Duitse handel daalt, bedrijven zoeken alternatieven voor Chinese leveranciers

De Duitse export en import zijn in de eerste helft van 2024 gedaald. Dit meldt het Duitse statistiekbureau Destatis. De krimp van 0,1 procent in het Duitse BBP tijdens het tweede kwartaal bevestigt de aanhoudende economische moeilijkheden bij de belangrijkste economische partner van Nederland. Dat meldt het ANP.

• Duitse export daalt 1,6%, import 6%, handelsoverschot stijgt.
• Auto-industrie worstelt: orders dalen zeventiende maand op rij.
• Geopolitieke risico’s bedreigen toekomstige Duitse economische stabiliteit.

In de eerste zes maanden van 2024 daalde de Duitse export met 1,6 procent ten opzichte van dezelfde periode in 2023, tot bijna 802 miljard euro. Tegelijkertijd kromp de invoer nog sterker, met 6 procent, tot 663 miljard euro. Hierdoor steeg het Duitse handelsoverschot tot bijna 139 miljard euro, ondanks de algehele terugval in handel.

De Duitse auto-industrie blijft in zwaar weer. In juni daalden de fabrieksorders voor de zeventiende maand op rij.

De daling in export is zichtbaar in cruciale sectoren zoals de auto-industrie, machinebouw en chemische industrie. Deze sectoren zijn traditioneel de ruggengraat van de Duitse economie, en de terugval in hun prestaties wijst op dieperliggende problemen. Vooral de auto-industrie kampt al langere tijd met dalende orders en krimpende markten.

Toenemende bezorgdheid

De Duitse auto-industrie blijft in zwaar weer. In juni daalden de fabrieksorders voor de zeventiende maand op rij. Ten opzichte van een jaar eerder namen de orders met 6,2 procent af, en op maandbasis was er een lichte daling van 0,2 procent. De voortdurende terugval in orders is verontrustend voor een sector die wereldwijd toonaangevend is en vele andere industriële ketens in Duitsland beïnvloedt. [Artikel gaat verder na de volgende alinea]

Diverse factoren spelen een rol in deze afname. De sector kampt met een afnemende vraag naar traditionele verbrandingsmotoren terwijl de transitie naar elektrische voertuigen trager verloopt dan verwacht. Daarnaast blijven verstoringen in wereldwijde toeleveringsketens doorwerken, en zijn er signalen dat Duitse autofabrikanten moeite hebben om hun concurrentiepositie te behouden ten opzichte van buitenlandse spelers zoals Tesla en Chinese EV-producenten.

Gevolgen voor Nederland

De zwakke economische prestaties van Duitsland hebben directe gevolgen voor het Nederlandse bedrijfsleven, gezien de nauwe handelsbetrekkingen tussen beide landen. Als grootste handelspartner van Nederland kan een aanhoudende economische malaise in Duitsland leiden tot een verminderde vraag naar Nederlandse exportproducten, vooral in sectoren zoals technologie, machines en chemische producten. Dit kan de omzet van Nederlandse bedrijven drukken en hen dwingen om nieuwe markten te zoeken. Daarnaast kunnen Nederlandse toeleveranciers in de auto- en machinebouwsector geraakt worden door de afname in Duitse productie en investeringen, wat op zijn beurt de economische groei in Nederland kan vertragen.

Amerikaanse markt

Ondanks de daling in de totale export, blijven de Verenigde Staten de grootste afnemer van Duitse goederen. De Amerikaanse economie toonde zich in 2023 veerkrachtig, wat de Duitse export naar het land hielp ondersteunen. Frankrijk en Nederland volgen als belangrijkste exportbestemmingen.

De afhankelijkheid van de Amerikaanse markt toont echter ook de kwetsbaarheid van de Duitse export. Eventuele economische tegenwind in de VS zou direct impact hebben op de Duitse handelsbalans. Dit maakt de recente spanningen rond handelsbeleid en tarieven tussen de EU en de VS des te zorgwekkender.

China

Aan de importkant blijft China de belangrijkste handelspartner van Duitsland. De sterke afname in import is deels toe te schrijven aan de verzwakkende binnenlandse vraag en de verschuiving van productieketens naar andere Aziatische landen. Duitse bedrijven zoeken alternatieven voor Chinese leveranciers, onder druk van geopolitieke spanningen en stijgende kosten in China. Deze verschuiving kan op de lange termijn leiden tot een herconfiguratie van de globale handelsstromen, met onzekerheden voor de Duitse industrie.

