Jurist: ‘Hoge Raad wijst op afwijking actieradius elektrische auto’

De Hoge Raad heeft een belangrijke uitspraak gedaan die meer duidelijkheid en richting zal geven aan lopende en nieuwe discussies over non-conformiteit van de actieradius van elektrische auto’s. Reden voor FM.nl om negen vragen te stellen aan jurist Sjaak Drinkenburg van juridisch dienstverlener DAS.

• afwijking van 35% in actieradius elektrische auto’s voldoende voor ontbinding contract
• In 2024 zijn bij juridisch dienstverlener DAS al bijna 630 geschillen gemeld over de werkelijke actieradius van elektrische auto’s
• uitspraak benadrukt dat kopers niet blind moeten vertrouwen op de norm en verkoopinformatie …
• … maar ook naar praktijkervaringen en verbruikscijfers van andere eigenaren moeten kijken.

De werkelijke actieradius van een auto is vaak een punt van discussie. Hoewel de NEDC-norm in 2018 is vervangen door de WLTP-norm, die een realistischer indicatie zou moeten geven, blijkt ook deze in de praktijk vaak af te wijken. De actieradius hangt van vele omstandigheden af, wat ruimte voor discussie biedt. Merken en verkopers hanteren verschillende benaderingen bij het verstrekken van dergelijke informatie.

“Als je uitgaat van een te hoge actieradius betekent dit onder de streep meer kosten per kilometer”.

De Hoge Raad heeft in haar uitspraak duidelijk gemaakt dat een afwijking van ruim 35 procent voldoende is om over non-conformiteit te spreken. In deze zaak haalde de elektrische Jaguar I-PACE amper 300 kilometer (omdat in de verkoopinformatie, naast de vermelde WLTP-norm van 480 km, ook vermeld stond dat in ieder geval 300 km voor het gewone woon-werkverkeer haalbaar zou zijn maar óók niet gehaald werd). Deze uitspraak benadrukt het belang voor kopers om zich niet blind te staren op de WLTP-norm en verkoopinformatie, maar ook goed te kijken naar werkelijke verbruikscijfers van andere eigenaren. De uitspraak heeft grote impact voor zowel consumenten als de auto-industrie.

1. FM.nl: Hoe groot is het probleem? 

Sjaak Drinkenburg: “Alle auto’s hebben een bepaalde actieradius volgens de WLTP-norm. Onderling zijn er wel forse verschillen wat betreft de afwijking; ik weet bijvoorbeeld dat de Mini Electric juist positief bekend staat doordat deze in de praktijk bij veel mensen juist een hogere actieradius bereikt dan volgens de WLTP opgegeven. De Jaguar in de uitspraak van de Hoge Raad heeft weer een negatieve afwijking van ruim 35%. Echter, zien wij als juristen natuurlijk alleen de zaken waarbij de eigenaar ontevreden is a.g.v. een te beperkte actieradius in vergelijk met de WLTP.”

2. FM.nl: Kunt u de zaak bij de Hoge Raad nog kort schetsen en welke lessen daar wel en niet uit getrokken mogen worden ?

Sjaak Drinkenburg: “De werkelijke actieradius van een auto is vaak voer voor discussie. Waar de voormalige NEDC-norm per 1 september 2018 (bestaande modellen) en 1 september 2017 (nieuwe modellen) plaats heeft gemaakt voor de WLTP-norm om een meer realistische indicatie van de actieradius te geven, blijkt ook deze in de praktijk vaak (fors) af te wijken. Mede doordat de actieradius van vele omstandigheden afhankelijk is valt hier het nodige over te discussiëren. Merken en verkopers gaan daarnaast ook verschillend om met het verstrekken van dergelijke informatie. Maar waar ligt nu de grens om te kunnen duiden of die afwijking voldoende gewicht in de schaal legt om te spreken over non-conformiteit, wat inhoudt dat een auto niet beantwoordt aan wat de koper gegeven de omstandigheden ten tijde van de verkoop ervan mag verwachten?”

