Datagedreven foutopsporing

“De Belastingdienst slaagt erin geautomatiseerde risicomodellen te ontwikkelen en goed toe te passen bij de controle van belastingaangiften. Zo worden data benut om geautomatiseerd vast te stellen bij welke belastingaangiften de risico’s op fouten het grootst zijn, zodat een belastinginspecteur de aangifte kan corrigeren.“, zo meldt de Algemene Rekenkamer in gisteren gepubliceerde rapport.

Twee risicomodellen werden onderzocht, btw-teruggave aan ondernemers en  inkomstenbelasting van particulieren. De modellen vonden twee keer zoveel fouten in de btw-teruggaven dan voorheen, wat de schatkist een extra 60 miljoen euro per jaar oplevert. Bij de inkomstenbelasting was minder succes, omdat het gebruikte model geen aanwijzingen geeft waar de fout te vinden is, zodat alsnog handmatig de hele aangifte gecontroleerd moet worden.

Tweederde gevonden fouten genegeerd

De Rekenkamer vond twee tekortkomingen. Zo worden alleen te lage aangiften gevonden, terwijl de Belastingdienst ook hoort in te grijpen bij te veel betaalde belasting. Verder is er een mismatch tussen de capaciteit van het model en dat van mankracht, zodat er geen afweging wordt gemaakt “tussen extra personeel inzetten en wat dit aan meeropbrengst kan opleveren,” aldus het rapport. Van de 1 miljoen fouten die gemeld worden door het systeem, behandelt men er uiteindelijk maar 350.000. Toch rekent de fiscus op € 750 miljoen hogere belastingopbrengsten per jaar dankzij de nieuwe data-gedreven risicomodellen.
 

Rijksnormen voor data-analyse

De wijze waarop door de Belastingdienst omgaat met de privacy van burgers en bedrijven is bij de onderzochte modellen op orde. Voor een zorgvuldige omgang met de data adviseert de Algemene Rekenkamer een sterkere betrokkenheid van het management bij het bewaken van de rode lijnen. Verder adviseert de Algemene Rekenkamer de hele rijksoverheid eenzelfde set van normen moet opstellen en hanteren voor de toepassing van modellen en data-analyse. 

Lees ook: Eindelijk Ministerie van Digitalisering?

(bron: Algemene Rekenkamer)