Genomineerde Controller of the year 2005: Eric Kemperman, TowRail

Eric Kemperman is van mening dat het spoor een noodzakelijk kwaad is. Als het spoor niet nodig was, zou je het weglaten. Dat klinkt opmerkelijk uit de mond van één van de initiatiefnemers van TowRail, een bedrijf wat een alternatief exploitatiemodel voor de Betuweroute ontwikkelde. Dit model is alternatief en complementair aan de businesscase die spoorbeheerder ProRail en het Havenbedrijf Rotterdam opstelden.

Exploitatieplan
ProRail en het Havenbedrijf genoten aanvankelijk een voorkeursbehandeling; minister Karla Peijs van Verkeer en Waterstaat was van plan hen voor een periode van drie à vijf jaar de opdracht voor de exploitatie van de Betuweroute te geven.

Onlangs dwong de Tweede Kamer minister Peijs echter om het exploitatieplan voor de Betuweroute opnieuw te doen. ProRail stelde namelijk dat bij een exploitatie nog langere tijd tekorten ontstaan, die de minister moet aanvullen. ‘Dat was voor ons een mooi moment. Het is in Nederland op dit moment óndenkbaar dat er nóg meer geld in de Betuweroute wordt gepompt. De aanleg heeft immers al veel meer gekost dan dat geraamd was, en in de publieke opinie is de Betuweroute op voorhand al mislukt.’

Commandocentrum
TowRail is een geheel andere mening toegedaan: volgens zijn plan is de exploitatie van de Betuweroute binnen vijf jaar winstgevend. Dankzij een ketenbenadering denkt TowRail de Betuweroute twintig tot dertig procent goedkoper te kunnen exploiteren ten opzichte van bestaand goederenvervoer per spoor het geval is.

Daarvoor moet er een echt logistiek commandocentrum komen, waar ook het onderhoud van de lijn – een van de grootste kostenposten – wordt geregeld.
In een notendop de situatie waarin het bedrijf van Kemperman zich op dit moment bevindt.

Ervaring
TowRail is een samenwerkingsverband waarin onlangs het beursgenoteerde Australische investeerdersfonds Babcock & Brown een belang nam. Samen met voormalig directeur van ProRail Randstad-Zuid Max van Asch van Wijck en Ton Hayes, managing partner van project- en veranderingsmanagementbureau Expecto, richtte Kemperman TowRail medio 2004 op.

Kemperman werkte als interim-manager onder meer aan de HSL-Zuid bij NS Railinfrabeheer en het ministerie van Verkeer en Waterstaat, hij hield zich bij ProRail als manager finance and control bezig met Beheer en Instandhouding en werkte als manager Projectbureau Maasvlakte 2 bij het Havenbedrijf Rotterdam. Kortom, in het werkveld van vervoer deed Kemperman de nodige ervaring op.

Hard en snel werken
Kemperman studeerde Management van Verandering aan de Erasmus Universiteit en haalde zijn MBA-graad. Met een brede glimlach denkt hij terug aan één van de vaste banen die hij bij aanvang van zijn carrière had. ‘Bij Heerema Offshore Contractors werkte ik als project controller aan grote internationale projecten. Deze baan was echt een jongensdroom, niet alleen omdat je in een helikopter naar de locaties vloog – dat was prachtig – maar ook omdat ik er heel veel geleerd heb. We werden gepusht om verder te studeren, kregen veel ruimte en ik raakte gewend aan een cultuur van hard en snel werken.’

Overigens werkte Kemperman na zijn afscheid bij Heerema in ’93 niet meer in dienstverband maar als interim-controller en interim-manager bij reorganisaties, fusies, verzelfstandigingen en megaprojecten. ‘In die tijd was de term jobhoppen geen mooie kwalificatie. Maar ik genoot van nieuwe uitdagingen die interim-managers aangaan. Alleen was ik in de beeldvorming nog geen ‘interim-manager’. Integendeel, bij interim-managers verwachtte men seniore mannen met grijze haren en een buik. Die had ik allebei niet, maar uiteindelijk heb ik dertien jaar aaneengesloten interim-opdrachten uitgevoerd.’

