IHC legt overleven in de handen rechter via WHOA

Onlangs berichtte onder andere het FD over de WHOA-procedure die scheepswerf Royal IHC heeft gevolgd. Sinds 2021 is de Wet Homologatie Onderhands Akkoord (WHOA) van kracht. Die biedt bedrijven de mogelijkheid met een meerderheid van de schuldeisers afspraken te maken. Wat is een WHOA-procedure en wat zijn belangrijke voorwaarden?

Wat is een WHOA-procedure?
WHOA staat voor Wet Homologatie Onderhands Akkoord. Als schuldeisers en schuldenaren er samen niet uitkomen zoals in dit geval blijkbaar, kan de rechter alsnog een onderhands akkoord goedkeuren (homologeren). Dit onderhandse akkoord geldt dan automatisch voor alle schuldeisers en aandeelhouders. Ook voor schuldeisers die niet in willen stemmen, zoals hier, als de berichtgeving klopt, het geval is bij een of meer banken.

De rechter zal dan extern advies inwinnen van een ‘herstructureringsdeskundige’. Hoewel accountants en M&A-experts beweren dat dat vooral een financiële expert zou moeten zijn vanwege de nadruk op financiële herstructurering, is dat onjuist. In de praktijk is het vaak een ervaren bedrijfskundige. Waarom? Omdat er een objectieve oorzakenanalyse moet worden uitgevoerd als basis voor het beoordelen van een overlevingsplan of ‘herstelplan’.

Dat is een belangrijke voorwaarde omdat veel bedrijven in financiële problemen komen door interne oorzaken waar mismanagement er de belangrijkste van is. Twee andere veel voorkomende problemen zijn te hoge overheadkosten en te hoge externe financieringskosten.

Haalbaar overlevingsplan
Senior management van ondernemingen, waaronder een aantal corporates (zie bijvoorbeeld de case KLM), maar ook van grote overheidsinstellingen (zie NS), geven over het algemeen externe oorzaken de schuld van de financiële problemen. ‘Het is de schuld van Corona’, ‘van de energiecrisis’, ‘van de banken’, ‘van de overheid’ en ga zo maar door. En dat zijn dan de aangevoerde redenen om op grote schaal financiële steun van de overheid ‘te moeten krijgen’ en opnieuw te moeten krijgen. En de Tweede Kamer gaat daar onder druk van invloedrijke lobbygroepen en de publieke opinie vooral sinds het begin van Corona in mee.

Bij een WHOA moet onder andere aangetoond worden dat de betrokken onderneming in principe winstgevend is en dat het een realistisch en haalbaar overlevingsplan kan overleggen. Een overlevingsplan waarmee de levensvatbaarheid en de continuïteit aangetoond worden. Onderdeel van dat overlevingsplan zijn een geïntegreerd organisatieadvies en een changemanagementplan  (op basis van een organisatieanalyse (as-is), om te laten zien hoe de geconstateerde interne organisatieproblemen snel worden opgelost (to-be). Inclusief een nieuw businessmodel, verdienmodel en organisatiemodel inclusief een andere bedrijfscultuur.

In dit geval moet de rechter op basis van die rapportages dus beslissen of alle banken inclusief de overheid (lees: de belastingbetaler) en andere schuldeisers, verplicht moeten meewerken of niet. Zoals zo vaak in Nederland schuiven bedrijven net als de Tweede Kamer en de regering de hete aardappels weer door naar een rechter. Het is niet anders.

Door Tony de Bree. Hij is auteur van ‘Groeien zonder te groeien. Succesvol ondernemen in de betekeniseconomie‘, ‘Overlevingsstrategie voor startups‘ en ‘De scale-up blueprint’. Sinds 1997 spot hij succesvol bedrijven als Amazon, Bol, ASML, IKEA en PayPal. Hij is ICT-lid in RvC’s en werkte bij ABN AMRO, als Dragon bij corporate venturing en als global splitsingsmanager KYC.