Meer overnames in het verschiet bij Vopak

Van Seventer is wereldwijd verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de commerciële activiteiten van Vopak. Fusies en overnames een belangrijk onderdeel, maar Van Severen geeft zijn collega’s de credits. “Het echte overnamewerk doen Sjoerd Ewalds en Reynier Arendsen de Wolff.” Beiden zijn verantwoordelijk voor de operationele uitvoering van de overnamestrategie van Vopak. 

De investeringsactiviteiten van het Rotterdamse bedrijf houden nauw verband met mondiale ontwikkelingen. Van Seventer schetst een beeld van de wereldwijde markt waarin Vopak met zijn opslagoplossingen een rol speelt. De voornaamste klanten van Vopak zijn grote olie- en gasconcerns als Shell, Exxon Mobil, Dow en BP. Het bedrijf heeft overal in de wereld opslagterminals en het management en het M&A-team zijn continu op zoek naar kansen om het terminalnetwerk te vernieuwen en te verbeteren. 

In deze zoektocht zijn drie aandachtspunten van groot belang: de juiste plek, voldoende capaciteit en de beste technologie. Deze punten geven ook vorm aan de overnamestrategie van Vopak. Terminals op ongunstige locaties of met onvoldoende zicht op schaalgrootte worden van de hand gedaan in ruil voor geografisch strategisch gepositioneerde terminals met state-of-the-art technologie. De capaciteit wordt continu uitgebreid of ingeperkt als gevolg van de ontwikkelingen in de verschillende energiemarkten.

Het vinden van de juiste investeringsmogelijkheden en overnames is een kunst op zich. Vopak kijkt ver vooruit. “Als wij investeren, is dat vaak voor meer dan vijftig jaar. Dan moet je heel zeker van je zaak zijn”, zegt Van Seventer. Het bedrijf kijkt daarom scherp naar macro-economische en geopolitieke verschuivingen. Van Seventer noemt drie ‘megatrends’ die bepalend zijn voor de business van Vopak: de groei van het GDP, de bevolkingsgroei en de geografische verdeling van de groei van deenergieconsumptie enerzijds en productie anderzijds.

 

“Olie en gas worden vaak gevonden op plaatsten waar de consumptie juist laag is. Dat heeft belangrijke consequenties voor de opslag van energieproducten.” Naast de drie grote groeifactoren ziet Van Seventer vijf ontwikkelingen die van invloed zijn op de energiemarkt: de verschuiving van het economische zwaartepunt naar Azië, verdergaande globalisatie, veranderde economische groeipatronen, wijzigingen in de groei van de energievraag en de opkomst van alternatieve energiebronnen. 

Om de puzzel compleet te maken worden de macro-economische ontwikkelingen verbonden aan de verschillende energieproducten die Vopak in de terminals stopt. In de olie is er sprake van een verschuiving van upstream- naar downstream-producten. In de markt voor vloeibaar gas (lng) zijn nieuwe aanbieders toegetreden. De opslag van chemische producten wordt beïnvloed door veranderingen in de Europese chemische industrie, en de vraag naar biofuels blijft toenemen.

De geschiedenis van het opslagbedrijf gaat terug tot 1616, maar de naam Vopak zag het licht toen de bedrijven Van Ommeren en Pakhoed in 1999 fuseerden tot Koninklijke Vopak. In 2002 verkocht het bedrijf de distributieactiviteiten, waardoor het een puur opslagbedrijf werd. Sindsdien heeft Vopak ook geen grote M&Adeals gedaan, maar nu begint de deal flow op gang te komen. 

“Wij zijn vooral op een organische wijze gegroeid, de laatste tijd heeft M&A een belangrijker rol gekregen”, zegt Van Seventer. De afgelopen 24 maanden heeft Vopak tien desinvesteringen gedaan en en in elf landen nieuwe terminals gekocht of gebouwd. Het bedrijf is gerekend in kubieke meters opslagcapaciteit wereldleider. Ondanks de vele deals is M&A voor Vopak geen instrument om omzetgroei te maximaliseren. Het bedrijf heeft niet als doel de grootste speler van de wereld te zijn. Ook als het bedrijf door een fusie van concurrenten in omzet wordt voorbijgestreefd, is er geen probleem. “Wij hebben geen omzetdoel. Bij ons ligt de nadruk op operational performance. Dat betekent niet dat we heel hard moeten groeien. We moeten ervoor zorgen dat we de beste speler in de klas zijn.”

Omdat M&A lange tijd niet centraal stond in de groeistrategie van Vopak, is het bedrijf nu aan het investeren in kennis van M&A. Hiervoor heeft het bedrijf een ‘competence center’ ingericht waar drie competenties samenkomen die cruciaal zijn voor een succesvolle executie van de M&Astrategie. 

De eerste competentie is het gebruik van tools en templates teneinde overnames desgewenst te standaardiseren en zo de effectiviteit en kwaliteit ervan te optimaliseren. De templates worden ook ingezet om leren te bevorderen. De tweede competentie is werken met adviseurs en ondersteunende diensten. Hiervoor investeert het bedrijf in een netwerk van goede adviseurs. De derde noodzakelijke vaardigheid is projectmanagement, waarin de templates, kennis en adviseurs worden samengebracht in een succesvol geleid overnameproces. Het proces begint bij de locatie. 

“Onze zoektocht naar nieuwe overnames start bij de havens”, zegt Van Seventer. Wereldwijd worden havens onderzocht op de kansen die ze bieden voor de verschillende energieproducten. Daarbij wordt scherp gekeken naar de concurrentie. Welke spelers zijn er actief in de haven of azen ook op een plek. “Op basis van onze onderzoeken maken we een shortlist. Vervolgens gaan we erop af.” 

Voor desinvesteringen wordt een soortgelijk proces doorlopen. Vopak maakte dit jaar twee overnames bekend. Beide deals vielen in maart. Het bedrijf heeft een 30-procentsbelang gekocht in een industriële terminal in China en twee distributieterminals in Canada. De Chinese overname is gemeten naar opslagcapaciteit meteen de grootste deal van de afgelopen 24 maanden. De terminal moet nog worden gebouwd, maar uiteindelijk komt er 890.000 kubieke meter opslagcapaciteit bij. Dit is bijna het dubbele van de Canadese overname later in maart. Tussen nu en 2017 verwacht Vopak met nieuwe projecten circa 7,5 miljoen kubieke meter opslagcapaciteit te kunnen toevoegen.