Integrated Reporting helpt bij het informeren van belanghebbenden

Fink, CEO van BlackRock, wijst ondernemingen op de informatiebehoeften van belanghebbenden in een onderneming. Niet alleen informatie over het verleden, maar vooral verwachtingen ten aanzien van de toekomst zijn belangrijk. Fink stelt dat vooral institutionele beleggers om deze informatie uit een Integrated Report moeten vragen, omdat het hen helpt bij het nemen van investeringsbeslissingen en efficiënte allocatie van kapitaal. De AFM houdt als toezichthouder het onderwerp Integrated Reporting (IR) nauwlettend in de gaten en zal dit ook blijven doen(#2). Het doel van dit artikel is het verder weerspiegelen van de AFM 2015 survey en andere publicaties van de AFM, teneinde beleggers en andere belanghebbenden meer inzicht te geven in IR en het potentiële belang van IR.

Harchaoui en Van Beest rapporteren in 2013 over IR, waarbij ze concluderen dat beursgenoteerde ondernemingen een goede start hebben gemaakt met het toepassen van IR, maar dat het nog zeker beter kan. Kieft (2013) geeft in zijn artikel een overzicht van IR, maar zegt dat ondernemingen weerstand kunnen hebben tegen volledige transparantie, omdat ze bang zijn dat het concurrentiegevoelige informatie kan bevatten. 

Ondertussen passen steeds meer ondernemingen IR toe. Zo concludeert Eumedion over de jaarverslagen van 2014: “Integrated reporting wordt goed opgepakt. Zes beursvennootschappen hebben hun jaarverslag inmiddels al opgesteld conform het Integrated reporting raamwerk van de International Integrated Reporting Council (IIRC): Randstad Holding, Philips, KPN, Aegon, BAM Groep en Crown Van Gelder. Ongeveer een derde van alle Nederlandse beursvennootschappen heeft stappen gezet om de komende jaren een dergelijk geïntegreerd verslag op te stellen” (Eumedion, 2015, pp. 2). 

Verder geeft Eumedion aan dat er ook verschillende ondernemingen zijn die zeggen IR toe te passen, maar hiervoor niet het IR raamwerk van de IIRC gebruiken. Hurks, Langendijk en Nandram (2015) geven eveneens een goed overzicht van IR toepassingen, maar doen dit specifiek voor 104 ondernemingen aangesloten bij het IIRC pilot project. En zelfs daar ontbreekt het nog vaak aan informatie omtrent waardecreatie, of de koppeling tussen strategie en het gebruik van natuurlijke bronnen. 

Ook de Autoriteit Financiële Markten (AFM) is reeds meerdere jaren bezig met het onderwerp IR. In 2013 was het eerste themaonderzoek van de AFM naar IR. Twee conclusies uit dat rapport waren dat de jaarverslagen kunnen winnen aan beknoptheid, relevantie, toegankelijkheid en samenhang & dat ondernemingen wel een beschrijving geven van de strategie, maar dat de vertaalslag naar KPI’s nog beperkt was (AFM, 2013). 

Steeds meer ondernemingen rapporteren niet-financiële informatie en doen dit in toenemende mate in de vorm van IR. Het beschikbaar komen van mondiale normenkaders (vb. van de IIRC) heeft hier positief aan bijgedragen. Verder heeft het Global Reporting Initiative (GRI) in 2013 een vernieuwde set richtlijnen voor duurzaamheidsverslaggeving gepubliceerd dat kan worden toegepast binnen het raamwerk van geïntegreerde verslaggeving (AFM, 2014). En recent nog sprak bestuursvoorzitter van de AFM Merel van Vroonhoven (2015) over IR bij de uitreiking van de Sijthoff-prijs(#3): “Het gaat niet om transparantie vanwege de transparantie, maar om het bieden van inzicht. De geboden openheid moet aansluiten op de informatiebehoefte van beleggers en andere stakeholders. Zij moeten de juiste afweging kunnen maken: of ze in het bedrijf willen investeren, de producten of diensten willen afnemen, er willen werken of als burger een licence to operate willen afgeven.“  Dit artikel gaat verder op deze lijn van onderzoeken van de AFM en geeft de belangrijkste resultaten weer uit de 2015 survey van de AFM en koppelt deze aan (internationale) ontwikkelingen.

