Hoe kan finance afrekenen met de groeiparadox? (FM Dag 2017)

Bekijk hier de foto's van FM Dag 2017 en lees hier over de winnaar van de CFO van het Familiebedrijf Award

De opzet van FM Dag – dat dit jaar plaatsvond op 11 oktober in ‘'s-Hertogenbosch – werd wederom gekenmerkt door een dynamisch programma, vele topsprekers, uitstekende hospitality, en ruime netwerkmogelijkheden. De partners die het evenement mogelijk maakte waren: Exact, Nielen Schuman, Andersen Tax & Legal, Blackline, FinanceFactor, FinTree, Graydon, Gwynt, Improven, NetSuite, New Tailor, Pyramid Analytics en TriFinance. 

De zeer energieke opening van FM Dag was een exclusieve talkshow met live muziek, speciale tafelgasten, TEDx-achtige verhalen van bijzondere sprekers, en filmpjes allemaal in het teken van het centrale thema van de dag: ‘the Founders Mentality'.

Hoe behoud je ondernemerschap bij groei? 
“Wanneer bedrijven groeien wordt alles wat leuk is eruit gesloopt.” Zo vatte dagvoorzitter Rens de Jong het thema van de dag samen. Bedrijven roepen regels, procedures en controls in het leven om groei te managen, maar helpen daarbij het ondernemerschap om zeep. En een van de grootste aanstichters hiervan is finance. Tafelgast Ferry Muller (CFO Vebego en winnaar CFO van het Familiebedrijf Award 2016) kampt ook met deze 'groeiparadox', gaf hij aan. “Om de complexiteit te verminderen knippen we het bedrijf zoveel mogelijk op, maar dit gaat wel ten koste van het rendement.” Ook tafelgast Michiel van Cortenberghe van tankopslagbedrijf Vopak – dat dit jaar 400 jaar bestaat – heeft hiermee te maken. “Vopak is een ondernemend bedrijf, maar wij merken ook dat er veel aandacht uitgaat naar zaken, zoals tax, compliance, treasury en internal audit. Allemaal zaken die wel nodig zijn, maar zeker niet overheersend mogen zijn. Het spel is het zoeken van de juiste balans.” Bij familiebedrijf Vebego brengt Muller die balans door de korte termijn te bewaken, maar wel meer dan voldoende ruimte te laten voor de onderbuikgevoelens van de ondernemende familieleden in de directie.

Tafelheren Michiel van Cortenberghe (Global Finance Director, Vopak) en Ferry Muller (CFO Vebego International)

De ‘Founder’s Mentality’ bestaat uit drie hoofdonderdelen die tijdens het ochtendprogramma alledrie uitgediept werden. 

1. Opstandigheid
Voor het thema opstandigheid kwam de organisatie uit bij internetactivist Wael Ghonin die betrokken was bij de val van de Mubarak regering in Egypte in 2011. Ghonin ziet het als zijn missie in het leven om het systeem uit te dagen. “Conformeren aan de status quo is niet mijn default modus”, aldus de ICT-ingenieur. Op zijn zestiende ontdekte hij het internet dat hij zag als grote bevrijder. In zijn twintiger jaren runde hij een grote ICT-onderneming en werkte hij voor Google in het Midden-Oosten. Vervolgens speelde hij een sleutelrol in de Arabische Lente die op het internet begon. “We leven in een vreemde, maar bijzondere tijd”, beschouwde Ghonin. “Er vinden significante veranderingen plaats en die gaan sneller dan ooit tevoren. Hoe moeten mensen, bedrijven en overheden hiermee omgaan?”

Ghonin kwam tot vier zaken die je nodig hebt voor succesvolle adaptatie. Bescheidenheid is de eerste: “De wereld heeft zijn eigen standaard en heeft de jouwe niet nodig. Het regime in Egypte was zeer arrogant en zag de veranderingen helemaal niet aankomen. De tweede is een open mind: probeer nieuwe dingen uit. De derde is flexibiliteit: houd niet koste wat het kost vast aan het bestaande. Tot slot: veerkracht, het vermogen om terug te veren van zelfs de moeilijkste omstandigheden. Mijn favoriete filosoof Alan Watts heeft hier een mooie uitspraak over: 'No one is more dangerously insane than one who is sane all the time: he is like a steel bridge without flexibility, and the order of his life is rigid and brittle.’”

