De impact van ESG op de financiële afdeling

Door Bartjan Thole

In 2025 krijgt de eerste groep Nederlandse bedrijven de verplichting te rapporteren over hun milieu- en sociale impact. Deze maatregel, de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) geheten, is een grote stap voorwaarts richting het behalen van de klimaatdoelen en het creëren van een eerlijker en socialer speelveld. Hoewel dit het nodige vraagt van onder meer de financiële afdeling, creëert het voor bedrijven die hier slim mee omgaan ook kansen.

Aan het woord is Bart Jan Thole, business unit manager bij ConQuaestor Interim Finance en master in corporate social responsability, behaald aan de Erasmus Universiteit. Hij vertelt vol verve over de reden, de gevolgen en de kansen van een duurzamer en socialer (financieel) beleid.

Wat is ESG en hoe verhoudt zich dit tot de financiën?
“ESG staat voor Environmental, Social en Governance. Duurzaamheid in een breder perspectief. Zowel aandacht voor milieu, voor sociale verhoudingen, gezondheid, veiligheid als voor goed bestuur. Lange tijd werd er in de financiële wereld weinig gesproken over duurzaamheid. Duurzaamheid werd geassocieerd met extra kosten en investeringen, waar de financiële afdeling juist de focus had op opbrengst en winst. Maar het tij begint te keren, in rap tempo welteverstaan. Niet alleen doordat steeds meer bedrijven de voordelen beginnen te zien van duurzaamheid, maar ook omdat een grote groep bedrijven moet gaan rapporteren over ESG. Die opdracht komt dan voor een groot deel terecht bij de financiële afdeling. Daar stellen ze een ESG-rapportage op.”

Wat houdt een ESG-rapportage in?
“Een ESG-rapportage gaat over de aansturing en langetermijnvisie van de organisatie en daarmee ook over de toekomstbestendigheid. Waar men doorgaans spreekt over duurzaamheid en klimaatneutraal, gaat de financiële wereld nog een stap verder. Men kijkt niet alleen welke gevolgen ondernemerschap of beleid heeft op het milieu, maar ook welke gevolgen het heeft op sociaal terrein, op welzijn, de gezondheid en de veiligheid van de medewerkers en de mensen in de omgeving. Daarnaast komt er meer en meer aandacht voor goed bestuur. Factoren als eerlijke belastingafdracht, openheid, integriteit en verantwoording spelen daarbij een belangrijke rol. Zaken die voorheen geen rol speelden in de financiële jaarcijfers. Terreinen waar voor veel organisaties, zowel profit als non-profit, nog veel winst te behalen valt. Zeker waar het om verslaglegging gaat.”

Wanneer is een ESG-rapportage nodig?
“In z’n algemeenheid zien we dat bij grotere organisaties verslaglegging over duurzaamheid al enige tijd tot de basis van een financiële rapportage behoort. Deels is dat nu nog vrijblijvend, maar met de invoering van de Corporate Sustainability Reporting Directive, CSRD, wordt dat vanaf 2024 gefaseerd een vereiste voor een grote groep ondernemingen. Zij worden verplicht niet-financiële (duurzaamheids)informatie op te nemen in hun jaarverslaggeving. Informatie die gecontroleerd moet worden door een accountant.”

Betekent dat een extra kostenpost voor die ondernemingen?
“Je kunt het zien als kostenpost. Maar als je het goed doet kun je juist ook winst maken met duurzaamheid. In algemene termen spreekt men over profit, people en planet. Bij het onderdeel profit hebben we het dan over omzet, winst, maar ook factoren als continuïteit, efficiency, vermindering uitgaven en het vermijden van boetes spelen daarbij een rol. Door rekening te houden met de mensen en de planeet wordt er ook meer en beter nagedacht over milieu- en mensvriendelijke alternatieven. De opmars van windparken, zonnepanelen en elektrische auto’s zijn daar duidelijke voorbeelden van. Ook wordt er hard gewerkt aan de ontwikkeling van diverse duurzame of sociaal verantwoordelijke producten. Maar kansen liggen er voor veel meer organisaties. En voor iedere organisatie op specifieke onderdelen. Meer profijt halen uit medewerkers, geld besparen door het verduurzamen van kantoren, minder kilometers maken door online overleg, minder reputatieschade door transparantie. Dit alles maakt bedrijven ook nog eens interessanter voor investeerders.”

Wat betekent dit alles voor de rol van de finance professional?
“Deze ontwikkelingen hebben zeker impact op het werk van de financiële afdelingen en de financiële mannen en vrouwen. We zien dat de focus van het werk zich met de ontwikkelingen meebeweegt. Waar voorheen de focus primair lag op juiste financiële verslaglegging, ligt de focus nu voor een belangrijk deel op het bepalen van de haalbaarheid van ESG-vriendelijke alternatieven. Welke alternatieven zijn er? Wat is de impact van deze alternatieven op de drie ESG-pijlers én op het bedrijfsresultaat? En dat alles berekend voor de kortere en langere termijn. De finance professional moet op zoek naar een evenwicht tussen profit, people en planet, zonder de onderlinge balans te verliezen. En het is juist die balans die leidt tot betere resultaten voor zowel organisaties als de samenleving, zowel vanuit risicobeperking als vanuit waardecreatie. De rol van de finance professional verandert daardoor niet alleen, die wordt ook impactvoller. De finance professional als sparring partner. Niet meer de behaalde resultaten als speerpunt, maar de toekomstige resultaten.”

Hoe kun je Finance Professionals voorbereiden op ESG en CSRD?
“Zoals gezegd betekent het werken met een ESG-rapportage en CSRD zowel een aanpassing in het takenpakket van de opsteller van de rapportage als in het takenpakket van de controlerende accountant. Dit is niet iets wat je er zo maar even bij doet. Dat vraagt om extra kennis en kunde. Aan ons de taak om onze professionals daar goed op voor te bereiden, zodat die klaarstaan om organisaties te helpen bij hun voorbereidingen op CSRD. Ook is ESG een vast onderdeel in het opleidingstraject van onze professionals in de eigen Academy. Nu al krijgen we aanvragen voor gespecialiseerde ESG-professionals, en we voorzien het komende jaar een sterke toename.”

Bartjan Thole is Business Unit Manager bij ConQuaestor Finance Professionals, onderdeel van DPA Groep. LinkedIn-profiel van Bartjan Thole.