Aangezien de AFM IR ziet als een stap richting het vergroten van de transparantie van financiële en niet-financiële informatie was dit voldoende aanleiding om in 2015 een survey uit te voeren naar de stand van IR, alsmede de verwachtingen richting de toekomst. Belangrijkste conclusie van de AFM is dat een groot aantal ondernemingen naar verwachting op korte termijn IR gaan toepassen, maar dat ondernemingen zich meer bewust moeten zijn van de bredere scope van IR(#4) 

De IIRC definieert een Integrated Report als “a concise communication about how an organization’s strategy, governance, performance and prospects, in the context of its external environment, lead to the creation of value in the short, medium and long term (IIRC, 2013, p. 33).” De eerste verplichte toepassing van IR vindt plaats voor beursgenoteerde ondernemingen in Zuid-Afrika, waarbij IR wordt geïncorporeerd in King IV(#5). In het King IV (2016) rapport wordt IR gedefinieerd als “a holistic and integrated representation of the company’s performance in terms of both its finances and its sustainability”, waarbij veelal verwezen wordt naar het IIRC raamwerk. Uit de survey van de AFM blijkt dat ongeveer de helft van de respondenten een definitie geeft in lijn met het IIRC raamwerk, maar dat de andere helft IR beschouwt als een nieuwe variant van duuzaamheidsverslaggeving. 

Het IIRC-raamwerk bespreekt welke vragen een Integrated report zou moeten beantwoorden:

o Organizational overview and external environment: wat doet de organisatie en hoe gaat zij om met de omgeving waarbinnen ze opereert?

o Governance: hoe helpt de governance structuur bij het creëren van waarde voor de organisatie?

o Opportunities and risks: wat zijn de specifieke kansen en risico’s voor het creëren van waarde op korte, middellange en lange termijn?

o Strategy and resource allocation: waar wil de organisatie naartoe en hoe denkt ze daar te komen?

o Businessmodel: wat is het businessmodel dat ondernemingen willen bereiken?

o Performance: in welke mate bereikt de organisatie haar gestelde doelstellingen en wat is het effect op haar kapitaal?

o Future outlook: welke uitdagingen en onzekerheden kan de organisatie in de toekomst tegemoet zien en welk potentieel effect heeft dat op het businessmodel?

Het louter samenvoegen van het jaarverslag met het duurzaamheidsverslag is daarmee een beperkte invulling van IR. IR-rapportages dienen feitelijk ook inzicht te verschaffen in het business model van het bedrijf, een operationalisatie van strategische punten in kritische succesfactoren te geven en meer toekomstgericht te zijn. Volgens Eumedion gebruiken slechts zes beursgenoteerde ondernemingen het raamwerk van de IIRC. Uit de AFM (2015) survey blijkt dat van de ondernemingen die IR toepassen bijna 80% gebruik maakt van het raamwerk van de GRI en niet van het raamwerk van de IIRC. Dit geeft mogelijkerwijs ook een verklaring waarom relatief veel respondenten duurzaamheidsverslaggeving als belangrijkste focus hebben bij het opstellen van IR. 

De belangrijkste voordelen die door de beursgenoteerde ondernemingen worden genoemd in de 2015 AFM survey zijn het creëren van toegevoegde waarde voor externe belanghebbenden, dat het een beter beeld verschaft van de onderneming, dat er een betere samenhang is binnen het totale jaarverslag, dat niet-financiële informatie uitvoeriger wordt besproken en dat de strategie wordt geoperationaliseerd in duidelijke KPI’s. Door ondernemingen wordt IR gezien als hun licence to operate, waarbij IR (institutionele) beleggers helpt bij het nemen van investeringsbeslissingen en efficiënte allocatie van kapitaal.

Naast de kosten en het additionele werk die door de respondenten worden genoemd als beperking van IR, is een belangrijke ‘take away’ ook de opmerking dat het concept IR nog niet genoeg ontwikkeld is. Ondernemingen hebben nog niet volledig helder wat ze zouden moeten doen voor IR. En hoewel het IIRC raamwerk een principles-based raamwerk is dat door ondernemingen op basis van hun eigen specifieke omstandigheden en risico’s moet worden toegepast, lijken de ondernemingen toch een voorkeur te hebben voor additionele handvatten om IR concreet toe te passen. Daarnaast verwachten verschillende ondernemingen dat IR zal leiden tot dikkere rapporten. Dit is echter niet de bedoeling van de IIRC, omdat een betere focus niet zou moeten leiden tot dikkere rapporten, maar wel tot relevante en beknoptere rapporten (‘concise communication’). In lijn met Kieft (2013) wordt als laatste nadeel van IR genoemd dat ondernemingen geen volledige openheid willen creëren. 

