Genomineerd Controller of the Year Award 2011: Rob Leicher, Mediq

Rob Leicher is genomineerd voor de Controller of the Year Award 2011. Lees hier meer over de awardprocedure. Wie de winnaar wordt van deze prestigieuze award wordt bekend gemaakt tijdens het 7e Jaarcongres Controlling.

‘Mijn rol als Group Controller is een hele brede’. Dat zegt Rob Leicher die na een lange carrière bij Shell in 2005 is begonnen bij Mediq, een organisatie die hij omschrijft als ‘een middelgrote, groeiende multinational.’ Mediq komt voort uit OPG, een inkoopcoöperatie van apothekers in Nederland met een geschiedenis van 111 jaar. ‘Net als Shell heeft Mediq een lange historie’, merkt Leicher op. ‘Ik heb wel iets met organisaties die een lange bestaansgeschiedenis hebben. Dat zijn bedrijven die er echt toe doen ’

Mediq levert producten en diensten via drie kanalen: het apothekerskanaal, het directe kanaal en het institutionele kanaal. Het directe kanaal omvat de levering van specialistische medische  hulpmiddelen en geneesmiddelen direct aan huis. Mediq levert hier met name aan chronisch zieke mensen met bijvoorbeeld diabetes, stomapatiënten en patiënten met incontinentieproblemen. Het institutionele kanaal omvat de levering aan ziekhuizen en zorginstellingen.

Het bedrijf is sinds Leicher’s aantreden door een grote transformatie gegaan. ‘Dat houdt het spannend en gevarieerd’, zegt Leicher. ‘We zitten nu in 14 landen. Toen ik begon zat Mediq nog maar in zes landen. We hebben ons door middel van een acquisitiestrategie sterk uitgebreid. Daarnaast is er in de Nederlandse apothekenmarkt nogal wat veranderd. Ten gevolgde van het preferentiebeleid dat in 2008 is ingevoerd, waardoor apotheken structureel een lagere vergoeding krijgen, hebben we in Nederland een hele forse reorganisatie moeten inzetten die heeft geleid tot centralisatie van een belangrijk deel van de activiteiten en een totale reductie van 400 fte’s per eind 2011. Om tot een betere spreiding en schaalvergroting te komen hebben we besloten onze portfolio internationaal te gaan verbreden in het directe en institutionele kanaal. We hebben Mediq ook als merk neergezet. Dat is een enorme verandering geweest omdat we veel meer in één lijn moesten gaan werken. We beginnen inmiddels steeds meer als één groep naar buiten toe te treden.’

Leicher is in zijn rol bij Mediq bijna overal bij betrokken: strategie, rapportages, overnames en financiering. ‘Ik mag me hier met alles bemoeien en dat verwacht men eigenlijk ook van me. Bij Shell zijn de disciplines sterk gefocust. Dat is hier anders; ik mag ook wat zeggen over ICT of HR. Planning & control is belangrijk, maar dat geldt zeker ook voor onderwerpen als strategievorming en financiering.’

Strategische planning
Controlling speelt bij Mediq een steeds grotere rol bij strategievorming. Leicher faciliteert het strategievormingsproces door workshops te organiseren met het management en externe consultants. ‘De strategie is de basis’, vindt Leicher. ‘Als je die niet goed kent kun je ook de planning & control (p&c) cyclus niet goed inrichten.’ De p&c cyclus bij Mediq richt Leicher in door de lange/medium termijn strategie te vertalen in een zogenaamde one pager. Daarop worden de doelstellingen voor het budgetjaar aangegeven en gekwantificeerd.

‘Dat gaat breder dan finance’, aldus Leicher. ‘We kijken ook naar onder meer merkontwikkeling, projecten, samenwerkingen met zorgverzekeraars en ontwikkeling van specifieke klantengroepen. Aan de one pager hebben we een stoplichtensysteem gekoppeld. Dat creëert heel veel focus op de echt belangrijke KPI’s en milestones. Overigens hebben de stoplichten groen boven in plaats van rood zoals in het verkeer, als reflectie van de spirit dat het glas halfvol is. We hebben een strakke cyclus die goed aansluit op de strategie. Ook hebben we een goede alignment bereikt tussen onze strategische doelen en de individuele targets van de managers. Uiteraard is ook het beloningsbeleid hier aan gekoppeld.’

