Expert: ‘Omgevingswet kan gevolg hebben voor bedrijfsfinanciën’

Per 1 januari is de langverwachte Omgevingswet van kracht gegaan, met als doel de bevordering van economische bedrijfsontwikkeling binnen gemeenten. Echter, in de praktijk kan het tegenovergestelde geschieden, zo waarschuwt expert en adviseur Jeroen van Boxmeer.

• Omgevingswet kan effect hebben op bedrijfsactiviteiten en verduurzaming van activiteiten
• Financiers kijken bij risicoafweging naar de gevolgen van de Omgevingswet op financiering

De Omgevingswet, die op 1 januari 2024 in werking is getreden, decentraliseert bevoegdheden van het Rijk naar gemeenten, wat meer ruimte biedt voor lokale ontwikkelingen, zoals agrarische bedrijven. Tegelijkertijd krijgen omwonenden een versterkte stem in plannen en bestemmingswijzigingen. Gemeenteambtenaren moeten nu zelf alle belangen afwegen, wat leidt tot voorzichtigheid en angst voor bezwaarprocedures.

De wet vormt niet alleen een risico voor economische groei, maar ook voor duurzame initiatieven gericht op emissiereductie. Financiële instellingen vragen bovendien meer zekerheid bij financieringsaanvragen, waardoor het belang van een solide voortraject toeneemt. Reden voor FM.nl om Jeroen van Boxmeer van het Brabantse adviesbureau DLV enkele vragen te stellen over de gevolgen van de Omgevingswet voor CFO’s.

1. FM.nl: Voor welk soort bedrijven en sectoren is de omgevingswet ingrijpend?

Jeroen van Boxmeer: “De Omgevingswet zorgt met name voor wijzigingen in procedurele zin bij vergunningaanvragen. Dit betekent dat de impact het grootst gaat zijn voor de bedrijven met concrete ontwikkelplannen. Daarnaast verschuiven bevoegdheden over bijvoorbeeld emissiewaarden naar gemeenten toe, zodat zij meer zeggenschap krijgen over emissies die bedrijven uitstoten. Dit kan dus een effect hebben op bedrijven die een relatief grote emissie van bijvoorbeeld fijnstof, geur of stikstof hebben.”

2. FM.nl: Zijn bedrijven voldoende voorbereid op de omgevinsgwet en op de rapportering over de omgevingswet?

Jeroen van Boxmeer: “Omdat de Omgevingswet op het gebied van landelijke normen redelijk beleidsneutraal is, verwachten we het grootste effect in de periode dat de gemeenten aan de slag gaan met het eigen beleid in de omgevingsplannen. Dit proces moet op veel plaatsen nog starten. Doordat gemeentelijk beleid nog in vorming is, kan nu actief toekomstplannen ontwikkelen en bij gemeenten inbrengen ervoor zorgen dat bedrijven de regie in eigen handen houden. Onze inschatting is dat met name de grotere bedrijven hier wel mee bezig zijn. Kleinere bedrijven hebben hierin nog wat ruimte goed te maken. Gebeurt dit niet, dan lopen de bedrijven het risico met beleid te maken te krijgen dat niet past binnen de eigen toekomstvisie.”

3. FM.nl: Wat zijn de financieel gerelateerde gevolgen en risico’s van de nieuwe omgevingswet voor bedrijven?

Jeroen van Boxmeer: “Veel procedures veranderen en vergen meer inzet om voltooid te worden. Extra stappen, zoals de participatie-stap, moeten hierbij gezet worden. Daarnaast komt meer verantwoordelijkheid te liggen bij de initiatiefnemer zelf om alle benodigde activiteiten vergund te krijgen (dit was voorheen wettelijk geregeld en toetsingsgrond voor de overheid). Dit betekent dat bedrijven zich meer moeten inspannen om maximale rechtszekerheid te bereiken en dat er meer risico’s ontstaan dat die maximale rechtszekerheid niet wordt bereikt.”

4. FM.nl: Wat zijn de belangrijkste drie stappen die CFO’s en financieel directeuren moeten nemen?

Jeroen van Boxmeer: “Bepaal de eigen koers van het bedrijf en betrek de overheid in een vroeg stadium bij de plannen. Bouw een goede relatie op met de directe omgeving: bedrijven die op minder weerstand van de omgeving stuiten krijgen een grotere kans op medewerking van de gemeente. Besteedt extra aandacht aan het bepalen welke toestemmingen bij een concrete ontwikkeling nodig zijn en welke stappen gezet moeten worden om de maximale rechtszekerheid te verkrijgen.”

5. FM.nl: Zijn accountants, financiers en overige belanghebbenden van bedrijven voldoende op de hoogte van de gevolgen van de omgevingswet voor bedrijven?

Jeroen van Boxmeer: “Wij verwachten dat de exacte impact van de Omgevingswet pas duidelijk wordt als meer gemeenten de eigen Omgevingsplannen hebben vastgesteld. Dit geldt dus ook voor de genoemde partijen.”