3. FM.nl: Gebeurde de miscommunicatie door autobouwers, autoleveranciers, autoverkopers of autoleasemaatschappijen ?

Sjaak Drinkenburg: “Niet zozeer miscommunicatie, deze partijen zijn gebonden aan de wet- en regelgeving, in die zin dat de overheid -als wetgever- bepaald heeft dat de actieradius als zodanig berekend en vermeld moet worden volgens de WLTP-norm. Wel zou je dergelijke partijen kunnen verwijten dat ze, naast de informatie uit de WLTP die ze verplicht moeten vermelden, niet altijd nadrukkelijk erbij vermelden dat dit geen harde garantie betreft en dat de werkelijke actieradius van veel variabele factoren afhankelijk is. Daarbij moet wel worden vermeld dat er ook partijen zijn die dit wél duidelijk in het aankoopproces vermelden. In de praktijk zien we dat hier wisselend mee wordt omgegaan. Auto’s worden zo onderling vergeleken, wat tot een bepaalde uitkomst leidt, die weer ervoor moet zorgen dat kopers eenvoudig(er) kunnen vergelijken.”

4. FM.nl: Uitgaande van een investeringsrekensom om wel of niet electrisch te gaanrijden, hoe kan de financiele afdeling er achter komen wat de ‘financiele schade’ is  van de lagere actieradius?

Sjaak Drinkenburg: “Mijn  idee zou zijn dat dergelijke afdelingen zich niet moeten blindstaren op de WLTP-cijfers maar ook moeten kijken naar vergelijkingssites en internetfora. Er zijn meerdere websites (o.a. op AutoWeek) waar gebruikers in de praktijk hun verbruikcijfers/actieradius delen, wat je per auto kunt uitfilteren. Dat geeft een betrouwbaarder beeld.”

5. FM.nl: Wat kunnen en wat moeten de CFO’s en de finance afdeling doen om er achter te komen?

Sjaak Drinkenburg: “Als je uitgaat van een te hoge actieradius betekent dit onder de streep meer kosten per kilometer.”[Artikel gaat verder na de volgende alinea]

6. FM.nl: Wat kan een CFO doen? 

Sjaak Drinkenburg: “Inleveren zal niet (zomaar) gaan, dit is sterk afhankelijk van alle omstandigheden van het geval. Wat is er ten tijde van de verkoop kenbaar gemaakt, wat is besproken, getoond, getest et cetera. Per geval zal dit beoordeeld moeten worden. Als een CFO uit is gegaan van een bepaalde actieradius per voertuig en deze wijkt (fors) af dan kan ik mij zo voorstellen dat een en ander wordt her-berekend. Welke financiële gevolgen dit verder heeft kan ik als jurist niet overzien.”

7. FM.nl: Welke juridische mogelijkheden zijn er voor bedrijven om vergoeding te vragen?

Sjaak Drinkenburg: “Vergoeding vragen ligt niet zozeer voor de hand, bovendien zal ook dit per geval beoordeeld moeten worden. In het meest vergaande geval zal een overeenkomst ontbonden kunnen worden net zoals in de zaak bij de Hoge Raad. Als de afwijking fors is -tenminste 35% bijvoorbeeld- zodat aansluiting kan worden gezocht bij deze uitspraak van de Hoge Raad en de actieradius van belang was ten tijde van de koop dan zou dit mogelijk zijn, maar hier gaan wel nog meerdere stappen aan vooraf.”

8.FM.nl: Valt de overheid iets te verwijten?

Sjaak Drinkenburg: “Als je in de praktijk ziet dat de WLTP-methode, waar deze nauwkeuriger moest zijn dan de voormalige NEDC-methode, nog steeds vaak fors negatief afwijkt, dan kun je de vraag stellen of er niet een betere testmethode moet worden toegepast om zo de koper beter te informeren. De overheid is hier echter gebonden aan regelgeving op hoger niveau nu deze testmethode wereldwijd toegepast worden. Er zouden dan (Europese) verdragen en verordeningen moeten worden aangepast. De overheid zou zich naar mijn mening daarvoor moeten inspannen.”

9. FM.nl: In hoeverre is er een advies te geven?

Sjaak Drinkenburg: “Reken je niet meteen rijk. Zoals hierboven vermeld: elke casus zal afzonderlijk beoordeeld moeten worden. Het zou te kort door de bocht zijn om, wanneer er een bepaalde afwijking is die de 35% evenaart of overschrijdt, er meteen vanuit te gaan dat de koopovereenkomst kan worden ontbonden. Onthoud ook dat de werkelijke actieradius van heel veel factoren afhankelijk is en dat er in veel gevallen ook geheel onafhankelijk en objectief onderzocht zou moeten worden wat de werkelijke actieradius betreft. Tot slot: als de actieradius voor jou als bedrijf / koper relevant is, staar je dan niet blind op de WLTP-cijfers. Lees fora, check websites waar eigenaren van dezelfde auto hun ervaringen en gebruiksgegevens vermelden en maak een uitgebreide proefrit om zo tot een weloverwogen beslissing te komen.”