De meeste ondernemingen passen IR toe, omdat de omgeving erom vraagt. Het is hun license to operate. De AFM survey resultaten tonen aan dat ondernemingen vinden dat ze dit verplicht zijn richting de belangrijkste stakeholders. Volgens King IV dient de onderneming zich te verantwoorden over het effect van haar activiteiten op de economie, maar ook op de maatschappij (in brede zin) en op het gebruik van natural resources. King IV geeft daarbij aan af te willen stappen van het primaire shareholder denken en meer te focussen op de onderneming vanuit het perspectief van ‘good citizenship’; met andere woorden, ook de onderneming hoort een goede burger te zijn. In lijn met de suggestie van Fink wijst ook het rapport van King IV erop dat aandeelhouders good governance en good citizenship moeten afdwingen. We lijken hierbij op een kantelpunt te zitten in de maatschappij, waarbij het primaire financiële denken wordt samengevoegd met de niet-financiële effecten van het ondernemingsbeleid op korte en langere termijn. Op langere termijn steunt de AFM dan ook de geleidelijke transitie naar IR (AFM, 2014).

Interessant daarnaast vanuit de resultaten van de AFM survey is dat van de ondernemingen die nog geen IR toepassen meer dan 90% aangeeft dit in de toekomst wel te zullen gaan doen (hetzij vrijwillig, hetzij afgedwongen via wet- en regelgeving). Het lijkt erop dat respondenten dit proces stap voor stap willen zetten. Daarnaast geven sommige respondenten aan dat ze op dit moment nog te weinig toegevoegde waarde zien van een Integrated Report, omdat het meer kost dan dat het oplevert. Een laatste argument om IR (nog) niet toe te passen is dat respondenten aangeven nog niet exact te weten waaruit een Integrated Report dient te bestaan. De AFM stimuleert ondernemingen om stappen te zetten in het 1. meer transparant maken van hun jaarverslag, 2. beter operationaliseren van hun strategie in het jaarverslag, en 3. aangeven welke natuurlijke bronnen ze gebruikt hebben voor hun lange termijn waardecreatie (AFM, 2016a), zodat beleggers en andere belanghebbenden betere (economische) beslissingen kunnen nemen. 

De kwaliteit van de toepassing van IR kan nog steeds beter. Hoewel IR als concept steeds bekender wordt, wordt IR nog zeker niet door iedere (beursgenoteerde) onderneming toegepast. IR stelt beleggers in staat betere investeringsbeslissingen te nemen ook met het oog op de langere termijn. Ook presenteert IR een meer samenhangend beeld van een onderneming door uitsluitend materiële en relevante informatie te presenteren die van belang is om het waardecreërend vermogen van een onderneming in te schatten. Maar voordat IR gemeengoed wordt, is het nodig dat beleggers en analisten ook de potentie hiervan (h)erkennen en aan ondernemingen vragen deze informatie te verstrekken (AFM, 2015).

De AFM heeft een survey uitgevoerd om inzicht te krijgen in de huidige stand van IR. Belangrijkste conclusies zijn dat steeds meer ondernemingen IR gaan toepassen en dat IR ook zeker kan helpen bij het beter informeren van belanghebbenden, maar dat IR meer is dan duurzaamheidsverslaggeving en een traditioneel jaarverslag op elkaar geplakt. IR zou bijvoorbeeld ook inzicht moeten geven in de strategie van de onderneming. Ook op de meerjarenagenda van de AFM blijft IR een belangrijke positie innemen. Waar maatschappelijke verwachtingen wijzigen, bijvoorbeeld met meer nadruk op de (financiële) implicaties van ecologische, sociale en governance factoren op de bedrijfsvoering, moet de verantwoor¬ding van beursgenoteerde ondernemingen daarmee gelijke tred houden en voldoende inzichtelijk zijn voor haar belanghebbenden. Met het toezicht dragen we bij aan een omgeving waarin de belegger kan vertrouwen op de kwaliteit van informatie en op basis daarvan geïn¬formeerde keuzes kan maken (AFM, 2016b). De AFM zal IR blijven volgen en onderzoeken uitvoeren om belanghebbenden te informeren rondom IR.

