Leer van de fouten van andere CFO’s.

David Lloyd (Corus)
Is er nog toekomst voor Corus? Al jaren kwakkelt het Brits-Nederlandse bedrijf en zijn de Britse fabrieken zo ziek als grieppatiënten. Maak ze beter, zou je denken. Maar Lloyd houdt ze liever op de been met een financieel medicijn dat hij afroomt van de goed lopende fabrieken in IJmuiden. Uitzicht op beterschap is er nauwelijks. Roofbouw vinden ze dat in IJmuiden. Maar in Londen, waar het hoofdkantoor van Corus is gevestigd, noemen ze het internationale herschikking.

Dat betekent dat alle onderdelen in dienst staan van het geheel. In het geval van Corus houdt dit in dat de zieke delen teren op de sterke schouders van Hoogovens. Tegenstribbelende Nederlandse directeuren werden vorig jaar de tent uitgewerkt. Maar Lloyd heeft geen andere oplossing. De staalmarkt ziet er slecht uit. De markt is tijdelijk een beetje opgeleefd doordat er meer vraag komt uit China, maar op termijn zal China de eigen staalproductie fors opvoeren. Overproductie en prijsdalingen liggen dan in het verschiet.

Wat kan Lloyd doen? Het blijft stil in Londen en Lloyd beperkt zich tot windowdressing. In augustus heeft hij aandelen Corus ingekocht tegen 44 pence per stuk om te laten zien dat hij gelooft in mooie resultaten. Hij bezit 169.202 aandelen Corus. Kennelijk ziet hij er nog een gat in, zolang Hoogovens goed blijft draaien tenminste.

Reactie van Corus vanuit Londen: Bedankt hiervoor. Wij zullen ons commentaar naar u sturen.

Judy Boynton (Shell)
Hoe breek je binnen een jaar een wereldreputatie? Judy Boynton, de inmiddels ontslagen CFO van Shell, kan er een stoomcursus over geven. Begin maar eens met het ondertekenen van ondeugdelijke documenten, zoals zij deed in 2002. Die documenten gingen naar de Amerikaanse beurswaakhond SEC, die natuurlijk nijdig was toen de gegevens over de bewezen olie- en gasreserves van Shell onjuist bleken. Tot twee keer toe werden ze vorig jaar bijgesteld.

Kon Boynton daar iets aan doen? Ze heeft haar mond gehouden, hoewel de Shell-top al in 2002 wist dat er een luchtje zat aan die olievaten. Deze voormalige bestuurster van Polaroid, groot geworden bij Amoco, had zich moeten realiseren hoe desastreus de gevolgen zouden zijn, en in de gordijnen moeten hangen als ze zelfs maar geruchten had gehoord. Sinds Shell de reserves heeft moeten bijstellen, sleept het bedrijf zich van de ene naar de andere ramp. Het eigen pensioenfonds heeft Shell in Amerika voor de rechter gedaagd wegens het systematisch en onjuist manipuleren van de financiële resultaten door de moedermaatschappij.

In augustus betaalde Shell 120 miljoen dollar (99 miljoen euro) aan de Amerikaanse SEC en 17 miljoen pond (25 miljoen euro) aan de Britse FSA als schikking voor de manipulaties. De theorie van de vallende dominostenen dreigt voor Shell. Hoewel de olieprijs als een raket de hoogte in schiet, is Shell in sommige delen van de wereld nauwelijks in staat marges te maken. Shell heeft het verbruid en niet alleen bij de aandeelhouders. Kredietbeoordelaar Standard & Poor’s verlaagde in april 2004 de waardering voor Shell van Triple A naar AA. Een verdere afwaardering dreigt. Dit blad nomineerde Judy Boynton in 2003 voor de titel van CFO van het jaar. Inmiddels hebben wij haar flink moeten afwaarderen.

Reactie van Shell: Waar is dit goed voor? Dit is erger dan Quote.

Koos Kramer (Wessanen)
Wessanen deed vorig jaar een beetje denken aan Ahold. Met Tree of Life had Wessanen ook een veelbelovende Amerikaanse dochter in huis gehaald, een groeibriljant waar ze in Nederland torenhoge verwachtingen van hadden. Maar net als US Foodgroop van Ahold bleek Tree of Life ook onregelmatigheden in de boeken te hebben. Het ging om een bedrag van 14 miljoen euro, een schijntje in vergelijking met de Ahold-dochter. Kramer verbond zijn consequenties aan het geknoei, CEO Veenhof betreurde zijn vertrek.