De stoplichten en one pagers dragen eveneens bij aan een heldere (externe) rapportage van het aan de AMX (Amsterdam Midkap Index) genoteerde bedrijf. Volgens Leicher is goede verslaggeving de basis van de controllersrol. ‘Dat doe ik uiteraard niet alleen: Daar zijn meer mensen bij betrokken, vooral van de afdeling Investor Relations.’ De inspanning van Leicher en Mediq’s financiële team leidden in 2010 tot het winnen van de Henri Sijthoff-Prijs voor beste financiële verslaggeving, een prestatie waar Leicher best trots op is. ‘Het betekent dat we een hoge mate van professionaliteit in onze verslaggeving hebben zitten en deze is vrij ingewikkeld. Zo hebben we te maken met zeer complexe IFRS regels voor bijvoorbeeld overnames – business combinations in IFRS termen – en voor pensioenen en sale & lease back projecten. De jury vond dat het verslag begrijpelijk was geschreven en goede bedrijfseconomische analyses en strategische componenten bevatte.’

Voor een onderneming als Mediq is cash zeer belangrijk. Immers, de acquisities van de groeiende onderneming dienen gefinancierd te worden. Dit is aanleiding geweest voor Leicher om verschillende projecten rond cash- en werkkapitaalmanagement te organiseren. ‘Ik heb een ervaren treasurer aangetrokken die een moderne global cashmanagement structuur heeft neergezet’, vertelt Leicher. ‘Om onze werkkapitaalpositie te optimaliseren hebben we best practices ontwikkeld. Er zit veel cash verstopt in debiteuren, inkoop en voorraden. Met name met dat laatste aspect valt in een bedrijf als Mediq veel cash naar boven te halen. Voor finance ligt hier een belangrijke taak om transparantie en overzicht te creëren en de link naar de andere gebieden zichtbaar te maken.’

####

Overnames en integraties
Door de snelle overnamekoers van Mediq – zo’n vijftien substantiële overnames in vijf jaar tijd – heeft Leicher in zijn werk bijna dagelijks met (potentiële) acquisities te maken. ‘Bij overnames ben ik zowel betrokken bij de identificatie van targets, de dealfase als bij de integratie. In mei vorig jaar hebben we bedrijven in de Nordics & Baltics overgenomen. Dat zijn vrij complexe overnames geweest. Samen met de verantwoordelijke groepsdirecteur zat ik in de stuurgroep voor de integratie van die bedrijven. Mijn core rol hierin is om te zorgen dat er financieel goed wordt aangehaakt en dat de financieringskant op orde is.’

De integratie van de overgenomen bedrijven is altijd weer een grote uitdaging voor Leicher, want de zorg- en vergoedingsstelsels zijn per land anders georganiseerd. Ook het aansturingmodel van Mediq brengt uitdagingen met zich mee. ‘We willen dicht bij de werkmaatschappijen staan en deze tegelijkertijd een sterke mate van onafhankelijkheid geven. We zoeken naar een balans, waar we wel centrale aansturing hebben, maar tegelijkertijd het lokale ondernemerschap in stand houden.’

Vanwege de specifieke omstandigheden per land en het aansturingsmodel van Mediq is standaardisatie niet eenvoudig. ‘Cijfers ontsluiten voor de externe rapportage gaat vrij gemakkelijk. Zeker met het nieuwe consolidatiesysteem dat we dit jaar hebben geïmplementeerd om naar de toekomst verdere groei goed aan te kunnen. Een verdere verdieping van groepsbrede managementinformatie is de volgende uitdaging waar we mee aan de slag gaan.’

Bij de integratie van de geacquireerde bedrijven helpt het volgens Leicher dat Mediq zich sterker als merk heeft gepositioneerd de laatste jaren. ‘Bij de laatste overname in de Nordics & Baltics hebben we de top 20 mensen van dat bedrijf onmiddellijk naar Nederland gehaald en ons bedrijf laten zien. Ze konden zich meteen met ons identificeren en waren direct lid van de familie. Dan zie je de waarde van een merk. Ze waren meteen trots op deel te zijn van onze organisatie.’

Talentontwikkeling
‘Ik vind hard controls en procedures heel belangrijk, maar ik vindt soft controls nog veel belangrijker’, stelt Leicher. ‘Daarom besteed ik veel tijd aan talentontwikkeling in plaats van uitsluitend met financiële vraagstukken bezig te zijn. 90 procent van wat je bereikt bereik je via anderen, dus het creëren van een focus op de werving, coaching en ontwikkeling van talent is het belangrijkste dat je in een managementrol te doen staat.’

