De invloed van milieu- en ethische rapportages op bedrijven en hun finance-functie

Bertrand Badre, Managing Director van de World Bank: “Onderzoek toont aan dat steeds meer investeerders hun niet-financiële informatie opnemen in hun besluitvorming. Geïntegreerd rapporteren biedt een meer holistische kijk op hoe organisaties hun financiële en niet-financiële middelen beheren.”

Milieu en ethiek belangrijkste factoren in rapportages 

In de komende vijf jaar zien we een verandering voor milieu en ethiek: van ‘losse’ zaken die waren beperkt tot één of twee kantjes van een jaarlijks rapport, naar kernonderdelen van de bedrijfsstrategie. Door de steeds strengere regelgeving op het gebied van klimaatverandering wordt het opnemen van milieu en ethiek in financiële rapportages eerder regel dan uitzondering. Van financeteams wordt verwacht dat zij routinematig data verzamelen en analyseren, zoals de duurzaamheid van bronnen die voor de productie worden gebruikt (water, energie of materiaal), of de werknemerstevredenheid in relatie tot de omzet. Financeteams moeten een bredere en centraal meer strategische rol gaan spelen.

Als je de vaardigheden van financemensen ziet, lijkt zo’n verschuiving logisch. Finance werkt immers met data – en naarmate de hoeveelheid data uitbreidt, doet de rol van finance dat ook voor wat betreft het verzamelen, analyseren en gebruiken ervan. Eenvoudige outputgegevens kunnen nu makkelijk automatisch worden verzameld en berekend. Daardoor verandert finance van het achteraf bekijken, verzamelen en berekenen van data naar het vooraf bekijken, analyseren en beslissen wat het voor de langetermijnstrategie van het bedrijf betekent. 

In de Verenigde Staten en Europa is het net zo waarschijnlijk om een CFO met een MBA-achtergrond tegen te komen als een CFO met een achtergrond in accountancy. Ik zie dat van steeds meer financeklanten wordt verwacht dat zij een belangrijke rol hebben op het gebied van de HR-, IT-, milieu- en ethische strategieën. Over tien jaar zou het financepersoneel van de backoffice (als deze term dan nog steeds bestaat) net zoveel tijd kwijt zijn aan scenarioplanning en voorspellende tools als aan het berekenen van winst-en-verliesrekeningen.

In de afgelopen acht jaar besefte de banksector dat er veranderingen nodig waren. Onlangs testte diezelfde sector in het Verenigd Koninkrijk een aantal scenario’s voor de fundamentele structuur van de business: “Zijn onze vermogens veilig?”, “Kunnen we deze scenario’s aan?” en “Hebben we het juiste reserveniveau, en hoe zit het met risico?” Met het loskoppelen van de risicovollere investeringstools van het traditionele bankieren heeft de branche jaarlijkse, complexe noodscenario’s in gebruik, die helpen met het opzetten van een strategie.

In de komende tien jaar zullen ook andere branches risicoscenario’s en voorspellende tools omarmen. Alleen een focus op de winst-en-verliesbalansen is niet voldoende. Financiële afdelingen van organisaties moeten complexe algoritmes omtrent ‘wat-als’-scenario’s overwegen, die veel verder gaan dan “Wat als mijn kosten met tien procent stijgen?” Met de data die vandaag de dag beschikbaar is, is zo’n vraag relatief eenvoudig te beantwoorden en makkelijk te berekenen. Je creëert concurrentievoordeel voor je bedrijf op de wereldwijde markt als je macrodata analyseert en inzicht hebt in de invloed van markteconomieën op macroschaal op je bedrijf. Bedrijven die technologieën integreren die dit vroegtijdig mogelijk maken, zijn de grote winnaars. 

Veel bedrijven worstelen met deze trend; het lijkt alsof er een katalysator nodig is om ze op het juiste spoor te krijgen. Technologie zou hier zomaar het juiste middel voor kunnen zijn. De juiste systemen ondersteunen niet alleen de traditionele rapportages, maar maken het ook mogelijk om de beschikbare data te gebruiken voor analyses en voor het verbeteren van de strategie van de organisatie.

Welke stappen kan uw organisatie nemen om deze overgang te versnellen?

1. Verzeker u ervan dat de organisatie openstaat voor verandering. Het vereist een bepaalde mindset die gericht is op de toekomst en financiële afdelingen een nieuwe rol wil laten vervullen. De betrokkenen moeten ervan overtuigd zijn dat de afdeling het bedrijf kan en zal ondersteunen in de zoektocht naar de juiste route naar succes.

2. Zorg ervoor dat de juiste governance-processen in gebruik zijn. Dit houdt in dat er een kader van regels en procedures bestaat, waarmee de directie verantwoordingsplicht, eerlijkheid en transparantie garandeert voor al haar stakeholders (financiers, klanten, management, werknemers, overheid en de samenleving). In de praktijk betekent dit dat de verantwoordelijkheden, rechten en beloningen van alle stakeholders helder zijn, evenals hun plichten, privileges en rollen. 

3. Houd een optimistische kijk en verlies u niet in details. Wanneer u op de financiële afdeling werkt, is het erg verleidelijk om in details te blijven hangen. Uiteraard zijn die belangrijk, maar om een moderne financiële afdeling te worden, is het ook essentieel om met een open blik naar de toekomst te kijken – zonder bang te zijn de controle te verliezen. 

4. Zoek een partner met kennis van de branche en technologische expertise, die kan helpen bij de overgang. Het proces bestaat namelijk uit een aantal zware en ingrijpende beslissingen; de juiste partner kan valkuilen helpen voorkomen en nuttige begeleiding bieden.

5. Zorg dat u gebruik maakt van de juiste technologie. Een moderne ERP-oplossing ondersteunt niet alleen het uitvoeren van alle transacties voor bijvoorbeeld de financiële afdeling, HR of verkoop, maar kan ook informatie maken van data en dit als informatie presenteren. 

Het recente Volkswagen-schandaal (VW) omtrent de sjoemelsoftware met emissiewaarden veranderde de automotive sector voorgoed, en wellicht de bredere zakenwereld ook wel. Het liet de ware kosten van slechte, kortetermijn- en onethische besluitvorming zien. Dan heb ik het niet alleen over het marktaandeel van Volkswagen, dat direct na het schandaal met twee derde daalde, maar ook over de behoefte aan een fonds om de getroffen klanten te compenseren, de miljoenen dollars aan advocaatkosten die in de VS zijn opgebouwd, het nog steeds onoverzienbare verlies aan het VW-merk en het besef dat in het huidige social-mediatijdperk een dergelijke crisis simpelweg niet ingeperkt kan worden. Ethische langetermijninvesteringen, en investeringen in software en technologie om deze te verwezenlijken, leken misschien nog nooit eerder zo belangrijk.

Ook zorgde het schandaal ervoor dat veel bedrijven op een andere manier naar de rol van finance en de CFO keken. Het herinnert ons aan het langetermijninvesteringsperspectief dat financeteams moeten hebben, aan hoe groot hun ethische verantwoordelijkheid is en hoezeer zij de kern van het rapporteren over milieu moeten zijn. Voor veel bedrijven begint het grote plaatje nu bij finance. Is er een nieuwe ontwikkelingsfase aangebroken met een nieuwe manier van langetermijndenken als het gaat om hoe software ons kan helpen deze doelen te behalen? Ik denk van wel. Maar, financeteams: de klok tikt door.