Midden in de crisis

In korte tijd is duidelijk geworden hoe kwetsbaar het financiële stelsel eigenlijk is. Banken zijn de afgelopen decennia uit hun jas gegroeid. Schrikbarend om te zien dat risicomanagement bij zo veel banken zo ondergeschikt is geworden aan de race naar extra rendement.

Goed en fout, iedereen deelt nu mee in de malaise. Op pijnlijke wijze is gebleken dat risicomanagement bij veel financiële instellingen een ondergeschoven kindje is. Te veel ingewikkelde producten, te veel black boxes, een schijntransparantie.

Risicomanagers hebben onvoldoende een vuist kunnen maken bij belangrijke beslissingen. Tijd dus voor herstel van aanzien en status van de chief risk officer. Maak die pluchen zetel maar vrij voor deze meneer of mevrouw in de raad van bestuur. Hoe zit het eigenlijk met die risicospreiding en diversificatie?

Was het businessmodel van de banken die zijn omgevallen inderdaad te eenzijdig? Zijn veel banken ook gewoonweg niet te reusachtig geworden? Moeten we niet terug naar kleinere banken? Wie het weet, mag het zeggen. Het moet in ieder geval een heel stuk overzichtelijker en transparanter worden.

Bij een bank moet je weten waar je aan toe bent. Niet alleen voor aandeelhouders en klanten, maar ook voor het bankbestuur zelf moet het kristalhelder zijn wat voor risico’s er worden aangegaan. En waar is het langetermijndenken gebleven? Dat lijkt op een zijspoor beland.

De lange termijn is in ieder geval heel erg lange termijn geworden. Liever nog vandaag rendement dan morgen. Het kortetermijndenken, het denken in speculatieve waarde, heeft te veel de bovenhand gekregen. Velen hebben die verlokkingen niet kunnen weerstaan.

Het is genadeloos ten koste gegaan van het denken in lange termijnen, fundamentele en intrinsieke waarde. Dit zal opnieuw moeten worden afgedwongen. Incentives op de korte termijn moeten worden weggenomen of in ieder geval sterk ingeperkt.

Exorbitante jaarbonussen en (wan)prestatiebonussen, acquisitiebonussen, instapbonussen en ontslagbonussen moeten worden verbannen als ze niet hoofdzakelijk lange termijn-gedreven zijn.

NIEUWE KANSEN

Is er dan nog iets goeds aan deze crisis? Tja, op het moment dat ik dit stukje schrijf, zo begin oktober, zie ik vooral veel donkere wolken. Lastig om daar doorheen te kijken. Iedereen wordt nu stevig met zijn neus op de feiten gedrukt. De crisis zal een onuitwisbare indruk maken. We dachten dat de bomen tot in de hemel groeiden.

Het is goed dat deze generatie nu weer met beide benen op de grond is beland. Dat alleen al is winst. Daarnaast biedt zo’n crisis uiteindelijk en bij uitstek enorm veel nieuwe kansen. Zeker in de financiële wereld, die zal veranderen en waar machtsblokken zullen verschuiven. Een volk met een ondernemende geest, dat nog enigszins ongeschonden uit het slagveld komt, kan hiervan profiteren.

En daarvoor is meer dan voldoende tijd. Het zal pakweg zo’n 80 à 90 jaar duren, voordat de herinneringen aan deze crisis zijn vervaagd. Dan staat er weer een nieuwe generatie die in dezelfde valkuilen trapt en er opnieuw een puinhoop van maakt. Het bloed zal uiteindelijk weer kruipen waar het niet gaan kan. Maar wie dan leeft, die dan zorgt.

José Tijssen is managing director van Citigate First Financial