Wael Ghonin: “Omhels de outsider mentaliteit”

Vertaald naar bedrijven heb je als onderneming een opstandige missie nodig die verder reikt dan wat je denkt dat mogelijk is. En je hebt voldoende gekken en rebellen nodig die de status quo uitdagen. “Bij Vopak hebben we die nodig om vragen te stellen over het businessmodel”, legde Van Cortenberghe uit. “We zitten in tankopslag, maar wat doen we met nieuwe energievormen? We hebben mensen nodig die ons er voortdurend aan helpen herinneren dat fossiele brandstoffen niet eeuwig gaan blijven en dat we ons tijdig gaan bewegen richting nieuwe oplossingen voor onze klanten.” Bij Vebego krijgen die 'gekken' met een goed idee funding om het te gaan proberen. “Terugverdientijd is minder belangrijk bij een familiebedrijf”, aldus Muller.

2. Frontline obsessie
Cedric Dumont is een basejumper, waaghals en sport- en prestatiepsycholoog. Zijn betoog ging over het overwinnen van angst. “Mensen denken vaak dat er iets kapot is in mijn hersenen waardoor ik geen angst voel. Ik kan u verzekeren dat ik wel degelijk angst voel”, aldus Dumont. “Bij iedere sprong komt die angst terug, een erg onaangenaam gevoel. Maar als je dat gevoel niet op den duur overwint, dan controleert het jou in plaats van dat jij er meester van wordt.”
Volgens Dumont kun je nog zulke mooie plannen en strategieën hebben, maar ga je het niet redden als je niet goed je emoties kunt managen. “Mensen die meer risico’s nemen kunnen beter met stress omgaan. Hersenen zijn spieren; je kunt ze trainen. Dat doe je door eerst te ervaren en het dan te overwinnen.” Dumont werkt met een proces dat bekend staat als flow hacking. “Eerst bepaal je het doel. Daarna komt focus op het proces. De derde stap is educated risk taking. Ik ben ervan overtuigd dat hoe groter je bereidheid is risico’s te nemen, hoe meer innovatie te krijgt en hoe beter de resultaten zullen zijn.”

De link met het onderdeel frontline obsessie is dat ondernemingen moeten experimenten en risico’s moeten durven nemen. Een voorbeeld van een onderneming die dat in de vingers heeft is Rituals. CFO Maartje Bouvy kwam van twee van de grootste corporates van Nederland voor ze bij Rituals begon: KPN en Unilever. Daar leerde ze naar eigen zeggen ‘binnen de lijntjes te kleuren en te zorgen dat alles klopt’. Bij Rituals draait het om marketing en innovatie en is finance een stuk minder belangrijk. Zo mocht ze bijvoorbeeld geen verzendkosten rekenen bij klanten die online slechts ?én product bestellen. De directie wilde geen belemmeringen opwerpen. Bouvy was bang dat dit haar marge ging kosten, maar het bleek geen issue, want het gemiddelde online bestelbedrag was ruim voldoende om een gezonde marge over te houden. De founder’s mind won het hier duidelijk van finance. 

Maartje Bouvy (CFO Rituals): “Bij Rituals willen we anders zijn”

3. Eigenaar’s mindset
In het laatste gedeelte staat de 'owner's mindset' centraal. Die bestaat uit aandacht voor actie, focus op cash en aversie voor bureaucratie. Dit thema wordt belichaamd door Allard Droste, professioneel dromer, schrijver van het boek ‘Semco in de polder’ en de eigenaar van metaalbewerkingsbedrijf Aldowa uit Rotterdam. Hij schafte werktijden en functietitels af en bestuurt het bedrijf naar eigen zeggen op 100 procent vertrouwen. Veel financials begrijpen niet hoe dit kan – zonder Tax Control Framework krijg je geeneens een accountantsverklaring als je over de grens werkt – maar Droste legde overtuigend uit hoe het geven van vertrouwen gelukkig en succesvol maakt.

