De toekomst van werk in de bancaire sector in Nederland

Introductie
De afgelopen jaren is de werkgelegenheid in de Nederlandse bancaire sector met duizenden plaatsen afgenomen. Voor die afname zijn vooral de drie grootbanken in Nederland, ABN AMRO, Rabobank en ING verantwoordelijk. Onlangs kondigde ABN AMRO de volgende grote ontslaggolf aan, waarbij meer dan 1.300 mensen hun vaste baan gaan verliezen. 

De centrale vragen bij deze ontwikkelingen zijn: 1) waarom verliezen zoveel mensen hun vaste baan en 2) vinden al die mensen straks weer een vaste baan binnen of rond de sector of niet? 

Waarom verliezen zoveel mensen hun vaste baan? 
Als je goed kijkt, kun je constateren dat de werkgelegenheid in de bancaire sector al sinds het begin van de jaren’90 sterk terugloopt. Een van de meest genoemde oorzaken is de automatisering en dat klopt ook wel. Oorspronkelijk ging het daarbij om automatisering van backoffice-activiteiten van veelal laagopgeleide medewerkers. Allereerst in het zakelijke bankieren en sinds 2001 door internet voor consumenten o.a.

Er is echter ook nog iets heel anders aan de hand. Een aantal traditionele grootbanken, zoals ABN en Rabo, heeft bewust gekozen voor een strategie van kostenleider (‘operational excellence’). Klanten werden in feite het Internet opgejaagd en de callcenters in omdat kantoren dichtgingen. Een andere strategie was mogelijk geweest, namelijk digitaal klantenpartner of digital product leader (online high-value advies) zoals ik in ‘Dinosauriër of krokodil’ heb toegelicht. Dat men daar niet voor heeft gekozen is dus een bewuste keuze met het logische gevolg: je komt in de bekende neerwaartse kostenspiraal terecht. 

De laatste jaren zie je echter nog een hele andere trend. Steeds meer werkzaamheden op het niveau van (senior) management, co-ordinatie en hoofdkantoorfuncties rond risk, legal, audit en compliance worden ook steeds geautomatiseerd. Op basis van data kunnen steeds meer slimme applicaties worden ontwikkeld en ingevoerd waaronder voor Regtech (Regulatory Technology). 

Daarnaast weten startups en echte ondernemers dat ‘managen’ niet alleen veel tijd kost en duur is vanwege de veel te hoge salarissen die voor ‘managen’ in de bancaire sector worden betaald, maar dat dat managen ook weinig waarde toevoegt voor klanten als onderdeel van je organisatiekosten. Dit betekent dat de markt voor senior-managers en middelmanagers snel aan het krimpen is. Het is dus logisch dat weinig tot geen managers van boven de 45 jaar een nieuwe vaste baan vinden. 

Hoe ziet de toekomst voor managers en medewerkers met ervaring in de bancaire sector eruit? 
Volgens wetenschappers als Kees Cools van het TIAS in Tilburg die ook meedeed aan de discussie op BNR-radio is disruptie onderdeel van de ‘vooruitgang’ en niet te stoppen. Uiteindelijk vindt iedereen als een wonder weer opnieuw werk (lees ‘een vaste baan’). Het interessante is dat ik nog geen enkel feitelijk bewijs voor die mening heb kunnen vinden. Integendeel. In Nederland is het leger van ex-managers en medewerkers uit de bancaire sector de-facto veroordeelt tot het opeten van de Gouden Handdruk in combinatie met het aannemen van allerlei klusjes als ZZP’er. In veel gevallen in combinatie met het verplicht verkopen van je veel te dure huis en andere bijkomende verschijnselen als burn-out en echtscheidingen. 

Wat dan wel? 
Wat we wel weten is dat je door arbeidsduurverkorting, permanente educatie en grootschalige om- en bijscholing richting nieuwe skills de transitie van grootbanken en andere ‘dinosauriërs’ en van individuele mensen kunnen versnellen en verzachten in grote organisaties. Daarbij kun je denken aan grootschalige voorbereiding van wat ik ‘outplacement 3.0’ noem: bereid jezelf en elkaar voor op verlies van je vaste baan en zorg ervoor dat mensen weer weerbaar zijn en dat ook blijven. Daar kun je bijvoorbeeld zoals we na 1985 deden op grote schaal e-learning voor inzetten en je kunt mensen helpen zichzelf niet in een Gouden Kooi op te sluiten en er uit te komen. Die aanpak werkt veel beter dan mensen te leren om zinloos te solliciteren en zinloos brieven te schrijven om in aanmerking te komen voor vaste banen die er bijna niet meer zijn. Noch in de financiële sector, noch bij de overheid, noch in andere takken van sport. 

Daarnaast is er voor een beperkt aantal ondernemende ex-bankiers plaats bij startups waaronder in de Fintech of Regtech. Dan gaat het echter wel om de zeldzame ondernemers uit de sector. Dus met meer ‘groen’ dan ‘blauw’ in hun profiel, in tegenstelling tot veel oud-bankiers. 

Tony de Bree is trendwatcher, adviseur, online ondernemer, spreker, trainer, Fintech & startup coach en auteur van een groot aantal boeken waaronder ‘Dagboek van een bankier’, ‘Dinosauriër of krokodil’ en ‘Geld verdienen met jezelf'. Begin voor jezelf, doe waar je goed in bent en bepaal je eigen. Lees hier de review van Rienke Vingerling van finance.nl.  
 

__________________________________________________________________________________
Toe aan nieuwe uitdaging?
Finance.nl is met alle vacatures en de top-bedrijven in Nederland, dé nummer 1 vacaturesite voor finance professionals. Voor controllers, accountants,  administrateurs en financieel managers. Vind uw droombaan op Finance.nl  en plaats uw CV in de CV-databank om door werkgevers gevonden te worden. Bekijk direct vacatures en schrijf u in.
__________________________________________________________________________________