Klaas Wagenaar, Getronics: Weer op gezonde benen

Wie bij een Amerikaanse internet-zoekmachine de naam Klaas Wagenaar intikt, krijgt als eerste link een document van de lokale rechtbank in Washington D.C.. Daar was de Nederlander, samen met alle toenmalige directieleden en commissarissen, een van de aangeklaagden in een civiele procedure, aangespannen door boze beleggers in Baan. De procedure eindigde in een schikking.

Klaas Wagenaar (45) heeft dat smetje op zijn blazoen inmiddels meer dan weggewerkt met zijn imposante prestaties bij het voorheen noodlijdende Getronics. Het is het voorlopige hoogtepunt van een rijke loopbaan voor de nog jonge bestuursvoorzitter. Hij wil in elk geval tot 2007 bij Getronics blijven, de looptijd van het arbeidscontract dat hij vorig jaar afsloot.

De in Philips-stad Eindhoven geboren Wagenaar heeft nadrukkelijk gekozen voor de ICT. Hij startte in 1978 zijn carrière in auditing services. Zijn laatste opdracht als audit manager was bij PricewaterhouseCoopers. Nadat hij een aantal jaren partner was in een klein familiebedrijf, werkte hij bij Cap Gemini, Baan Company en Sonera zed (een van de eerste bedrijven in de mobiele internetmarkt). De diverse finance en operations functies brachten hem in België, het Verenigd Koninkrijk en in Scandinavië.

Volgens de mensen die hem kennen, heeft hij van elke werkplek en tijdelijke standplaats iets opgestoken: het aanstekelijke enthousiasme van de Amerikaan, de persoonlijke toegankelijkheid en toenadering tot het personeel dat bij het Rijnlandse model hoort, maar ook de nuchtere plannenmakerij die past bij de verantwoordelijkheid over een bedrijf met 22.000 medewerkers. In een interview in het voorjaar van 2003 zegt hij daar zelf over: ‘Ik negeer de typische conventies, wil graag ontwapenen.’ Veel nevenactiviteiten heeft Wagenaar niet.

Hij bekleedde in het verleden commissariaten bij Detron, Infonet ASP en internetdienstverlener Twinfield. Bekend werd hij vanaf september 1997 toen hij bij Baan financieel directeur werd als gevolg van het plotselinge vertrek van zijn voorganger Jan Westerhoud. Het verhaal is bekend: de Veluwse broers Baan hadden sinds de beursgang hun softwarebedrijf tot enorme hoogten opgestuwd, deels met boekhoudmethoden die inmiddels meer dan omstreden zijn.

Toen de luchtbel media 1998 klapte, kreeg Wagenaar als CFO de volle laag van beleggers, pers en toezichthouders. Als plaatsvervangend kapitein had hij niets anders te bieden dan het binnenloodsen van het zinkende schip in de haven van een overname door het Britse Invensys, maar hij verdiende respect met zijn toegankelijkheid en openheid.

Volle pond
De jaren die volgden, stonden in het teken van jobhoppen, al dan niet als interim bestuurder. Voor Sonera zed, een dochter van de Finse mobiele communicatiefirma Sonera en bij Cebeco groep, een van zijn weinige uitstapjes buiten de wereld van informatie- en communicatietechnologie. Bij Cebeco was hij in 2002 verantwoordelijk voor het afstoten van bedrijfsonderdelen in het kader van een financiële herstructurering. Die ervaring kon hij direct gebruiken bij Getronics, dat hem samen met de Duitse interim bestuurder Axel Rückert begin 2003 tijdelijk aanstelde om schoon schip te maken.

Rückert en Wagenaar vervingen er CFO Jan Docter en de eveneens gesneuvelde bestuursvoorzitter Peter van Voorst die er niet in waren geslaagd om Getronics van zijn torenhoge schuld en bedroevend lage beurskoers te verlossen. Wat Wagenaar aantrof bij de Nederlandse ICT-dienstverlener, moet zeker de grootste uitdaging uit zijn loopbaan zijn geweest. Het boekjaar 2002 was afgesloten met een verlies van ruim vierhonderd miljoen euro en een obligatieschuld van vijfhonderd miljoen euro.

De waarde van het aandeel werd nog net niet in losse centen geschreven maar beleefde met 9 eurocent een dieptepunt. Getronics betaalde het volle pond voor een te agressieve en optimistische groeistrategie uit het recente verleden. Ton Risseeuw, de ‘larger than life’-topman die het concern uit de grond stampte, had in 1999 kort voor zijn vertrek de overname van het Amerikaanse Wang voorbereid. De twee miljard euro die hiervoor dienden te worden geleend, vielen echter te zwaar op de maag toen direct na de overname de ICT-markt inzakte en het aandeel Getronics aan een vrije val begon.

Schuldenlast
In februari 2003 werd Wagenaar benoemd als vice-voorzitter van de raad van bestuur. In december van dat jaar mocht hij op de voorzittersstoel plaatsnemen, nadat zijn collegabestuurder Rückert door de commissarissen was verzocht te vertrekken. Bij Getronics kon Wagenaar zijn kwaliteiten als crisismanager en ‘Macher’ bewijzen. Dat was ook nodig, want het concern kende een enorme onrust op topmanagementniveau.