Literatuur:

– Autoriteit Financiële Markten (2013). Beursgenoteerde ondernemingen en geïntegreerde

verslaggeving, Themaonderzoek financiële verslaggeving 2013

– Autoriteit Financiële Markten (AFM) (2014). In balans 2014. Kwaliteit Accountantscontrole en Verslaggeving.  https://www.afm.nl/nl-nl/professionals/nieuws/2014/okt/rapport-in-balans.

– Autoriteit Financiële Markten (AFM) (2015). In balans 2015. Rapportage over de financiële verslaggeving.  https://www.afm.nl/nl-nl/professionals/nieuws/2015/okt/rapport-in-balans

– Autoriteit Financiële Markten (AFM) (2016a). AFM benadrukt belang van niet-financiële informatie in twee consultatiereacties.https://www.afm.nl/nl-nl/professionals/nieuws/2016/apr/niet-financiele-informatie-consultatiereacties

– Autoriteit Financiële Markten (AFM) (2016b). Toezicht in tijden van verandering. Agenda 2016-2018. 

– Eumedion:  EVALUATIE VAN HET AVA-SEIZOEN 2015.

– Fink, L. (2016). Text of Larry Fink’s 2016 Corporate Governance Letter to CEOs. http://uk.businessinsider.com/blackrock-ceo-larry-fink-letter-to-sp-500-ceos-2016-2?r=US&IR=T

– Harchaoui, M. El. & F. van Beest (2013). AFM onderzoek naar Integrated Reporting: EEN GOED BEGIN, MAAR HET KAN NOG ZEKER BETER, Finance & Control, december, pp. 30-36.

– Hurks, P., Langendijk, H. & K. Nandram (2015). How do current public Integrated  Reports align with the Framework? Maandblad Voor Accountancy en Bedrijfseconomie, December, pp. 518-532.

– International Integrated Reporting Council (2013). Consultation Draft of the International Framework, Integrated Reporting, www.theiirc.org/app/uploads/ConsultationDraft/Consultation-Draft-of-the-nternationalIRFramework.pdf

– Kieft, R. (2013). Integrated reporting, Menselijk en intellectueel kapitaal, Finance & Control, nr. 3, p. 36-40.

– King, M. (2016). Draft King IV on Corporate Governance for South Africa 2016, http://www.adamsadamsip.com/app/uploads/2016/05/King_IV_Report_draft.pdf.

– Vroonhoven, M. van (2015). Toespraak Merel van Vroonhoven, Bestuursvoorzitter AFM, bij de uitreiking van de Henri Sijthoff Prijs op donderdag 29 oktober 2015. https://www.google.nl/url?url=https://www.afm.nl/~/profmedia/files/lezingen/2015/mvv-henrisijthoffprijs.ashx&rct=j&frm=1&q=&esrc=s&sa=U&ved=0ahUKEwjFkfyR2ejMAhUEmBoKHb8VCYEQFggUMAA&usg=AFQjCNGMQjiW9Y4dzHqf-gJxUNjhWIk-Wg

#1. Dit artikel is gebaseerd op de 2015 survey van de AFM. Een deel van de resultaten is reeds gepubliceerd in het rapport ‘In balans’ (AFM, 2015). Daarnaast is het artikel ook complementair aan de in 2015 gepubliceerde resultaten. 

#2. Zie onder andere het themaonderzoek Geïntegreerde verslaggeving uit 2013 en ‘In Balans’ uit 2014 en 2015, alsmede de agenda van de AFM voor 2016-2018.

#3. Jaarlijkse prijs voor beste jaarverslag.

#4. Een deel van de resultaten is reeds samengevat in ‘In balans 2015’ (AFM, 2015).

  

#5. King IV geldt op dit moment nog als concept, waarbij formeel nog steeds King III dient te worden toegepast. Ook King III verplichtte beursgenoteerde ondernemingen in Zuid-Afrika al om Integrated Reporting toe te passen op haar jaarverslaggeving.