In de loop der jaren heeft Leicher bij Mediq een sterk Controlling en Treasury team opgebouwd. De zwaardere rollen binnen Finance bij Mediq worden vervuld door professionals die, net zoals Leicher zelf, ervaring hebben bij internationale bedrijven. ‘Gezien het grote aantal overnames dat we doen hebben we mensen nodig die begrijpen hoe zij nieuwe landen moeten managen. De reden dat ik mensen uit grote internationale bedrijven haal, is omdat zij weten wat internationaal werken inhoudt. De mensen in mijn team zijn professioneel, communicatief en cultuursensitief. Waar ik trots op ben, is dat ik in de afgelopen jaren finance mensen in expat-rollen heb kunnen plaatsen. Dat hadden we voorheen niet bij Mediq. Het voordeel hiervan is dat – omdat deze mensen centraal zijn opgeleid – ik als Group Controller weet hoe zij in elkaar zitten. Zij weten op hun beurt wanneer ik gewaarschuwd wil worden. Dit is erg belangrijk voor control.’  

De Group Controller heeft de afgelopen periode een serie carrièremoves voor zijn finance talenten voor elkaar gekregen. Zo is een jong talent uit het hoofdkantoor recentelijk als Financieel Directeur bij Mediq Noorwegen begonnen. ‘Een mooie kans voor hem’, aldus Leicher. ‘Voor mij is het goed om iemand uit mijn financiële team daar lokaal te hebben zitten.

De Nederlander die in Noorwegen zat gaat door voor zijn tweede expat-posting naar onze unit in de USA. We zorgen ook dat we op het hoofdkantoor mensen hebben werken die afkomstig zijn uit de werkmaatschappijen om ons te helpen bij het strategische proces. Kortom, management development is een belangrijk onderdeel van mijn job als Group Controller. Omdat wij niet zo groot zijn, zijn deze finance professionals – net zoals ikzelf – betrokken bij nagenoeg alles. Dat biedt hen veel kansen om zich te ontwikkelen en helpt om het bedrijf verder te krijgen.’  

Visie
Terugkijkend op de grootste veranderingen in de financiële functie sinds zijn aantreden, denkt Leicher dat de planning & control cyclus veel beter aligned is met de algehele strategie. ‘Door onder andere het stoplichtensysteem in te voeren, focussen we ons uitsluitend op de zaken die er echt toe doen’, aldus de Group Controller.

‘Daarnaast denk ik dat we als controllers veel meer overal bij betrokken zijn. Dat is in mijn mening dan ook cruciaal in de control-functie. Finance kijkt namelijk als enige functie, naast het algemene management, naar het totaalplaatje. Andere functies hebben toch de neiging om hoofdzakelijk naar hun eigen gebied te kijken. Wij zijn bedrijfsbreed. Ook uiterst belangrijk voor controllers is dat zij een onafhankelijke mindset hebben en ook echt de challenge aankunnen met een general manager. Je moet als controller goed je professionele standpunt kunnen overbrengen, ook als de stroming anders is ( ‘going against the crowd’). Dat kan bijvoorbeeld bij overnames het geval zijn. Dit vergt ruggengraat van een controller, maar is absoluut noodzakelijk om de rol goed te kunnen vervullen.’

Naam: Rob Leicher
Functie: Group Controller
Leeftijd: 58 jaar
Opleiding: Bedrijfseconomie aan de Universiteit van Groningen + postdoctoraal Accountancy (RA)
Loopbaan: Begonnen bij Shell. Leicher heeft daar 28 jaar gewerkt in vele verschillende (financieel management) rollen. Voor Shell heeft hij ook 7 jaar in het buitenland gewerkt: In Brunei, Syrië en London. Begin 2005 begon hij als Group Controller bij Mediq.
Hobby’s: Tennis, varen op boot in Friesland, lezen

Organisatie: Mediq
Omzet: 2,6 miljard euro
Aantal fte: 3.200 Nederland / 7.200 Wereldwijd
Aantal fte in financiële functie:  ongeveer 200
Typering team: jong, gedreven en professioneel,
Belangrijkste issue: Werving en ontwikkeling van finance talent