“Ik kocht het bedrijf zonder due dilligence in 2007. Ik dacht; als het al 35 jaar bestaat en winstgevend is bestaat het over 35 jaar nog wel. Het eerste jaar werd een ramp en ik ging bijna failliet. We zijn nu 10 jaar verder en ik kan zeggen dat ik trots ben dat ik met mijn mensen van een toeleverancier een projectenbedrijf heb gemaakt. We zijn betrokken bij prachtige projecten (Rotterdam CS, Markthal Rotterdam en talloze anderen) en dat doen we zonder controllers, HR en inkoop. En we hebben ook geen beoordelingsgesprekken en autorisatieschema's. Mensen regelen het zelf wel met elkaar. Vertrouwen is hierbij essentieel geweest. En het mooie van vertrouwen is: je kunt het meteen gaan doen. Geef vertrouwen en je krijgt er ongelofelijk veel voor terug.”

Trump de opstandeling
Na deze oproep tot vertrouwen begeven de financieel directeuren zich druk praten naar de centrale hal voor een kopje koffie, een Bossche bol en een praatje met bekenden uit het netwerk. Daarna gaat het programma in volle vaart verder met o.a. de sessie ‘Trump de Opstandeling’ door Verenigde Staten correspondent Michiel Vos. Trump past perfect binnen het thema van de dag omdat een groter founders experiment in de geschiedenis van de wereld niet is voorgekomen. Na tien maanden presidentschap moeten we wel concluderen dat het experiment te ver is gegaan, constateerde Vos. “Iedereen is bekaf.”

Michiel Vos: “Ik vergelijk Trump altijd met Russell Crowe in 'Gladiator', een entertainer die het voor het volk opneemt tegen de elite. Daar dankt hij zijn populariteit aan”

Vos nam de bezoekers mee naar maart 2016 toen Trump nog kandidaat was en iedereen het nog leuk vond. “We vonden het lekker om te kijken naar iemand die tegen alle heilige huisjes aan schopte”, aldus Vos. Trump beledigde iedereen; democraten, republicanen, Mexicanen, veteraren, homoseksuelen, Afro-Amerikanen, vrouwen… en allemaal in 140 tekens. Maar de onwaarschijnlijke en extreem succesvolle kandidaat heeft nooit de draai gemaakt naar het echte presidentschap. “Als founder heeft hij te weinig geluisterd naar de ‘CFO’s’ van Washington”, stelde Vos vast. “Dat zijn de mensen met politieke ervaring die weten hoe je dossiers door het congres krijgt. In zijn verleden als zakenman heeft hij deze experts nooit nodig gehad. Hij was altijd de baas. Hij spreekt als geen ander de taal van het geld, maar in Washington moet je de taal van de stemmen spreken. Die heb je nodig wanneer je er een voorstel door wilt krijgen. Dan is het onverstandig om ruzie te gaan maken op Twitter met een Republikeinse senator.”

Voorlopig gaat de gekte gewoon door, besloot Vos. Er is geen volgende Obama en de verkiezing van Trump nodigt alleen maar andere clowns uit tot deelname. “Het zal voorlopig alleen maar gekker worden.”

Tegenslag als kans om terug te vechten
“In het midden van de transformatie waar bedrijven inzitten staat u”, begon de afsluitende spreker Marc Herremans. Herremans werd in 2001 zesde in de Iron Man van Hawaï, de zwaarste sportwedstrijd ter wereld die bestaat uit 4 kilometer zwemmen, 180 kilometer  fietsen en 42 kilometer marathonafstand lopen. Hij was vastbesloten het jaar daarop te winnen, maar hij trok de zwarte kaart in wat hij ‘het kaartspel van het leven’ noemt. Herremans viel tijdens een training en liep een dwarslaesie van borst tot tenen op. Zo kwam hij in een rolstoel terecht. “Ik dacht dat mijn leven over was”, vertelde Herremans die met zijn mooie stemgeluid en emotionele verhaal de hele zaal stil kreeg. “Ik kon nooit stilzitten en nu zat ik in een rolstoel. Maar mijn vijfjarige neefje deed me van gedachten veranderen toen hij aan mijn ziekenhuisbed stond en zei; ‘ome Marc, ik ben zo blij dat u er nog bent…’ Ik had de hartenkaart nog, zo besefte ik toen. Vrienden en familie, dat is het allerbelangrijkste in ieders leven.”

