Jaarrekening biedt context voor bedrijfsleven

Het proefschrift van Robin Litjens met als titel “The value of financial reporting” laat onder meer zien dat jaarrekeningen van beursgenoteerde ondernemingen op jaarbasis duizenden keren worden opgevraagd. Jaarrekeningen worden niet alleen bij deponering opgevraagd maar ook nog maanden tot jaren later.

 

Reeds gepubliceerde jaarrekeningen van beursgenoteerde ondernemingen worden vooral (80%) opgevraagd ten behoeve van latere financiële publicaties, zoals de jaarrekening van het volgende jaar, wanneer het management winstverwachtingen presenteert of wanneer een concurrent haar cijfers afgeeft. Slechts 20% van de opvragingen gebeurt direct nadat de jaarrekening is gepubliceerd opgevraagd. Het gaat dan veelal om de nieuwswaarde in de jaarrekening zelf, bijvoorbeeld omdat de winst hoger of juist lager is dan verwacht.

 

Van een gemiddelde Nederlandse private onderneming wordt een bij de Kamer van Koophandel gedeponeerde jaarrekening gemiddeld vijftien keer opgevraagd. Vooral bestaande concurrenten en nieuwe toetreders vragen die informatie op. Het aantal opvragingen is hoger bij start-ups en bij bedrijven waarvan de financiële positie verslechtert.

 

Jaarrekeningen zijn bedoeld zijn om betrouwbare, historische informatie te geven. Toch worden in tegenstelling tot de gangbare veronderstelling niet zozeer gezien als een op zichzelf staande informatiebron. Jaarrekeningen geven vooral context aan andere informatie over het bedrijf.

 

De onderzoeksresultaten van Litjens zetten vraagtekens bij bepaalde argumenten in het maatschappelijke debat over de toekomstige rol van de jaarrekening. Dat geldt bijvoorbeeld voor de stelling dat de jaarrekening met de roep om integrated reporting, een vorm van brede verslaggeving voor verschillende stakeholders, niet meer relevant is. Als ander voorbeeld noemt Robin Litjens het recent uitgebrachte rapport (“In het publiek belang”) van de werkgroep Toekomst Accountantsberoep. “Daarin wordt gepleit voor het vrijstellen van een gedeelte van de private ondernemingen van verplichte accountantscontrole en het verleggen van de focus van financiële naar niet-financiële informatie. Zo’n stellingname is discutabel als je geen goed inzicht hebt in het gebruik van jaarrekeningen.”

 

De promotie van Robin Litjens vond plaats op dinsdag 21 oktober op Nyenrode Business Universiteit.