Wanneer heb je voor het laatst iets voor het eerst gedaan?

Tenzij u onder een steen heeft geleefd bent u inmiddels bekend met het begrip exponentiële verandering. Toch is het lastig om iets bij dat abstracte begrip voor te stellen. Ook voor organisaties: zij houden zich nog voornamelijk vast aan strategieën die passen in een lineaire wereld. Dat zorgt voor strategische risico’s.

Tijdens FM Dag 2017 – in een sessie gefaciliteerd door TriFinance – hielpen Arthur Kruisman en Patrick Donath (FBA's bij Vrije Denkers) de deelnemers zich creatief klaar te maken voor deze turbulente nieuwe tijd. 

Wat is de bedoeling? 
Lange termijn plannen werken nu niet meer en improviseren wordt de eerste keus, stelt vrije denker Patrick Donath. “Fouten maken moet. Je moet dingen doen waarvan je de resultaten niet kent. De stip aan de horizon moet vervangen worden door de bedoeling waarvoor de organisatie is opgericht.”

Ook moet er aan vertrouwen gewerkt worden. Wanneer het vertrouwen hoog is, zijn de kosten laag en is de snelheid hoog, want vertrouwen zorgt voor vrijheid in denken en doen bij medewerkers. Kortom, daardoor wordt de organisatie innovatiever. 

De verhouding hiërarchisch, top-down en planmatig versus lokaal, bottom-up en organisch moet verschuiven. De experts pleiten voor een verhouding tussen links en rechts van eenderde/tweederde. Dit is de ideale structuur voor flexibiliteit, maar veel bedrijven zitten nog aan de linkerkant, constateren zij.  

Dit stamt nog uit de tijd van het efficiency denken van efficiency pionier Frederick Winslow Taylor (1856 – 1915). Kruisman: “Zijn aanpak was ‘denken’ en ‘doen’ uit elkaar te trekken. Managers bedenken welke wetenschappelijke methoden de beste manier zijn en werknemers voeren het uit. Dit zie je nu nog steeds in veel organisaties. Denken en doen moeten weer dichter bij elkaar worden gebracht. We hebben meer vakmanschap nodig.”

Middels een oefening worden de deelnemende financieel directeuren geholpen deze twee kwaliteiten te combineren. De groep wordt in tweetallen ingedeeld. Zij moeten samen tot drie tellen door omstebeurt een getal te roepen. Na 3 beginnen zij weer bij 1. Nu is de oefening nog puur denken, maar na een tijdje wordt het getal 2 vervangen door een handjeklap en iets later de 3 door een sprongetje. Deze combinatie van denken en doen veroorzaakt al snel kortsluiting in de hoofden van veel deelnemers, maar oefenen helpt stellen de experts, al kunnen volwassenen niet tippen aan kinderen die deze oefening doen. 

Op zoek naar chaos
De meeste creativiteit hebben we als we vijf jaar zijn, stellen de vernieuwende denkers. Tegen de tijd dat we acht zijn heeft school de helft er al uit gesloopt. Rond ons 44ste hebben we een staat van ‘terminale’ serieusheid bereikt. Het beperken van creativiteit begint al bij de box waar we onze baby's instoppen. “Ik legde mijn kind daarom op een kleedje in de kamer”, aldus Donath. “Dat was al een verbetering. Maar wat me opviel was dat zij niet bleef liggen op het midden wat ik voor haar had uitgedacht.” 

“Van de hokjes opvoeding, school, werk en pensioen moeten we naar dogmavrij, diplomavrij, functievrij en pensioenvrij. Hoe scoor jij in de creativiteitsindex?” vraagt vrije denker Kruisman de deelnemers. 

Hoe ontstaat creativiteit? Door routine, rust en stabiliteit? Nee, door chaos, diversiteit en onvoorspelbaarheid. “Nu sluiten we onze medewerkers op in kantoren en willen we vooral voorkomen dat ze in contact komen met anderen”, aldus  Kruisman. “We behandelen mensen alsof ze fragiel zijn. Het tegenovergestelde van fragiliteit is niet robuust (bestand tegen schokken) maar antifragiel: iets dat sterker wordt van chaos. We moeten onze mensen juist met zorg mishandelen, zodat we ze leren wat ze moeten doen in tijden van permanente turbulentie. Wil je zelf beter met verandering omgaan? Doorbreek dan zoveel mogelijk je routine en maak je eigen keuzes!” 

Lees ook: 7 lessen voor gedurfd ondernemen