Meervoudig perspectief
‘Complexe besturings- en beheersvraagstukken, daar ligt mijn interesse. De manier van controlling is in dit soort situaties bijzonder. Je probeert het probleem vanuit een meervoudig perspectief te bekijken. Wat is het werkelijke vraagstuk? Hoe moet je de situatie besturen en welke beheersing en control hoort daarbij? Het gaat te snel en te vaak over kpi’s, de nieuwste programma’s, informatiepakketten en alle andere tools die in het controlvak voorhanden zijn. Maar wat is de essentie van de organisatie, wat zijn de dominante factoren en de aard van het werk? Dáárop moet je sturen. En pas dan weet je welke instrumenten je nodig hebt.’

‘Het instrumentenniveau moet je eerst verlaten. Dat is niet eenvoudig. Heel veel opdrachtgevers vragen om concrete tastbare oplossingen. Dan is het te makkelijk om een nieuwe tool te introduceren en uit te leggen hoe deze werkt. Ik vind het aantrekkelijk om de daadwerkelijke motieven in het proces naar boven te brengen. Dat is soms lastig te verkopen: visie en inzicht. Maar heel veel bedrijven hebben juist daar behoefte aan. Controlling is in mijn optiek niet een kpi goed berekenen, maar op zoek naar een diepere beheersingsoplossing. Om daarna uiteraard het instrumentarium op orde te brengen.’

Accreditatie megaproject
Terugkijkend op zijn carrière is er een aantal projecten dat Kemperman koestert en waarvan hij de opgedane kennis regelmatig aanboort bij zijn huidige werkzaamheden als CFO van TowRail. De ervaring die hij opdeed, is voor hem van onschatbare waarde. Out of the box denken, buiten de vaststaande modellen kijken, dat leerde Kemperman als plaatsvervangend financieel directeur en interim-controller van het HSL-project. Het zoeken naar een geschikte infra-provider voor de hogesnelheidslijn eiste creativiteit, net als de contracteringsstrategie.

Met zichtbare trots vertelt Kemperman vervolgens over zijn periode als manager van het projectbureau van het megaproject Maasvlakte 2 bij het Havenbedrijf Rotterdam: ‘Daar heb ik een besturings- en beheersingsmodel opgezet voor dit megaproject. Ik wilde er een best practice van maken, aantonen dat we binnen een halfjaar het risicomanagement, de planning en het budget op orde konden hebben. Uiteindelijk kreeg Maasvlakte 2 als een van de eerste projecten een internationale PRINCE2-accreditatie door de APM-group uit Engeland. En werd het project onlangs zelfs beloond met een internationale erkenning op het gebied van goed projectmanagement omdat het op 17 juni 2005 in Londen een Best Practice Showcase Award mocht ontvangen. Dit project sloot heel nauw aan bij mijn filosofie dat control en vertrouwen elkaar versterken.’

Tegenstellingen
‘In eerste instantie lijken control en vertrouwen uitersten. Immers, hoe minder vertrouwen, des te meer control. Wij zijn gewend in tegenstellingen te denken en hebben snel weerstand in ons. In de managementtrainingen die ik geef laat ik de deelnemers een rijtje afmaken; groot en .., dik en .., warm en … Bijna zonder uitzondering vullen mensen het rijtje met tegenstellingen aan. Raar toch dat we zo geconditioneerd zijn.’

‘Een ander voorbeeld, iedereen zal het herkennen: wij spreken al jaren over de Winkelsluitingwet. In mijn optiek moet je het hebben over de winkelópeningstijden. De essentie van een winkel is toch niet dat hij gesloten is? Als je eerst vertrouwen kan realiseren, simpele zaken met de betrokkenen op voorhand bespreekt, dan heeft het project een veel grotere kans van slagen. Mensen zijn van nature niet meegaand als het gaat om verandering. Dat kun je het beste onderkennen en voor zijn.’

‘Bij de Maasvlakte speelde perceptie een grote rol, er heerste een sfeer van “dat kunnen zij niet”. Het behalen van de accreditatie heeft de belanghebbenden en deze organisatie een enorme dosis vertrouwen gegeven, het kan wel!’ Resumerend stelt Kemperman vast dat hij niet alleen vrienden heeft overgehouden aan zijn werkzaamheden: ‘Ik heb geen sterk poldergevoel, daar ben ik me van bewust. De projecten waar ik voor werk, hebben doorgaans meer baat bij professionele daadkracht. In die rol voel ik mij thuis. Het zijn stevige processen, maar daarbij vergeet ik nooit de menselijke maat. Eerlijkheid staat voorop, en daarmee dwing je respect af.’