Bestuursvoorzitter en CFO Van Voorst en Docter waren net de laan uitgestuurd door de raad van commissarissen. Een slechte uitgangspositie voor een bedrijf dat alle aandacht nodig heeft voor de business. Over zijn aanpak is Wagenaar duidelijk: hij wil geen bestuurskamertijger zijn, maar voeling met het bedrijf houden. Tegenover de pers uit hij zijn trots dat hij gedurende zijn eerste weken van 2004 al weer duizend medewerkers heeft (toe)gesproken: ‘Voor het eerst komt het hoofdkantoor langs bij de werknemers.’

Meest urgente probleem was de enorme schuldenlast van een kleine zevenhonderd miljoen. Wat zijn voorgangers niet aandurfden, voerde hij razendsnel door: de verkoop van enkele kroonjuwelen. Vooral door de opbrengst van 270 miljoen euro van de verkoop van salarisverwerkingsbedrijf HRS (het voormalige Raet, dat na de verkoop opnieuw als Raet verder ging) was de ergste financiële nood voorbij.

In oktober 2003 werd een nieuwe converteerbare lening van honderd miljoen uitgegeven, in februari 2004 gevolgd door de uitgifte van een kleine honderd miljoen nieuwe aandelen à 2,40 euro per stuk bij institutionele beleggers. Met de opbrengst lost het concern een dure obligatielening af, met een rente van 13 procent. ‘Daarmee is definitief met het verleden afgerekend’, verklaarde Wagenaar bij die gelegenheid. De schuld van Getronics in het voorjaar van 2004 bedraagt nog slechts een luttele vijftien miljoen, terwijl er ruim vierhonderd miljoen in kas is.

Gedurende zijn eerste jaar bij Getronics zag de topman door bedrijfsverkopen de omzet dalen van 3,5 miljard euro tot 2,7 miljard. Er werd afscheid genomen van circa 1700 mensen, het bedrijf telt nu nog ruim 22.000 medewerkers. De gepresenteerde winst over 2003 is geflatteerd door buitengewone posten zoals de verkoop van bedrijfsonderdelen, maar ontegenzeglijk staat de nummer een (gemeten naar omzet) van Nederlandse ICT-dienstverleners weer op gezondere benen dan in de afgelopen jaren het geval was. Ook de beurskoers zit in de lift, al zal het Herculiaanse inspanningen vergen om deze ook maar in de buurt te laten komen van het peil medio jaren negentig. Die gouden tijd komt waarschijnlijk nimmer terug.

CV N.M. (Klaas) Wagenaar Geboren 22 december 1958 In dienst Getronics februari 2003 (CEO: december 2003) Opleiding AMBI Master (IT opleiding), Certified Information System Auditor

De analist over Klaas Wagenaar: ‘Klaas Wagenaar staat voor daadkracht’

Bij Baan maakte Klaas Wagenaar al naam. Als ‘jonkie’ kwam hij plots bovendrijven toen het softwarebedrijf in het middelpunt van de publieke belangstelling stond. Nu staat Wagenaar, enkele jaren later, weer in het middelpunt van de belangstelling. Een van de grote ondernemingssuccessen van de jaren negentig, Getronics, bevindt zich in een klassieke turn around-situatie, en de CFO van weleer is een plaatsje opgeschoven. Hij is CEO geworden.

Schaal
‘In zijn huidige rol heeft hij kunnen profiteren van zijn sterke financiële achtergrond, want bij Getronics lag vooral een heel urgent financieel probleem’, stelt Peter Olofsen van Effectenbank Stroeve. ‘Hij heeft voor financiële stabiliteit gezorgd, onder andere door de verkoop van Getronics Human Resources Solutions. Dat heeft hij met enorme daadkracht gerealiseerd.

Hij kan zich nu concentreren op de operationele kant van de organisatie. Die moet verbeterd worden teneinde de winstgevendheid te verbeteren. Dit is niet iets wat alleen door het topmanagement gerealiseerd kan worden. Belangrijkste uitdaging is dan ook iedereen in de organisatie ervan te overtuigen dat efficiencyverbeteringen noodzakelijk zijn. Een andere belangrijke uitdaging is om voldoende schaal te creëren in landen waar dat nog niet het geval is, zoals het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland.’

In orde
De belangrijkste kwaliteit van Wagenaar schuilt volgens Olofsen in diens daadkracht. ‘Dat is iets waarin het vorige management tekort schoot en waardoor de onderneming in de problemen raakte. Nu merk je dat er grote waardering bestaat voor de resultaten die tot op heden zijn bereikt door Wagenaar; samen met Axel Rückert heeft Wagenaar er voor gezorgd dat de onderneming financieel en qua balans weer op orde is.’

Bereikbaar
‘Twijfel is er wel over de haalbaarheid van de voor de langere termijn gestelde margedoelstellingen. Het zal moeilijk worden om dat te halen, maar het is ambitieus dat hij concrete getallen durft te noemen.’ Voor een topman is Wagenaar, meent Olofsen, goed bereikbaar. ‘Zijn kwaliteiten als communicator zou ik omschrijven als gemiddeld, niet uitgesproken sterk of zwak.’

Analist: Peter Olofsen Van: Effectenbank Stroeve