Maar, zo zei hij in één adem, Wessanen had het gerommel bij de Amerikaanse dochter eerder moeten zien en ook sneller actie moeten ondernemen. Pas toen nam Wessanen maatregelen om de financiële verslaglegging en interne controle te verbeteren. Het siert Kramer dat hij zich verantwoordelijk voelde voor financiële malversaties waar hij zelf part noch deel aan had. Maar natuurlijk treft hem blaam dat hij ze zo laat in de gaten had. Hier komt bij dat Wessanen in 2004 nóg een onprettige verrassing in petto had. Het beoogde resultaat voor 2004 was 70 miljoen euro.

Toen Tree of Life op een mislukking afstevende, suste Kramer verontruste beleggers. “Het lijkt heel verschrikkelijk, maar het valt mee”, zei hij. Maar het viel niet mee. Kramer was nog niet weg of Wessanen kwam met een winstwaarschuwing.

Reactie van Wessanen: Wij zijn zeer ontstemd over uw tendentieuze artikel en hadden dit niet van een blad als Chief Financial Officer verwacht. Dergelijke journalistiek doet het wellicht aardig in Quote of in een privérubriek, maar past van geen kanten bij een serieus blad. Aangezien wij uw artikel dermate de plank mis vinden slaan, geven wij u nadrukkelijk in overweging van publicatie af te zien. Verder heeft dit geleid tot onze keuze af te zien van medewerking aan een gepland artikel De eerste 100 dagen van Doede Vierstra. Wij hebben er weinig behoefte aan actief mee te werken aan een blad van dit niveau.

Rudy Markham (Unilever)
Van een CFO mag je verwachten dat hij op de hoogte is van de organisatiestrategie en dat hij nagaat of die goed rendeert. Unilevers strategie om het aantal merken te beperken en zich te concentreren op een aantal kaskrakers, heeft niet gebracht wat ervan werd gehoopt. In 2003 gaf dit blad Markham nog het voordeel van de twijfel. Hij werd genomineerd voor de titel CFO van het jaar vanwege de ‘double digit growth’ die Unilever destijds liet zien. Het lijkt lang geleden. Winst maakt Unilever nog wel, alleen zijn het geen dubbele winstcijfers meer, maar enkele.

De omzet van leidende merken daalde vorig jaar. Eigenlijk had Unilever gemikt op een omzetgroei van ruim 5 procent. Een onverwachte winstwaarschuwing kwam volgens analisten nog eens te laat ook. Markham wekt de indruk achter de feiten aan te lopen en de zaken niet goed in de hand te hebben. Hij heeft beloofd weer in merken te gaan investeren, maar hij kan niet vertellen wat dat gaat kosten en wat het oplevert. Unilever doet precies hetzelfde als zijn hoger gewaardeerde concurrenten: kostenreductie, innovatie en marketing. Markham heeft nadrukkelijk de mogelijkheid opengehouden dat de verwachtingen voor de komende vijf jaar moeten worden bijgesteld.

Reactie van Unilever: Dank voor toezending van het conceptartikel. Wij zullen hier geen reactie op geven.

Jeroen Slop (Ajax)
Op papier ziet Jeroen Slop eruit als een hoogvlieger. Hij was registeraccountant bij Ernst & Young, stapte over naar Oiltanking Amsterdam, ging verder bij Mabanaft en vestigde zich voor twee jaar in Singapore. Daarna naar Hamburg bij Marquard en Bahls AG. Overal bleef hij maar een paar jaar. Ogenschijnlijk doet hij het goed bij Ajax, want hij boog een verlies van acht ton in 2003 om in een winst van 17,6 miljoen in de eerste helft van vorig jaar.

Maar de winst lijkt dun en allerminst duurzaam. Onder zijn bewind zijn dure voetballers voor veel geld verkocht (Christian Chivu, Zlatan Ibrahimovic), waardoor de financiële resultaten er op papier mooi uitzien. Ajax hoopt goedkoop jonge spelers aan te trekken en die voor veel geld weer te slijten.

