Hoe een pre-pack constructie strandt in Europa

Het faillissement en de snelle doorstart van garnalenverwerker Heiploeg in 2014 verliep mogelijk toch niet volgens de regels. Volgens advocaat-generaal van het Europese Hof van Justitie druist die verslechtering in tegen de richtlijnen van de Europese Unie voor een overname van een bedrijf.

Onder een nieuwe eigenaar mochten 210 werknemers van de Groningse garnalenpeller weer direct aan de slag, maar wel tegen slechtere arbeidsvoorwaarden.

Heiploeg ging in januari 2014 failliet maar kon direct, zonder dat de fabriek stil kwam te liggen, verder onder de hoede van visverwerker Parlevliet & Van der Plas. Dat kwam omdat in alle stilte al een doorstart was voorbereid voor het definitieve bankroet, wat ook wel pre-pack wordt genoemd.

Negentig medewerkers verloren hun baan. De overgebleven werknemers verloren volgens vakbonden FNV en CNV onder meer vrije dagen, eindejaarsuitkeringen en toeslagen voor onregelmatige werktijden in.

Dat mocht volgens de bonden niet, omdat het in feite om een voortzetting van hetzelfde bedrijf onder een nieuwe eigenaar ging. Dan is een versobering niet toegestaan, dus stapten ze naar de rechter.

Die oordeelde in het voordeel van het ‘nieuwe’ Heiploeg. Omdat er eerst een faillissement werd uitgesproken, zou er namelijk geen overgang van onderneming zijn geweest. Ook in hoger beroep verloren de vakbonden, waarna ze naar de Hoge Raad gingen.

Die heeft eerst vragen aan het Europese Hof van Justitie in Luxemburg gesteld over de uitleg van de regels rond een faillissement met pre-pack. De advocaat-generaal, een belangrijke adviseur van het hof, vindt dat de Nederlandse rechters ten onrechte Heiploeg een uitzonderingspositie gaven.

De overname van het bedrijf na het faillissement werd tot in de kleinste details voorbereid, dus zouden werknemers wel degelijk hun arbeidsvoorwaarden moeten behouden. De advocaat-generaal zegt er meteen bij dat het ontslag van werknemers wel kan, mits goed gemotiveerd.

Het advies is niet bindend voor het EU-hof, dat over enkele maanden uitsluitsel moet geven over de juiste interpretatie van de regels rond een flitsfaillissement. Op basis van die uitspraak moet de Hoge Raad de specifieke zaak Heiploeg nog eens bestuderen.

Vakbonden keren zich vaker tegen een pre-packconstructie, omdat werkgevers die kunnen misbruiken om goedkoop te reorganiseren.

Een andere bekende zaak was die van kinderdagverblijfketen Smallsteps, de voortzetting van het omgevallen Estro. Ook bij dat bankroet zou het faillissementsrecht zijn misbruikt voor een gemakkelijke reorganisatie.