Structurele zwakte

De zwakke handelscijfers wijzen op dieperliggende structurele problemen in de Duitse economie. Naast de problemen in de auto-industrie en machinebouw, kampt Duitsland met een verouderende infrastructuur, een tekort aan gekwalificeerde arbeidskrachten en hoge energiekosten. Deze factoren ondermijnen de concurrentiekracht van de Duitse economie, vooral ten opzichte van snelgroeiende economieën in Azië en Noord-Amerika.

De daling in fabrieksorders, een belangrijke indicator van toekomstige productie en economische activiteit, versterkt de zorgen over de economische vooruitzichten. Bedrijven investeren minder in nieuwe productiemiddelen en innovaties, wat de groei verder kan vertragen.

Invloed monetaire beleidsmaatregelen

De Europese Centrale Bank (ECB) heeft in 2023 en 2024 de rente meerdere keren verhoogd in een poging de inflatie in de eurozone te beteugelen. Hoewel dit beleid enig succes heeft gehad in het terugdringen van de inflatie, is het ook een rem geworden op de economische groei. Hoger kredietkosten maken het voor bedrijven duurder om te investeren, wat de economische activiteit verder afremt.

Vooral Duitse bedrijven, die traditioneel sterk afhankelijk zijn van leningen voor kapitaalinvesteringen, voelen de druk van hogere rentes. Dit beleid van de ECB draagt bij aan de economische stagnatie in Duitsland en dwingt bedrijven tot kostenbesparingen en herstructureringen.

Onzekere economische vooruitzichten

De vooruitzichten voor de Duitse economie blijven onzeker. Hoewel sommige analisten hopen op een herstel in de tweede helft van 2024, blijven de structurele problemen, hoge energieprijzen en de geopolitieke risico’s zorgen baren. De vraag naar Duitse exportproducten kan verder verzwakken als de mondiale economie vertraagt, vooral in belangrijke markten zoals China en de VS.

Een mogelijke reddingslijn voor de Duitse economie zou kunnen komen van een krachtig stimuleringspakket van de Duitse regering, gericht op infrastructuur, digitalisering en de groene transitie. Dit zou niet alleen de vraag naar Duitse producten kunnen stimuleren, maar ook de concurrentiekracht van de Duitse industrie kunnen versterken.

Internationale reacties

Internationaal hebben de zwakke Duitse cijfers tot bezorgdheid geleid. De Europese Commissie benadrukte onlangs dat de economische problemen in Duitsland een risico vormen voor de bredere economische stabiliteit van de eurozone. Duitsland is goed voor bijna 30 procent van het BBP van de eurozone, en een langdurige economische neergang in het land zou ernstige gevolgen kunnen hebben voor de gehele Europese economie. [Artikel gaat verder na de volgende advertentie]

Leadership in Finance Summit 2024: AI makes you do it!

Bepaal jij wat AI voor je doet, of bepaalt AI straks wat jij zult doen? Kom hierover in gesprek op 7 november met 300 vakgenoten en experts tijdens Leadership in Finance Summit 2024 in Amersfoort. Meld je nu gratis aan en ontdek hoe AI jouw rol van finance leader herdefinieert.

Ja, ik meld me aan

In de Verenigde Staten wordt de situatie met gemengde gevoelens bekeken. Enerzijds biedt de Duitse economische zwakte kansen voor Amerikaanse bedrijven om marktaandeel te winnen, vooral in sectoren zoals auto’s en technologie. Anderzijds kan een verzwakte Duitse economie leiden tot minder Amerikaanse export naar Europa, wat op zijn beurt de Amerikaanse economie zou kunnen raken.

Duitsland hervormen?

Duitse politiek staat voor de uitdaging om hervormingen door te voeren die de economie versterken. Dit omvat niet alleen investeringen in infrastructuur en technologie, maar ook op de arbeidsmarkt en in het onderwijs om de vergrijzende bevolking en het tekort aan arbeidskrachten aan te pakken.

Daarnaast zijn ook dringende maatregelen nodig om de energiekosten te verlagen en de afhankelijkheid van Russische energie te verminderen. Bovendien verloopt de overgang naar duurzame energiebronnen traag terwijl de stijgende energieprijzen drukken op de Duitse industrie, vooral op energie-intensieve sectoren zoals staal en chemie.