Is ons financieel onderwijs futureproof?

Door Robêrt de Gier

Over mijn zorgen rondom de kloof tussen de huidige (financiële) opleidingen en de veranderende rol van de financial, heb ik afgelopen zaterdag op Radio1 tijdens het programma van WNL: de voicemail van Mark Rutte ingesproken. 

Dit was naar aanleiding van mijn reactie op een rapport dat de SER onlangs gepubliceerd heeft, waarin ze erkennen dat er veranderingen op komst zijn door robotisering en dat deze veranderingen impact hebben op werknemers. Maar vervolgens geeft de SER aan dat ze deze ontwikkelingen zullen monitoren en waar mogelijk bij sturen. Die luxe kunnen we ons helemaal niet veroorloven. In deze tijd waarin technologische ontwikkelingen elkaar pijlsnel opvolgen, veroudert (school)kennis snel. Als de lichting 2017 is afgestudeerd, is er geen vraag meer naar hun skills. Het is tijd om actie te ondernemen. 

Onderwijs schiet tekort
Terwijl de structuren van de toekomst zich nog moeten uitkristalliseren, is het een kunst om als onderneming goed in te spelen op alle veranderingen. ICT en technologische ontwikkelingen zijn cruciaal geworden voor ondernemingen om te overleven in de 21ste eeuw. Het is noodzakelijk dat er op alle niveaus een strategische visie is op de impact van de ontwikkelingen. Zonder dat ben je als onderneming eenvoudigweg overgeleverd aan het lot.

Wanneer je als bedrijf je belangrijkste overlevingskans ziet in het genereren van data, dan heb je een probleem. De focus op data verplaatst zich naar datgene wat we met die data kunnen doen. De waarde van bedrijven zit niet langer in de data an sich, maar in de effectiviteit van de algoritmes die deze data in actie brengen en de uiteindelijke impact die dat heeft op de klanten. De oude economische principes van vraag en aanbod maken plaats voor algoritmes en data. 

In de financiële sector zijn de veranderingen merkbaar. Neem de functie en vaardigheden van de toekomstige financiële specialist. Als door robotic-accounting het verwerken van transacties automatisch gaat, verandert de financiële organisatie wezenlijk. De belangrijkste taak is niet langer het checken van de boeken. Het gaat om waarde toevoegen aan de onderneming. Administratieve banen gaan verdwijnen. De financiële afdeling wordt straks gevuld met Big Data Analisten én met general intelligence controllers die sales, marketing én finance begrijpen. 

En zie daar: de kloof naar het huidige onderwijssysteem. Wanneer je kijkt naar de bekende financiële opleidingen, valt op dat er onvoldoende aandacht is voor onderwerpen als ‘robotic process automation’, ‘predictive analytics’, ‘blockchain’ en ‘machine learning’. Hierover is (online) bij de huidige RA- en RC-opleidingen aan bijvoorbeeld de UVA en TIAS in het curriculum nog weinig van terug te vinden. Terwijl deze onderwerpen de toekomst van het vak drastisch zullen wijzigen. 

Finance in Transformation
Gedurende de rondetafel georganiseerd door Exact tijdens het Jaarcongres Finance Transformation in Utrecht, werd deze rol van onderwijs in de technologische transformatie ook een aantal keer aangehaald. Met name de snelheid van alle technologische ontwikkelingen, waardoor (school)kennis snel veroudert. Je moet aan de basis van het onderwijssysteem starten met veranderen. Dat betekent dat ook op lagere scholen en middelbare scholen er een andere focus moet komen. Niet langer moeten we de jeugd ‘volstoppen’ met informatie. Zij moeten leren denken in algoritmes. Het middelbaar onderwijs moet drie dimensies raken: cognitief leren, jezelf presenteren, en ‘entrepreneural’ leren denken.

We hebben de plicht om de jeugd voor te bereiden op de toekomst. Kijk naar generatie Y die inmiddels in het bedrijfsleven werkzaam is. Zij pakken nu al dingen anders aan dan de ‘oudere’ financials. Voor generatie Z zal dit zeker nog meer gaan gelden. De generatiekloof tussen de ‘digitale immigranten’ en ‘digital natives’ wordt pijnlijk zichtbaar. Waarbij de digital natives zich geen wereld kunnen voorstellen zonder internet en technologie, en hun hele denkwijze is ‘verdigitaliseerd’, zijn de digitale immigranten degene die zich het computergebruik volledig hebben moeten aanleren. 

Ook de huidige ministers, voorzitters van adviesorganen en leraren, hebben nauwelijks ICT en verouderde technologie in hun opleiding gehad, maar zij zijn wel degene die moeten beslissen over hoe we ons voorbereiden op een technologische toekomst. De overheid én het bedrijfsleven hebben samen de rol om de huidige werknemers te ondersteunen bij de nieuwe vaardigheden waar de arbeidsmarkt om vraagt. De enige constante is verandering. We moeten werken aan de financial van de toekomst. Maar er is wel een belangrijke les: uiteindelijk nemen cijfers geen beslissingen. Je kunt wel datadriven zijn, de mens neemt de eindbeslissing. 

Robêrt de Gier is Finance Director bij  Exact Business solutions