Lonen en bedrijfswinst geen bedreiging meer voor inflatie

De hoge inflatie van vorig jaar kwam vooral door de gestegen lonen van Nederlandse werknemers. Ook de winsten van bedrijven droegen bij aan het oplopen van de prijzen, maar dat effect nam gaandeweg het jaar wel af. Dit komt naar voren uit onderzoek door De Nederlandsche Bank (DNB).

• De lonen stegen in 2023 sterk als reactie op de hoge energieprijzen en inflatie een jaar ervoor
• Het risico was dat ons land in een loon-prijsspiraal zou belanden en de rente hoog zou blijven
• Maar inmiddels zijn de hoge loonstijgingen alweer over het hoogtepunt heen
• De inflatie zal volgend jaar verder afnemen en de rente kan dalen

Volgens de centrale bank was er vorig jaar discussie over de mate waarin winsten en lonen aan de hoge inflatie hebben bijgedragen. Achteraf is mogelijk om dieper in te zoomen op de cijfers en te ontrafelen welke effecten van doorslaggevende aard waren. Dan blijkt dat de loonkosten de grootste bijdrage hebben geleverd, aldus DNB.

“Dit is niet verrassend, omdat de lonen in 2023 sterk zijn gestegen”, zeggen onderzoekers van DNB. Dit komt voornamelijk door de hoge looneisen van de vakbonden, die erop aandrongen dat werknemers werden gecompenseerd voor de forse inflatie in het jaar ervoor, toen de energieprijzen omhoog schoten na de Russische inval in Oekraïne. Ook de krappe arbeidsmarkt speelde een rol.

Vorig jaar waarschuwde DNB-president Klaas Knot herhaaldelijk voor de dreiging van een zogeheten loon-prijsspiraal. Van zo’n scenario zou sprake zijn als mensen flink meer te besteden krijgen, meer gaan uitgeven en daarmee bedrijven aanzetten om hun prijzen verder op te voeren.

Dat zou dan ook gevolgen kunnen hebben voor het rentebeleid van de Europese Centrale Bank (ECB), omdat de rente dan waarschijnlijk langer hoog gehouden moet worden voor het beteugelen van de inflatie. Maar recent zeiden kenners van DNB dat de kans op zo’n loon-prijsspiraal momenteel klein is.

Inmiddels is de inflatie behoorlijk gedaald en ook de loongroei neemt af. De verwachting is dat de inflatie dit en volgend jaar verder zal afnemen. Daarmee lijken de loonstijgingen die de laatste tijd in cao’s worden afgesloten een verlaging van de rente in de eurozone later dit jaar niet in de weg te staan.

Toch blijft het volgens DNB belangrijk om de ontwikkeling van de lonen goed in de gaten te houden. Knot zei eind vorige maand dat de ECB na een hoogstwaarschijnlijke renteverlaging in juni voorzichtig zal zijn met een volgende rentestap. Volgens Knot zullen de beleidsmakers bij de ECB na elke rentevergadering opnieuw goed naar alle data moeten kijken om te zien hoe de situatie is op dat moment. (ANP)