Visie
In zijn nieuwe rol als CFO van TowRail speelt relativeringsvermogen een grote rol. ‘We stuiten op veel weerstand, het is echt knokken. Maar ik wil er niet te zwaar aan tillen, want dan gaat de last te zwaar wegen. Bovendien halen we uit het hele proces enorm veel energie. Met vier kerels hebben we een mooi plan gemaakt, waar we voor honderd procent achter staan. De minister is door de Kamer gedwongen ons plan te bekijken en we hebben onlangs het vertrouwen gekregen van de Australische investeringsmaatschappij Babcock & Brown. Er zullen miljoenen euro’s geïnvesteerd moeten worden, mocht TowRail de opdracht tot exploitatie verwerven.’

‘We zijn een klein bedrijf, er werken zo’n tien mensen voor ons aan de case, maar we dingen mee naar een miljoenenproject. Het is heerlijk om dat te doen. Als controller werk je in een bestaande situatie, dat heeft iets statisch. Nu kan ik mijn visie geheel vrijlaten. En als het lukt zullen we in korte tijd een “echt spoorbedrijf” op moeten starten van zo’n honderd medewerkers. Bedenk eens wat dat doet voor de besturing en beheersing: dat wordt aanpakken, maar daar ben ik wel aan gewend geraakt, na dertien jaar interim-uitdagingen.’

Aard van het beestje
De eerdergenoemde menselijke maat, speelt in het privéleven van Kemperman een minstens even grote rol: ‘Al vergadert de gehele Raad van Commissarissen, één dag in de week ben ik vrij en die dag is voor mijn gezin. Ik heb in de loop der tijd genoeg mensen ontmoet die succesvol zijn in hun werk, maar bijna zonder uitzondering voegen zij daar doorgaans aan toe dat ze te weinig tijd besteden aan hun gezin. Ik heb een fantastische vrouw en twee zoons in de leeftijd van vijf en twee jaar, ik wil hun kinderjaren niet missen.’

Hoe lang Kemperman op zijn stek bij TowRail blijft kan hij niet voorzien, maar krijgt het consortium de opdracht om de exploitatie van de Betuweroute te gaan verzorgen, dan zal hij nauw verbonden blijven bij het daadwerkelijk opstarten van het project. ‘Ondernemen, de meedenkende financiële man, zo voel ik mij echt op mijn plek. Dankbaar neem ik dertien jaar ervaring mee. Maar als het project eenmaal draait, zal ik weer om mij heen gaan kijken, vermoed ik. Dat is nu eenmaal de aard van het beestje.’

CV
Naam: Eric Kemperman
Leeftijd: 40 jaar
Bedrijf: TowRail
Functie: Oprichter en CFO
Loopbaan: Eric Kemperman werkt als interim-manager, trainer en adviseur. Hij werkt als interim-controller en financieel directeur bij reorganisaties en megaprojecten. Grootste opdracht tot op heden was de functie controller en plaatsvervangend financieel directeur bij de Hogesnelheidslijn-Zuid. Hij was hierna financieel directeur a.i. bij Bouwfonds Vastgoedontwikkeling. Als CFO van TowRail houdt hij zich met vele aspecten van het ondernemerschap bezig.

Bedrijfsprofiel
TowRail is een samenwerkingsverband dat een alternatief exploitatie- en beheerplan ontwikkelde waarmee de exploitatie van de Betuweroute binnen vijf jaar kostendekkend is. TowRail sloot onlangs een overeenkomst met de Australische beursgenoteerde investeringsmaatschappij Babcock & Brown. Samen met voormalig directeur van ProRail Randstad-Zuid Max van Asch van Wijck en Ton Hayes, managing partner van project- en veranderingsmanagementbureau Expecto, richtte Eric Kemperman TowRail medio 2004 op. Op dit moment ligt het plan van TowRail ter inzage bij de minister van Verkeer en Waterstaat.