Duurder of toekomstgericht onderwijs?

Een serie blogs over succesmanagement.

BLOG – Verleden week gingen veel leraren staken omdat zij meer geld voor het onderwijs wilden om het lerarentekort aan te pakken. Al jaren bekend, maar opeens actueel. Minister Slob trok eerder al de portemonnee en geeft scholen 460 miljoen euro. Het onderwijs wil echter meer geld. Alsof we daarmee ineens meer leraren hebben! Hieronder twee oplossingen voor het lerarentekort.

Door Geert Haisma. Hij is directeur Fully in Control en al 25 jaar gericht op nieuwe ontwikkelingen die doelbereiking effectief en succesvol kunnen maken. Hij is verbonden aan Universiteit Twente en Moderator van de public peer group van het Controllers Netwerk

1- Innoveer en stop met bang zijn voor verandering

Sinds jaar en dag leren we onze kinderen op dezelfde manier leren. In een klas met een leraar ervoor. De laatste jaren zijn de ipad en het chromebook daar in sommige scholen ter ondersteuning bij gekomen. Kobus de Boer, voorzitter van Onderwijsgroep Amersfoort schrijft in maart 2019 in het VO-magazine dat het lerarentekort vraagt om innovatieve oplossingen en een andere aanpak. Alleen dan komen we tot beter en betaalbaar onderwijs. Kennisoverdracht kun je tegenwoordig, aldus De Boer, namelijk ook voor een deel met gebruikmaking van technologie doen in slimme elektronische leeromgevingen. Dan heb je dus minder leraren nodig, als je het onderwijs anders organiseert. Stel dat je 20 procent van de kennisoverdracht middels een elektronische leeromgeving zou doen. Dan is in één klap het lerarentekort opgelost en besparen we als samenleving 8 miljard euro  aan lerarensalarissen (20 procent over de loonsom van 40 miljard). Bovendien leidt dat volgens De Boer ook nog eens tot beter onderwijs!

De Boer gaat in zijn artikel nog verder door te stellen dat je voor kennisoverdracht eigenlijk helemaal niet per se docenten nodig hebt, maar dat je de docent 2.0 op een andere manier inzet. Voor de toekomst is het belangrijker dat er voldoende pedagogen zijn die leerlingen begeleiden in het leren ontwikkelen. Die leerlingen motiveren, inspireren en begrijpen. Dat sluit ook aan bij de visie van Jack Ma, oprichter van Alibaba en zelf ooit leraar engels. Hij zegt dat het onderwijsstelsel op de schop moet: we moeten leerlingen niet opleiden om te concurreren tegen computers, dat gaan ze namelijk verliezen.

Die innovatie is precies waar de schoen wringt: angst voor nieuwe ontwikkelingen en de consequenties die dat met zich meebrengt. De vakbonden en docenten zijn bang voor verlies van banen in het onderwijs en de uitgevers van schoolboeken zijn bang voor verlies van hun verdienmodel. Daarom komt de elektronische leeromgeving na 15 jaar pionieren nog steeds niet serieus van de grond terwijl er meerdere succesvoorbeelden uit het buitenland zijn.

2- Benut de beschikbare en betaalde capaciteit

Een docent werkt gemiddeld zo’n 36 uur per week. Niets mis mee zou je zeggen. Per jaar is dat 1659 uur per jaar. Echter, door de vele vakanties, betekent dit dat zij in de overige weken 43 uur moeten werken. De gemiddelde docent werkt dus 7 uur (20 procent) minder dan hij contractueel zou moeten. Over een loonsom van 40 miljard euro gaat dit om 8 miljard euro per jaar die teveel wordt betaald. Of als je het anders wil zien: 20 procent capaciteit die niet wordt benut, voor het lerarentekort bijvoorbeeld. Bestuurders in het onderwijs zijn hiermee bekend, maar laten het gaan. Het is een interessant onderwerp voor de Rekenkamer om zich eens over te buigen!

Bovenstaande oplossingen komen in beeld als je naar het onderwijs kijkt door de bril van Succesmanagement. Doen we de juiste activiteiten en kunnen we deze slimmer organiseren om succesvol ons doel te bereiken? Na de staking van verleden week is de minister weer aan zet. Als ik Minister van Onderwijs was, wist ik het wel. Genoeg mogelijkheden voor echte verbetering en meer succesvolle doelbereiking. En dat allemaal zonder de portemonnee te hoeven trekken!

Alle blogs van Geert Haisma voor u op een rij gezet.