De strategie rammelt echter. Slop heeft geld gestoken in voetballers met dubieuze kwaliteiten (Wesley Sonck, Yannis Anastasiou). Ajax flopte in de Europacup, het miljoenenbal voor voetbalbedrijven. Ook in de nationale competitie ging het belabberd vorig jaar, waardoor deelname aan de volgende Europacup zeer ongewis wordt. Daarmee staan ook miljoenen euro’s omzet op de tocht. Het volgende (financiële) verlies lijkt al weer in aantocht.

Frank Dorjee (Van der Moolen)
Eigenlijk had Frank Dorjee willen toetreden tot het bestuur van Euronext. Dat ging niet door, want de New Yorkse beurs NYSE vorderde 35 miljoen dollar van Van der Moolen wegens verkeerd uitgevoerde orders. Dorjee is toen maar naar het veel kleinere Draka gegaan, waar ze nog een CFO zochten. Hij laat een cadeautje achter: een notering in de Midkap. Van der Moolen maakt met ingang van maart niet langer deel uit van de AEX-index.

Al jaren kreupelt het effectenhuis, een direct gevolg van de stagnerende aandelenhandel. Bankiers geloofden vorig jaar amper meer in Van der Moolen. De omzet daalt al jaren gestaag en verbetering is niet in zicht. Dorjee zag dat natuurlijk ook, maar hij deed niks om het tegen te gaan. Hij viel vooral op door onhandig geschutter. Zo geraakte Van der Moolen begin vorig jaar bijna in zeer grote financiële problemen door een maximale voorziening te nemen voor een aan de SEC te betalen boete van bijna 60 miljoen dollar.

Achtergestelde leningen zouden dan direct opeisbaar zijn geworden. Eind vorig jaar leek het wat beter te gaan, maar volgens Oyens & Van Eeghen kwam dat doordat er speculanten actief waren op de beurs. Het bedrijf wordt verder bedreigd door de opkomst van elektronische effectenhandel. Pas toen het kalf bijna verdronken was, piekerde Van der Moolen over overnames om de omzet weer een opwaartse duw te geven.

Reactie van Van der Moolen: Sinds begin 2004 zijn wij geconfronteerd met de betaling van 57,7 miljoen dollar aan de SEC/NYSE inzake een settlement die in zijn geheel is gefinancierd met kortlopende leningen. Begin 2004 hebben wij een aantal maatregelen doorgevoerd, zoals de verkoop en sluiting van diverse bedrijfsonderdelen, beperking van het werkkapitaal, alsmede diverse kostenbesparende maatregelen.

Concluderend: de moeilijke situatie is, mede dankzij de inzet van de CFO, veranderd in een stevige cash- en balanspositie zonder kortlopende leningen bij banken. Alhoewel voor buitenstaanders dit moeilijk te beoordelen is, zijn de eisen die aan het functioneren van directies in stormachtige omstandigheden zoals Van der Moolen eind 2003 en gedurende 2004 hebben geraakt, aanzienlijk zwaarder dan andere zonnige scenario’s. U doet geen recht aan de feiten en beschadigt de persoon van Frank Dorjee onnodig.

Bert Groenewegen (Exact)
Goed bedrijf, goede vooruitzichten en een goede CFO, die desalniettemin vertrok omdat hij botste met de autoritaire oprichter, Eduard Hagens, die na een wereldreis van tien maanden weer achter het stuur stapte.

Groenewegen kreeg na bemiddeling slechts 290.000 euro mee, een schijntje in vergelijking met de torenhoge gouden handdrukken die in het bedrijfsleven gebruikelijk zijn. Groenewegen heeft zich als een kind in de hoek laten zetten door de commissarissen, die de arbitrage rond de afvloeiing ter hand namen. Hij diende vroeger ook al onder Hagens. Toen die vertrok, was hij samen met Lucas Brentjens, tot oktober de CEO, een goed span.

Samen zorgden zij ervoor dat de organisatie platter werd en er meer verantwoordelijkheden werden gedelegeerd. Hagens vond het maar niets en draaide de klok terug toen hij weer de teugels in handen nam. Groenewegen werd voor zijn ontrouw beloond met een schop onder zijn achterste. Een beetje meer tegengas was op zijn plaats geweest.