De CFO wordt groen

Alles moet groener. Voor veel bedrijven is groen ondernemen een mantra geworden. Maar wat is groen ondernemen nou eigenlijk? Volgens Forrester gaat Green Business over het reduceren van energieverbruik, het beheren van vervuilende materialen, het realiseren van een veilige, gezonde werkomgeving en het minimaliseren van het gebruik van hulpbronnen. Of om met de VN te spreken: “Meeting the needs of the present without compromising the ability of future generations to meet their own needs.”

GREEN IT

Green Business is nauw verweven met Green IT. Kunnen computers, servers en software ook groen zijn? Absoluut. Green IT heeft feitelijk twee componenten. De meest voor de hand liggende invulling van Green IT is natuurlijk de keuze voor hardware die voldoende groen is.

Computerfabrikant Apple verwerkt bijvoorbeeld heel nadrukkelijk recyclebare materialen in zijn producten en vermijdt giftige grondstoffen als lood, cadmium en kwik. Het bedrijf heeft bovendien een uitgebreid programma voor recycling opgezet.

De echte invulling van Green IT gaat echter niet om de hardware, maar om wat ermee gebeurt. IT kan uiteraard een cruciale rol spelen in het terugbrengen van de invloed die bepaalde bedrijven hebben op het milieu. Forrester stelt dat groene bedrijven bijna geen succes kunnen bereiken zonder een vorm van centrale aansturing en controle.

Dat vraagt om slimme oplossingen voor goverance, risk en compliance (GRC). Anderzijds kan slimme IT ook een belangrijke bijdrage leveren aan de realisatie van een efficiëntere, minder vervuilende bedrijfsvoering. Denk bijvoorbeeld aan de vuilnisverwerker die zijn routes optimaliseert en zo niet alleen benzine bespaart, maar ook minder schadelijke stoffen uitstoot.

Of denk aan de multinational die door slimme inkoopsystemen schroefje X niet uit China, maar uit België kan halen en zo een per saldo minder vervuilend product maakt, dat bovendien minder kost. Toch zijn dit niet de belangrijkste drijfveren om over te stappen op een groenere benadering van IT.

Een van de voornaamste redenen is dat men aan wet- en regelgeving kan voldoen. Denk bijvoorbeeld aan REACH, de wetgeving die ‘Registration, Evaluation, and Authorization of Chemicals’ verplicht stelt. Een andere drijfveer is het managen van risico. Green IT-doelstellingen helpen organisaties hun risico’s op een aantal gebieden behoorlijk in te dammen.

GROENE MEETLAT

Daarnaast wordt Green Business, en daarmee Green IT, steeds nadrukkelijker een middel waarmee organisaties zich onderscheiden van de concurrentie. Groen ondernemen wordt in toenemende mate een factor die van invloed kan zijn op de bottomline. Een goed voorbeeld daarvan is de toenemende invloed van de Dow Jones Sustainability Index (DJSI).

De DJSI werd in 1999 gelanceerd en volgt de financiële performance van de belangrijkste bedrijven die duurzaamheid hoog in het vaandel hebben. Ook Greenpeace draagt een steentje bij. Zo publiceert Greenpeace met enige regelmaat de Guide to Greener Electronics, een overzicht waarin elektronicabedrijven langs de groene meetlat worden gelegd.

In september 2008 voerde telefoongigant Nokia de lijst aan. Greenpeace heeft hiermee binnen de branche de de facto-standaard gezet. Veel leveranciers proberen de criteria van Greenpeace te volgen. Green IT en Green Business sluiten ook aan bij de veranderende inzichten als het gaat om de reden waarom grote bedrijven doen wat ze doen.

Inzichten die door de recente kredietcrisis overigens in een stroomversnelling gekomen zijn. Moet het bedrijven in de eerste plaats gaan om het creëren van aandeelhouderswaarde? Of gaat het niet alleen om de aandeelhouders en worden bij beslissingen de belangen van álle betrokkenen afgewogen?

GEEN PRIORITEIT

Ondanks het toegenomen belang van groen ondernemen was Green Business of Green IT nooit een prioriteit voor de CFO. Gemiddeld genomen werd de CFO er nooit op afgerekend. Dat is ook lastig, want afgezien van de inspanningen die Greenpeace of Dow Jones zich getroosten, is de mate van duurzaamheid en de invloed van het groene streven op de resultaten nu eenmaal moeilijk te meten.

Toch lijkt dit langzaam te veranderen. De CFO is immers verantwoordelijk voor governance, risk en compliance (GRC). Vanuit die rol is het vanzelfsprekend dat hij de leiding neemt als het om Green Business gaat. Daarnaast is Green Business veel meer dan een modegril en een lekker bekkende term.

Green IT kan concrete (grond) kostenbesparingen opleveren en organisaties helpen significante concurrentievoordelen te behalen. Sterker nog, uit onderzoek blijkt dat veel CFO’s concrete voordelen denken te kunnen bereiken als gevolg van ‘green’. Niet alleen doordat groen de organisatie mede helpt bij besparing van kosten, maar bijvoorbeeld ook bij het binden van personeel.

Verder kunnen bedrijven hun groene imago steeds beter te gelde maken door hun groene streven nadrukkelijk uit te dragen binnen hun branding en marketing. Chemieconcern BASF is overigens een goed voorbeeld van een bedrijf dat sustainability een duidelijke plaats in de organisatie gegeven heeft.

In zijn financiële jaarverslag over 2007 nam het ook de sustainability-verslaglegging mee. In de toekomst zullen nog veel meer bedrijven overgaan naar vormen van ‘carbon accounting’ en ‘environmental accounting’ – manieren waarmee nauwkeurig kan worden verantwoord wat hun invloed op het milieu is.

Carbon accounting richt zich nadrukkelijk op de hoeveelheid CO2 die de activiteiten van een organisatie veroorzaken. Environmental accounting betreft de verantwoording van kosten en opbrengsten in relatie tot het milieu. Het is zeker mogelijk dat deze groene vormen van verslaglegging over enkele jaren niet meer weg te denken zijn. Dan is een groen jaarverslag net zo vanzelfsprekend als een sociaal jaarverslag.

DE GROENE WEG

Wilt u uw eerste stappen op het groene pad zetten? Houd er dan rekening mee dat dit een centraal georganiseerd, holistisch systeem vereist waarin communicatie, handhaving en het meten van compliance naadloos samengaan. Begin allereerst met het identificeren van risico’s en bepaal welke prioriteit de afzonderlijke risico’s hebben.

Breng daarna in kaart op welke manieren uw organisatie de invloed op het milieu beperkt. Onderzoek hoe de resultaten gemonitord worden, hoe effectief die activiteiten zijn. Kijk niet alleen naar de voor de hand liggende vervuilers, maar neem in uw inventarisatie ook HR, IT en andere afdelingen mee. Na deze inventarisatie weet u aan welke knoppen u kunt draaien om de milieubelasting van uw organisatie te beperken.

Deze kennis kunt u vervolgens verweven in de controlemechanismen die u al voor governance, risk en compliance (GRC) opgetuigd hebt. Daarna is het zaak om een rapportagestructuur vast te stellen die u helpt uw groene activiteiten aan de bottomline te relateren en zo de impact van uw activiteiten kwantificeert. Hebt u alles ‘in place’, dan mag u zich een groene CFO noemen. Uw organisatie vaart er wel bij. Net als onze dijken en de poolkappen.

ROBERT JACOBS is Industry Principal Process Management bij SAP Nederland, MARTIN DE SCHIFFART is productmanager Office of the CFO bij SAP Nederland