveer 0,2 procent-punt. Een deel van de lagere energiebelasting voor huishoudens gaat gepaard met een hogere energiebelasting voor bedrijven. Bedrijven rekenen dit gedeeltelijk door in de prijzen.  

De kerninflatie trekt naar verwachting aan door hogere arbeidskosten en huurprijzen. De kerninflatie (waarbij voedsel, energie en belastingen buiten beschouwing blijven) heeft zich in de eerste helft van 2019 vlak ontwikkeld, gemiddeld bedroeg deze 1,2 procent.Naar verwachting trekt de kerninflatie het komende jaar aan door hogere arbeidskosten, huurprijzen en invoerkosten. Hiertegenover staat een licht drukkend effect van de olieprijs op de inflatie. De loonontwikkeling reageert vertraagd op de conjunctuur, hierdoor neemt de reële loonstijging (op basis van de cpi) in 2020 toe tot 1,0 procent.

(bron: CPB)