Herremans stelde drie nieuwe doelen voor zichzelf: de Iron Man in Hawaii uitrijden, de Crocodile Trophy in Australië voltooien en vader worden. In 2003 reed Herremans de Ironman in Hawaï van start tot finish uit en in 2007 was hij de eerste atleet in rolstoel die de 1400 kilometer lange Crocodile Trophy uitreed. Door totale uitputting besefte hij toen dat zijn geest sterker was dan zijn lichaam en dat hij moest stoppen met topsport omdat het anders zijn dood zou worden. Hij werd vervolgens coach en richtte de To Walk Again Foundation op voor invalide sporters. In 2013 kwam zijn derde wens in vervulling en werd hij vader van Anne-Lou. Zijn tweede dochter Sue volgde in 2015. “12 jaar na mijn ongeluk zijn al mijn dromen uitgekomen”, besloot Herremans. “Iedereen trekt een keer de zwarte kaart in zijn leven. Zie dit als een kans om terug te vechten. Zolang je de kaart van het hart nog hebt, is het niet voorbij.”

Daarmee komt er een einde aan deze editie van FM Dag, een event dat na twee keer zijn relevantie meer dan bewezen heeft. “De FM dag is op vele fronten echt een event om mee te maken: Zeer relevante en boeiende onderwerpen en veranderingen uit de praktijk van finance en marketing worden aangesneden, vaak out of the box. Zeer helder van opbouw en inhoud. Goede netwerkgelegenheid. Je kunt er veel praktische, goed toepasbare vernieuwende ideeën opdoen, ook voor je dagelijks leven, voor meer succes en minder stress”, schreef een bezoeker direct na afloop van het evenement.

Het is al mogelijk om u in te schrijven voor FM Dag volgend jaar op 10 oktober 2018. Ga daarvoor naar FM-Dag.nl/aanmelden.
 
CFO's en corporate controllers kunnen zich ondertussen gaan opmaken voor het Jaarcongres Finance Transformation dat dit jaar in het teken staat van het thema 'Maximise Happiness'.

__________________________________________________________________________
 
Interessant voor u als Executive Financial:

1. Bent u volgend jaar ook bij FM Dag?
Wilt u aanwezig zijn bij FM Dag op 10 oktober 2018? Noteer deze datum alvast in uw agenda. Wij hopen u volgend jaar te verwelkomen. Lees meer op FM-dag.nl. Wilt u als partner betrokken zijn bij FM Dag 2018? Neem dan contact op met Tim Bosman via 020 6390008 of tbosman@alexvangroningen.nl.   

2. Save the Date 
Bezoek meer inspirerende events voor CFO's, FD's en financieel eindverantwoordelijken:
– Corporate Growth Summit | 2 november 2017
– Jaarcongres Finance Transformation | 8 november 2017 
– CFO Nieuwjaarsborrel | 1 januari 2018
– Jaarcongres Controlling | 18 april 2018
– CFO Day | 30 mei 2018
Mis deze kansen niet. Bekijk alle events via CFO.nl/events.

3. Interessante opleidingen voor u en uw collega’s:
– Groei in uw rol als strategisch partner. Volg de vijfdaagse Masterclass Strategisch Financieel Management.
– Voorkom financiële missers en creëer waarde. Volg de driedaagse training Financiële Analyse.
– Effectief Leiderschap in 4 dagen. Volg dé Leiderschapstraining voor Financials.